دیواندەرە

ئەم وتارە بەزۆری یان بەتەواوی پشت بە تەنیا یەک سەرچاوە دەبەستێت. لەوانەیە زانیاریی پەیوەندیدار لەسەر پەڕەی وتووێژی وتارەکە بدۆزیتەوە. تکایە یارمەتیی باشترکردنی بدە بە ناساندنی سەرچاوەی زیاتر. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت)

دیواندەرە
شار
وڵات	کوردستان
پارێزگا	کوردستان
شارستان	دیواندەرە
Elevation	١٨٥٠ مەتر (٦٬٠٧٠ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠٠٦)
• سەرجەم	٢٣٦٣٦
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (سۆرانی)
• ئایین	ئیسلام (سوننە)
Area code(s)	٠٨٧٢٣٧٢

دیواندەرە لە شارەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە و لە نێوان دوو شاری سەقز و سنە ھەڵکەوتووە.

ناو[دەستکاری]

ناوی دیواندەرە لە دوو وشەی دیوان + دەرە یا دەڕە پێک ھاتووە. دیوان یانێ جێگەی و پێگەی یاسا و دادوەری، وشەی دەرە یانێ شیو و دۆڵ.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

ماڵپەڕی فەرمانداریی شارستانی دیواندەرە (بە فارسی) ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

کوردستان

باکوور

ئادیەمان	ئالدووش (ئالدووش) بێسنی (بێسنی) تووت (تووت) چێلکان (چێلکان) سنجق (سنجق) سەرگۆل (سەرگۆل) سەمسوور (سەمسوور) سەمیساد (سەمیساد) کۆلیک (کۆلیک)
ئاگری	ئاڤکەڤر (ئاڤکەڤر) بازید (بازید) پانۆس (پانۆس) خاموور (خاموور) دووتاخ (دووتاخ) زێدکان (زێدکان) قەرەکۆسە (قەرەکۆسە) گیادین (گیادین)
ئەرزگان	ئەرزگان (ئەرزگان) ئەگین (ئەگین) ئیلیچ (ئیلیچ) تێرجان (تێرجان) جمنی (جمنی) ڕەفاعیە (ڕەفاعیە) قەرەقولاک (قەرەقولاک) کەماخ (کەماخ) مۆسە (مۆسە)
ئەرزیڕۆم	ئاش قەڵا (ئاش قەڵا) ئاڤنیک (ئاڤنیک) ئۆخلێ (ئۆخلێ) ئەرزیڕۆم (ئەرزیڕۆم) پاسینی ژێرین (پاسینی ژێرین) تاتۆس (تاتۆس) چێرمک (چێرمک) حەسەن قەڵا (حەسەن قەڵا) خنووس (خنووس) گۆگسی (قەرەیازی)
ئیدر	باشان (باشان) تێشبەروون (تێشبەروون) ڕەشقەلاس (ڕەشقەلاس) قولپ (قولپ)
باتمان	ئێلح (ئێلح) حەسکیف (حەسکیف) حەزۆ (حەزۆ) کەرجەوس (کەرجەوس) قابلجەواز (قابلجەواز) قوبین (قوبین)
بدلیس	ئەلجەواز (ئەلجەواز) بدلیس (بدلیس) تووختەوان (تووختەوان) چوخووڕ (چوخووڕ) خەلات (خەلات) خیزان (خیزان) مۆتکی (مۆتکی)
بینگۆل	بۆنگلان چۆنەک چەولیگ چێرمە داری ھێنی کانی ڕەش گێغی ھۆسنەک
حەکاری	جۆلەمێرگ چەلێ شەمزینان گەڤەر
خارپێت	ئەگینی ژێرین باسقیل پالۆ خارپێت دەپ قەرەباخان کەبان گۆلی ھەزار مادەن
دیاربەکر	ئەرخەنی (ئەرخەنی) ئەگل (ئەگل) بسمل (بسمل) پاسوور (پاسوور) پیران (پیران) چنار (چنار) چنگوش (چنگوش) چێرمووگ (چێرمووگ) حازرۆ (حازرۆ) دیاربەکر (ئامەد) فارقین (فارقین) کاراز (کاراز) لیجێ (لیجێ) ھێنێ (ھێنێ)
دێرسم	پلوور پلەموریە پێرتاگە چەمیشگەزەک خۆزات قسلە مازگێرد مامەکی
ڕحا	بێرەجووگ پیرسووس جورنی ڕەش حەڕان خەلفەتی ڕحا سەری کانی سوێرەک کانیی غەزاڵان وێرانشار ھەوەنج
سێرت	تللۆ خسخێر دھ سێرت شێروان مسرج ھاوێل
شرنەخ	ئەلکێ باسان جزیر سلۆپیان شرنەخ قیلابان ھەزەخ
عوسمانیە	باخچە تۆپراب قەڵا عوسمانیە ھاروونیە
عەنتاب	ئیسلاحیە بێلکیس تلبشار دیلۆک جینگیڤە شاھیدبەی شاھیدکامیل عارابان کورودەرە گرگامێش
قەرس	دیخۆر جلاوز ساریقامیش سەلیم کاخزمان قەرس
کلیس	سپەناق عەلیی مەنتار کلیس گرێ موراد
مووش	دێرخاس کۆپ ملازگرد مووش گمگم

باشوور

دھۆک	ئاکرێ (ئاکرێ) ئامێدی (ئامێدی) بەردەڕەش (بەردەڕەش) دھۆک (دھۆک) زاخۆ (زاخۆ) سێمێل (سێمێل) شێخان (شێخان)
سلێمانی	پشدەر (قەڵادزێ) پێنجوین (پێنجوین) دووکان (دووکان) دەربەندیخان (دەربەندیخان) ڕانیە (ڕانیە) سلێمانی (سلێمانی) سەیدسادق (سەیدسادق) شارباژێر (چوارتا) شارەزوور (ھەڵەبجەی تازە) قەرەداغ (قەرەداغ) ماوەت (ماوەت) ھەڵەبجە (ھەڵەبجە)
کەرکووک	داقووق (داقووق) دووبز (دووبز) حەویجە (حەویجە) کەرکووک (کەرکووک)
گەرمیان	بەدرە (بەدرە) چەمچەماڵ (چەمچەماڵ) خانەقین (خانەقین) دووزخورماتوو (دووزخورماتوو) کەلار (کەلار) کفری (کفری) مەندەلی (مەندەلی)
موسڵ	تلکێف (تلکێف) تەلەعفەر (تەلەعفەر) حەمدانیە (قەرەقووش) شەنگار (شەنگار) موسڵ (موسڵ)
ھەولێر	چۆمان (چۆمان) خەبات (خەبات) دەشتی ھەولێر (بنەسڵاوە) ڕەواندز (ڕەواندز) سۆران (سۆران) شەقڵاوە (شەقڵاوە) کۆیە (کۆیە) مەخموور (مەخموور) مێرگەسۆر (مێرگەسۆر) ھەولێر (ھەولێر)
هەڵەبجە	هەڵەبجە
ھەروەھا	میقدادیە (میقدادیە)

