ھەورامی
 | ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
ھەورامی یان ھۆرامی یەکێک لە بنشێوەزارەکانی سەر بە بنەماڵەی گۆرانیی زمانی کوردییە، و خەڵکی دەڤەری ھەورامان قسەی پێ دەکەن. ھەروەھا زاری (زەنگەنە)ی ناوجەی دیلان،(کاکەیی)ی ناوچەی کەرکووک و هەڵەبجە و مووسڵ، ناوچەی (باجەڵان)ی ناوچەی خانەقین، (شەبەک)ی ناوچەی مووسڵ، ھەندێ لە تاڵیشییەکانی ناوچەی خەزەر و ھەندێ لە زازاکانی باکووری کوردستان، نزیکن لە زاری ھەورامییەوە و لە یەکتری تێدەگەن.[١]
پیتەکان[دەستکاری]
پیتەکانی زمانی ھەورامی ھەمان پیتی زمانی کوردین بەگشتی، تەنھا پێنج (٥) پیتێک نەبێت، کە لەنێو ھەورامیدا ھەن و لەنێو پیتەکانی شێوەزارەکانی دیکەی کوردی نین؛ ئەمە وای کردووە لە ھەندێ لە نووسەرە ھەورامییەکان کە ئەو پیتانەی تری بۆ دیاری بکەن. ئەو پیتانەش لەنێو ئەم وشانە دەردەکەون:[٢]
پیتی یەکەم (ڎ)
- ئەڎا = دایک
- ئاڎ = ئەو (بۆ کوڕ)
- ئاڎە = ئەو (بۆ کچ)
- مڎۊ = ئەیدات
- بەڎبەخت = بەدبەخت
- سەڎ = سەد
- ئاماڎە = ئامادە
پیتی دووەم (ۋ)
- ۋاران = باران
- ۋەر = پێش / بەڵام وەر = ڕۆشنایی تیشکی خۆر
- وەرەتاۋ = خۆرەتاو
- ۋەرگ = گورگ
- ۋەز = بەز / وەزی = گوێز
- ۋڵک = گورچیلە
- ۋڕ = وڕ
- ۋەنی = قەزوان
پیتی سێیەم (ڼ / نگ)
- گەڼە = گەنیو
- پەڼە = پەن / پەندەر
- تڼ = توند
- قڼگ = قڼگ
- بەڼگا = تاۋگە
پیتی چوارەم (ۊ) ؛ە هەمان (ۆ) ـیە لە سۆرانی.
- لۊ = (لۆ) گیایەکی کوێستانییە
- چۊ = دار
- خۊ = خوو
- تۊ = تۆ
- سۊ = سۆ
- کۊ = کۆ
- شۊت = شیر
- خۊل = خێل
پیتی پێنجەم (ېـ / ۍ) ھەر وەک (یـ/ێـ و ی / ێ)
- ئێگە = ئێرە
- لێقنە = ڕیقنە
- گولانێ = بچووکان (گولانۍ/تاک - گولانۍ / کۆ)
- باخێ = باخان(باخ/تاک - باخۍ/کۆ))
- کاۋڕێ = بەرخان (کاۋڕ/تاک - کاۋڕۍ/ کۆ)
- بزۍ = بزنان (بزە/تاک - بزۍ / کۆ)
- مەلۍ = مەلان (مەل/ تاک- مەلۍ/ کۆ)
- کناچۍ = کچان (کناچۍ/تاک- کناچۍ/ کۆ)
- کوڕۍ = کوڕان (کوڕ/تاک - کوڕۍ/کۆ)
- جلۍ = جلان (جل/تاک - جلۍ/ کۆ)
- شېڵانۍ = قەیسی (شێڵانۍ/تاک - شېڵانۍ/ کۆ)
- مریچڵۍ = چۆڵەکە
- ھېزۍ = ھێزان (ھېز/ تاک - ھېزۍ/ کۆ) بەڵام ھیزی = دوێنێ
- شېر = شێر (شېر/تاک - شېرۍ / کۊ)
نموونە: ھۆنراوەنووس سەیدی ھەورامی دەڵێ:
| دیم شیرین نیشتەن، دانە مڎۆ پێش | ھارەش ھار کەردەن، دەور مڎۆنە وێش |
جێناوەکان[دەستکاری]
جێناوەکان لە ھەورامیدا بەراورد بە سۆرانی:[٣]
| ھەورامی | سۆرانی |
|---|---|
| من | من |
| تۊ | تۆ |
| ئاڎ | ئەو (بۆ کوڕ) |
| ئاڎە | ئەو (بۆ کچ) |
| ئېمە | ئێمە |
| شمە | ئێوە |
| ئاڎۍ | ئەوان |
پەراوێزەکان[دەستکاری]
| شێوەزارەکانی زمانی کوردی | |
|---|---|
| ئەلفوبێکانی کوردی | |
| ڕێکخراوەکان | |
| زمانەوانان (کورد) | |
| زمانەوانان (بیانی) | |
| وتارە پەیوەندیدارەکان | |
بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]
- ھەورامان ئۆنڵاین، دەروازەیەکی نوێیە بۆ ناوچەی ڕەنگینی ھەورامان hawramanonline.net
- فەرھەنگی ئینترنێتیی ھۆرامی
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |