دەستپێک
 ئەو ئینسایکڵۆپیدیا ئازادەی کە ھەموو کەسێک دەتوانێت دەستکاریی بکات. ھەنووکە ٤٤٬٢٨٤ وتار بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) ھەن. |
پێڕستی وتارەکان • ڕێکخستنەکان
| ||||||
|
لەبارەی ویکیپیدیا • سیاسەت و ڕێساکان • فێرکاریی خێرا • فێرکاری بە وێنە • پرسیارە دووپاتکراوەکان • ڕێنماییی خێرا | |||||||
وتاری ھەڵبژێردراو .jpg)
ماریوانا پێکھاتووە لە دەرمانێکی سایکۆئەکتیڤ کە لە ڕوەکی شەدانە دروست دەکرێت. شەدانە بە شێوەیەکی ڕەسەن لە ناوەند و باشووری ئاسیا دەڕوا، ڕوەکەکە بە شێوەیەکی ڕابوێرانە بەکاردێت و ھەروەھا بۆ دزەی مەعنەویش بەکاردێت، وەک دۆزینەوە و ناسینەوەی خود و ھۆکاری تری گیانی، ھاوکات بە شێوەیەکی پزیشکیش بە درێژایی مێژوو بەکارھاتووە. تێترھایدرکانبینۆل، بە کورتی تی-ئەیچ-سی (T-H-C)، پێکھاتەی سەرەکی سایکۆئەکتیڤی ماریوانایە، کە تەنیا یەکێکە لە ٤٨٣ پێکھاتە ناسراوەکانی تری ڕوەکەکە، ٦٥ کنێیبنۆیدی تریشی تێدایە، بە کانبیدیۆلەوە (سی-بی-دی) (C-B-D). ماریوانا بە شێوەی کێشان ھاوشێوەی جگەرە و بەکارھێنانی ئامێری ھەڵمکەر ھەڵدەمژرێت و ھەروەھا لە خواردنیشدا دەخورێت، یاخود بە شێوەی ئاوگ لەڕێگەی زەیتی ماریواناوە بۆ نموونە.
ماریوانا چەند کاریگەرییەکی دەروونی و فیزیکی ھەیە، وەک شادی، گۆڕانکاری لە ھزر و ھۆش و ھەست و کات، کەمبوونەوەی توانای سەرنجدان، لاوازکردنی بیرەوەریی کورتماوە، لاوازیی لە جووڵەی جەستە (ھاوسەنگی و ڕاگیرکاریی ئاسایی سایکۆمۆتۆر)، سرەوتبوون، و زیادبوونی ئیشتیا. کاریگەرییەکان لە ماوەی چەند خولەکێک یان کەمتر دوای کێشان دەست پێ دەکەن، بەڵام دەکرێت ماوەی ٩٠ خولەکی پێ بچێت ئەگەر لەڕێگەی خواردنەوە وەرگیرابێت. دەکرێت کاریگەرییەکان بۆ ماوەی ٢ بۆ ٧ سەعات بەردەوام بن، بەڵام ماوەکە پشت بە ڕێژەی بەکارھاتوو دەبەستێت. ئەگەر بڕی بەکارھاتوو زۆر بێت، دەکرێت بەکارھێنەر تووشی دڵەڕاوکێ ببێت، وڕینە بکات (بە تایبەتی پێی وابێت ھەندێک ڕووداوی ھەڵکەوتی پەیوەندی بەھێزی تاکەکەسیان ھەیە)، خەیاڵاویبوون، ھێرشی پانیک (دڵەڕاوکێی بەھێز)، پارانۆیا، لەگەڵ سایکۆز. پەیوەندییەکی بەرز لە ڕوودانی سایکۆز و بەکارھێنانی ماریوانا ھەیە، بەڵام ھۆدارێتی ئەم بابەتە جێی مشتومڕ و گفتوگۆیە. کاریگەرییە فیزیکییەکان لەسەر جەستەی بەکارھێنەر پێکھاتوون لە: خێرابوونی ترپەی دڵ، قورسبوونی ھەناسەدان، ھێڵنجدان، و کێشەی ڕەفتاری لەو مناڵانەی کە دایکیان لەکاتی سکپڕیدا ماریوانایان بەکارھێناوە؛ کاریگەریی کورتخایەنیش ھەن کە پێکھاتوون لە وشکبوونی دەم و سووربوونەوەی چاوەکان. کاریگەرییە زیاناوییە درێژخایەنەکان پێکھاتوون لە ئاڵوودەبوون، کەمبوونەوەی توانای ھزری (نیرۆکۆگنیشن) لەو کەسانەی بە ھەرزەکاری دەستیان کردووە بە بەکارھێنانی بەردەوام، کۆکەی درێژخایەن، لەگەڵ ھەستیاری بەرامبەر ھەوکردنی سییەکان.