ڕۆژھەڵات

ئازەربایجانی ڕۆژاوا	بۆکان (بۆکان) پۆلدەشت (پۆلدەشت) پیرانشار (پیرانشار) تەکاب (تەکاب) چاڵدێران (سیاھچەشمە) چایپارە (قەرەزیائەددین) خۆی (خۆی) ساینقەڵا (ساینقەڵا) سەردەشت (سەردەشت) سەڵماس (سەڵماس) شنۆ (شنۆ) شەوت (شەوت) ماکۆ (ماکۆ) مەھاباد (مەھاباد) میاندواو (میاندواو) نەغەدە (نەغەدە) ورمێ (ورمێ)
ئیلام	ئاودانان (ئاودانان) ئەیوان (ئەیوان) ئیلام (ئیلام) دێلوڕان (دێلوڕان) شێروان چەرداوڕ (سەراوڵە) ماداکتۆ (ماداکتۆ) مەڵگشای (ئەرکەواز) مێران (مێران)
کرماشان	ئارووناوا (ئارووناوا) پاوە (پاوە) جوانڕۆ (جوانڕۆ) داڵاھۆ (کرند، گاوارە) ڕەوانسەر (ڕەوانسەر) سونقوڕ (سونقوڕ) سەرپێڵ (سەرپێڵ) سەلاس و باوەجانی (تازەئاوا) سەحنە (سەحنە) قەسر (قەسر) کرماشان (کرماشان) کەنگاوەر (کەنگاوەر) گیەڵان (گیەڵان) ھەرسین (ھەرسین)
کوردستان	بانە (بانە) بیجاڕ (بیجاڕ) دیواندەرە (دیواندەرە) دێولان (دێولان) سنە (سنە) سەقز (سەقز) سەوڵاوا (سەوڵاوا) قوروە (قوروە) کامیاران (کامیاران) مەریوان (مەریوان)
لوڕستان	ئەزنا (ئەزنا) ئەلیگوودەرز (ئەلیگوودەرز) برووجەرد (برووجەرد) پولدوختەر (پولدوختەر) خوڕەم ئاباد (خوڕەم ئاباد) دووڕوود (دووڕوود) دەورە (سەراب دەورە) دڵفان (نوورئاباد) سلسلە (ئەلیشتەر) کوویەشت (کوویەشت)
هەمەدان	تووسرکان (تووسرکان) ئەسەیاوا (ئەسەیاوا) مەلایەر (مەلایەر) ناوەن (ناوەن) بەهار (بەهار) کەبوودەراهەنگ (کەنوودەراهەنگ)
کۆھگیلوویە و بۆیرەحمەد	باشت (باشت) بۆیرەحمەد (یاسووج) بەھمەئی (لیکەک) چەرام (چەرام) دنا (سیسەخت) کۆھگیلوویە (دێھدەشت) گەچساران (دووگونبەدان)-->
ھەروەھا	ئەندیکا (قەلعە خواجە) ئەندیمشک (ئەندیمشک) ئیزە (ئیزە) باغی مەلیک (باغی مەلیک) بەھبەھان (بەھبەھان) دەیلەم (بەندەری دەیلەم) دێزفوول (دێزفوول) ڕامشیر (ڕامشیر) ڕامھۆرموز (ڕامھۆرموز) شووش (شووش) شووشتەر (شووشتەر) کازروون (کازروون) گۆتوەند (گۆتوەند) گەناوە (بەندەری گەناوە) لالی (لالی) مەسجیدی سلێمان (مەسجیدی سلێمان) مەمەسەنی (نوورئاباد) ھەفتکل (ھەفتکل)-->

ڕۆژاوا

جزیرە	قامشلۆ عاموودێ قامشلۆ دێرک دێرک حەسیچە حەسیچە سەری کانی سەری کانی
کۆبانی	گرێسپی گرێسپی کۆبانی کۆبانی
عەفرین	عەزاز عەزاز عەفرین عەفرین باب باب

