سیاھچەشمە

سیاھچەشمە
سیاھچەشمە سەرچاڤە، قەرەئەینی
	شارۆچکە
	Siah Cheshmeh - سیەچشمە - Siyahçeşmə
	شوێنی سەنگەرەکانی چاڵدێران
وڵات	ئێران; ڕۆژھەڵاتی کوردستان
پارێزگا	ورمێ
شارستان	چاڵدێران
ناوچە	ناوچەی ناوەندی
بوون بە شارۆچکە	١٩٦٠
دەسەڵات
• ڕاژۆر	ئەحمەد حەسەن نەژاد
بەرزایی	١٨٣٢ مەتر (٦٬٠١٠ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٦)
• سەرجەم	١٧،٨٠٤
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (کرمانجی و ئازەری
• ئایین	ئیسلام(سوننە و شیعە) و یارسان
کۆدی تەلەفۆن	٠٤٤
وێبگە	سیاھچەشمە

سیاھچەشمە یا چاڤشارە یا قەرەئەینی، (بە ئینگلیزی Siah Cheshmeh، بە ئازەری Siyahçeşmə، بە فارسی سیەچشمە)^[٢]،^[٣] یەکێکە لە شارۆچکەکانی پارێزگای ورمێ لە ئێرانە. شارۆچکەی سیاھچەشمە ناوەندی شارستانی چاڵدێرانە کە لە باکووری ڕۆژاوای ڕۆژھەڵاتی کوردستان و ئێراندا ھەڵکەوتووە.

ئەم شارۆچکەیە دەکەوێتە ناوچەی ناوەندی شارستانی چاڵدێران و ناوەندی سیاسی و ئیداری شارستانی چاڵدێرانە.^[٤]

ناو[دەستکاری]

ئەم شارۆچکەیە ناوی قەرەعینی بوو. بەپێی نەریتێک "قەرەعەین" لە ناوی باوک و کوڕێکەوە وەرگیراوە کە ناویان "قارە" و "عەین" بووە و یەکەم دانیشتووی ئەم ناوچەیە بوون. ئەم ناوە تا سەردەمی بنەماڵەی پەھلەوی بۆ ئەم شارۆچکەیە ماوەتەوە، کاتێک لەسەر بنەمای سیاسەتەکانی ئەو سەردەمە ناوەکەی گۆڕدرا بۆ سیاھچەشمە.
بەپێی نەریتێکی دیکە ناوی سیاھچەشمە لە ناوچەیەکی نیمچە تاڵاو و چیمەنتۆ وەرگیراوە کە پێی دەوترێت قەرەبەلاگ. زۆری نەخایاند ناوی سیاھچەشمە گۆڕدرا، لەم گۆڕانکارییەدا ناوی چاڵدێران بۆ ئەم شارۆچکەیە ھەڵبژێردرا. چاڵدێران ناوی دەشتێکی نێوان قەرەئەینی و سنووری باکووری کوردستانە،شەڕی چاڵدێران، شەڕێک بوو لە نێوان ھێزەکانی سوڵتان سەلیمی یەکەمی عوسمانی و شا ئیسماعیلی یەکەمی سەفەوی کە لە ٢٣ی ئابی ١٥١٤ ڕوویدا.^[٥]

مێژوو[دەستکاری]

شارەوانی سیاھچەشمە لە ساڵی ١٩٦٠ لە ھەمان کاتدا لەگەڵ شارەوانی قەرەزیائەددین دامەزراوە و بەردەوام بووە لە چالاکییەکانی بۆ پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بە ھاوڵاتیانی ئازیز و بە لەبەرچاوگرتنی زانیاری دانیشتوانی ھەر شارێک، تێکڕای داھات و پێگەی شارەکە لە ڕووی دابەشکردنی وڵاتەوە بۆ... پلەی ھەر شارەوانییەک بگۆڕێت، بەپێی رێنماییەکانی وەزیری وڵات دوای تێپەڕاندنی بە پۆلەکانی یەکەم تا پێنج لە ساڵی ٢٠٠٩ەوە بەرزکرایەوە بۆ پۆلی شەش و لە ئێستادا کار لەگەڵ ئەم پۆلە دەکات.^[٦]

پێکھاتەی شاری سیاھچەشمە[دەستکاری]

دانیشتوانی شاری سیاھچەشمە پێکھاتووە لە کورد و ئازەرییەکان، بەڕێژەی. ٣٥٪ کورد، ٦٥٪ ئازەری

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ https://web.archive.org/web/20190327172500/https://azgharbi.mporg.ir/FileSystem/View/File.aspx?FileId=5667c51a-59d4-482f-a804-bfe650b98de0
^ statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Siah Cheshmeh can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3083562" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database
^ statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Qarah Zia od Din can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3079800" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
^ https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1385/results/all/04.xls
^ http://chaldrancity.ir/دربارھ-شھر/پیشینھ-تاریخی/^{[بەستەری مردوو]}
^ http://chaldrancity.ir/دربارھ-شھرداری/دربارھ-شھرداری-سیھ-چشمھ/^{[بەستەری مردوو]}

[1] ttps://web.archive.org/web/20190327172500/https://azgharbi.mporg.ir/FileSystem/View/File.aspx?FileId=5667c51a-59d4-482f-a804-bfe650b98de0

[2] statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Siah Cheshmeh can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3083562" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database

[3] statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Qarah Zia od Din can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3079800" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".

[4] ttps://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1385/results/all/04.xls

[5] ttp://chaldrancity.ir/دربارھ-شھر/پیشینھ-تاریخی/^{[بەستەری مردوو]}

[6] ttp://chaldrancity.ir/دربارھ-شھرداری/دربارھ-شھرداری-سیھ-چشمھ/^{[بەستەری مردوو]}

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

ب و د پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژاوا
شارستانەکان و شارەکان	شارستانی بارووق (بارووق) شارستانی بۆکان (بۆکان · قەرەموسالیان) شارستانی پۆلدەشت (پۆلدەشت) شارستانی پیرانشار (پیرانشار · گردەکشانە) شارستانی تیکاب (تیکاب) شارستانی چاڵدێران (سیاھچەشمە · ئاواجیق) شارستانی چایپارە (قەرەزیائەددین · حاجیلار) شارستانی چواربورج (چواربورج) شارستانی خۆی (خۆی · ئێوۆغلی · فیروورەق · زەراوا · کۆتۆل · دیزەدیز) شارستانی ساینقەڵا (ساینقەڵا · کشاوەرز · مەحمووداوا) شارستانی سەردەشت (سەردەشت · میراوە · ڕەبەت · نەڵاس) شارستانی سەڵماس (سەڵماس · تازەشار) شارستانی شنۆ (شنۆ · نەڵۆس) شارستانی شەوت (شەوت · یۆلاگەلدی · مەرگەنلەر) شارستانی ماکۆ (ماکۆ · بازەرگان) شارستانی مەھاباد (مەھاباد · خەلیفان) شارستانی میاندواو (میاندواو · چواربورج) شارستانی نەغەدە (نەغەدە · محەمەدیار) شارستانی ورمێ (ورمێ · سلیڤانا · سێرۆ · قووشچی · نۆشینشار)
بابەتی گەشتیاری	ئەشکەوتی سەھۆڵان ئەنتیکەخانە و کۆشکی باخچەجۆق ئەنتیکەخانەی ورمێ بازاڕی خۆی بەردەنووسی کێلەشین بەنداوی زێڕینەڕو بەنداوی مەھاباد پردی کۆتۆل پیستی سکی خۆشاکوو تاڤگەی شەڵماش تەپەی حەسەنلوو تەختی سلێمان دەریاچەی ورمێ کانیاوی گڕاوان تاڤگەی ڕەزگە بەنداوی سەردەشت فەقرەقا قەرەکڵێسا قەڵای بەستام مزگەوتی سەردار مزگەوتی سوور حەوت کانی سوڵتان یاقووب
ناوەند: ورمێ