ب و د گوندەکانی شارستانی دیواندەرە
کوردستان > ڕۆژهەڵات > پارێزگای کوردستان > شارستانی دیواندەرە
کەرەفتوو	خاکیوەی زەکیوەی خواروو زەکیوەی سەروو کەڵەکەجاڕ مەڕان سەرۆ قلعه کهنه حسەین ئاوای مەڕان ڕەحیم کوژیاگ قلعه جقه گۆڕباوەلێ بایزاوا عەلی ئاوای کەرەفتوو عەلی ئاوای مەڕان کانی کەوو (مەڕان) کرفتو مەسعوودئاوا یووزباشکەندی غارکرفتو جەیرانمینە سێ تەپان فەتاح ئاوا قاچیان کانی چەرموو ئه‌حمه‌ده‌که‌ڕ مەوی ھە‌ماراو شاوەلی کانی چای گل تپه علیا گۆمەیی چۆڵبڵاخ کوتک کەڵەکان زەفەرئاوا کەسنەزان قەڵا ڕووتەڵە پاپاڵە قەرەیەرە قلعه کهنه سیر خواروو سیر سەروو باشقشڵاخ حەیدەر دیدەبان شاڵیشەل قالووجە موعیناوا نەوبەھار تازاوای مەڕان حەیدەرئاوا قووچاخ کانی شیرین مەڕان خوارۆ ئه‌میناوا تگرباری
ناوەندی	تەوەکەڵان دەرەگاوان گل قلعه نەرگسەڵە برده رش تبریزخاتون تەورێزخاتوون دەرەیەزان ئاوبارە ئاڵیجان بست بناوه‌چان خاڵەوازە عزیز آباد کەکەوسان وزمان شریف آباد عەلی ئاوا یاپەڵ ابراهیم آباد عەباس ئاوا کانی سفید کێلە کەوو قشلاق سرخه گل قباغ دەرەسفتە قلعه جقه سفلی ئاغه‌جه‌ری باخچەڵە نسارەی خوارۆ تازاوای سەرداڵان خەیاس ئاوا داڵان دربند قەرەخایە کاقولی برکه ڕەشیدئاوا سەرقەڵا کارێزە قەرەخەوی دەواخ شێخ حەیدەر قەڵاڕیانە نسارەی سەرۆ جافرئاوا عزیز آباد گل تپه سفلی وزمان ھێجان تازاوای وەزیر دەرەسپ گاوەشەلە وەزیر باوه‌ڕاڕ پنجه سفلی جەخەڵوو شەکەربڵاخ قزگە قشلاخ چەرموو مورادقولی ئاوباریک ئاخکەند پنجه علیا سەراو قەرەخان قەرەتەورە گادمه گتر تازاوای ھێجان زەڕینەی وەرمزیار قەرەچی قڕان قەرەول ینگی کند
ساراڵ	اکبر آباد باقر آباد تفتیله دلو آمده سراب میرزا قلاته رشکه ئه‌فراسیاو ئه‌سحاو سه‌رۆ تازه آباد بزن قران بهارستان صادق آباد کلهر آباد کیله سفید ئه‌سحاو خوارۆ دەرەویان فارس (کۆڵ) دەروێشان دۆزەخەرە قەڵا ولیانە کۆڵ (گوند) گورجی ھەزارکانیان کەپەک تازه‌دێ تازاوای ئاسف تازه آباد امین حاجی مووسی زەردک کانی کەوو (حاجی مووسی) گاوەسن توو ئاخوه‌ڵاخ (کۆسه‌ عه‌مبه‌ر) بەردەسپی تازاوای دۆڵەڕەش تازاوای قازی زەلکە عەلی ئاوای دۆڵەڕەش کۆس عەنبەر گیزمل خوارۆ گیزمل سەرۆ ئه‌حمه‌داوا قجر ئه‌ڵاده‌ره‌ی خوارۆ ئه‌ڵاده‌ره‌ی سه‌رۆ مەحموودە ئاخوه‌ڵاخ (براهیماوا) به‌رقه‌ڵا زاخەی خواروو زاخەی سەروو کەوڵە براهیماوای سه‌رۆ براهیماوای خوارۆ خەیوی سوور تازاوای گوڵانە تەیتاق گوڵانە هیئت آباد یەنگی یەرخ خڕنووک
ناوەند: شاری دیواندەرە - شارۆچکەکان: زەڕینە

ب و د پارێزگای کوردستان (سنە)
شارستانەکان و شارەکان	شارستانی بانە (بانە · ئارمردە · بۆیەن خواروو · کانی سوور) شارستانی بیجاڕ (بیجاڕ · باوەرەشانی · یاسووکەند · تۆپاغاج · پیرتاج) شارستانی دیواندەرە (دیواندەرە · زەڕینە) شارستانی دێولان (دێولان · بۆلواناوا) شارستانی سنە (سنە · شوێشە) شارستانی سەقز (سەقز · ساحێو · سونەتە) شارستانی سەوڵاوا (سەوڵاوا · ھەورامان تەخت) شارستانی قوروە (قوروە · دڵوەران · دزە · سرێشاوا · مالوجە) شارستانی کامیاران (کامیاران · مووژژ) شارستانی مەریوان (مەریوان · کانیدینار)
پێرستی گوندەکان	گوندەکانی بانە گوندەکانی بیجاڕ گوندەکانی دیواندەرە گوندەکانی دێولان گوندەکانی سنە گوندەکانی سەقز گوندەکانی سەوڵاوا گوندەکانی قوروە گوندەکانی کامیاران گوندەکانی مەریوان
وتاری پەیوەندیدار	ناوەند: سنە زمان: کوردی (ناوەندی، باشووری، ھەورامی) و ئازەری ئایین: سوننەی شافعی و شیعە مێژوو: میرنشینی ئەردەڵان
بابەتی گەشتیاری	زرێبار ھەورامان ئەشکەوتی کەرەفتوو قەڵای زێویە ئاویەر باڵەخانەی خەسرەوئاوا مزگەوتی دوومنارە مزگەوتی شێخ مەزهەر حەمام حاج ساڵە بازاڕی سەقز بازاڕی سنە بەنداوی لەگزی قورئانی نگڵ باڵەخانەی سالار سەعید (مووزەخانەی سنە)

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

ناو[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

مێنۆی ڕێدۆزی

گەڕان