ماریوانا بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ مەبەستی ڕابواردن و کاتبەسەربردن یاخود وەک دەرمانێکی ساڕێژکەر لە ڕووی پزیشکییەوە بەکاردێت، ھەرچەندە ڕەنگە بۆ مەبەستێکی گیانەکیش بەکاربێت. لە ٢٠١٣دا، لە نێوان ١٢٨ بۆ ٢٣٢ ملیۆن کەس ماریوانایان بەکارھێناوە، کە دەکاتە نێوان ٢٫٧٪ بۆ ٤٫٩٪ی دانیشتووانی جیھان لە نێوان تەمەنی ١٥ و ٦٥ ساڵ. ماریوانا یەکێکە لە بەکارھێنراوترین ماددە ھۆشبەرە نایاسایییەکان لە جیھاندا، ھەرچەندە لە ھەندێک لە ناوچەکانی جیھاندا بەکارھێنانی یاسایییە. بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٨، زۆرترین بەکارھێنان لەلایەن پێگەیشتووەکانی وڵاتانی زامبیا، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، کەنەدا، و نێجیریا بووە.
خوێندنەوەی زیاتر...
لە ھەواڵەکاندا 
- ٢٠ی تشرینی دووەم –دەستپێکی جامی جیھانیی فیفای ٢٠٢٢ لە قەتەر (لە وێنەکەدا)، کە بۆ یەکەمجارە لە وڵاتێکی عەرەبی ڕێکدەخرێت.
- ١٧ی تشرینی دووەم – لە ئەنجامی تەقینەوەی تانکی گازی ماڵێک لە سلێمانی، ١٥ کەس گیانیان لەدەست دا و ١٠ کەسیش بریندار بوون.
- ٣ی تشرینی دووەم – سەرۆک وەزیرانی پێشووی پاکستان، عیمران خان، لە ڕێپێوانێکی ناڕەزایەتیدا، تەقەی لێ کرا و بریندار کرا.
- ٢٥ی تشرینی یەکەم – لە ئەورووپا و بەشێکی ئاسیا ڕۆژگیرانێک ڕووی دا.
- ٢٤ی تشرینی یەکەم – دوای دەستلەکارکێشانەوەی لیز ترەس، ڕیشی سووناک وەکوو سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا و سەرۆکی پارتی پارێزگارانی ئەو وڵاتە دەستبەکار بوو.
- ٢٢ی تشرینی یەکەم – لە کۆنگرەی ٢٠ی حیزبی کۆمۆنیستی چین، شی جین پینگ بۆ جاری سێیەم وەکوو سەرۆک کۆماری چین ھەڵبژێردرایەوە.
- ١٦ی تشرینی یەکەم – وەزیری گواستنەوەی عێراق بە نوێنەرایەتیی سەرۆک وەزیرانی عێراق، فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی کەرکووکی کردەوە.
- ١٣ی تشرینی یەکەم – لەتیف ڕەشید وەکوو سەرۆک کۆماری عێراق ھەڵبژێردرا.
ئەمڕۆ لە مێژوودا... - ١٩٦٩ – یەکەم ژمارەی گۆڤاری بەیان بڵاوکرایەوە، کە گۆڤارێکی ڕوناکبیری و کۆمەڵایەتی و ئەدەبی بوو.
- ١٩٩٢ – یەکەم ژمارەی ڕۆژنامەی ھەرێم لە باشووری کوردستان بڵاوکرایەوە، کە لەلایەن ئەنجومەنی نیشتمانیی کوردستانەوە دەردەچوو.
- ٢٠٠٢ – جەلال تاڵەبانی و مەسعوود بارزانی گەیشتنە شاری پاریسی پایتەختی فەڕەنسا و لەگەڵ سەرۆکی پەرلەمانی ئەو وڵاتەدا کۆبوونەوە.
ناساندنی ویکیپیدیا 
بەشداری لە ویکیپیدیا 
کۆمەڵگای ویکیپیدیا 
دەتەوێت وتارێک بنووسیت؟ 
وێنەی ھەڵبژێردراو 
دیمەنی خۆرئاوابوون لە پشتی تاڤگەی سەلیالاندسفۆس، لە ھەرێمی باشوور، لە ئایسلەند. تاڤگەکە ٦٠ مەتر (٢٠٠ پێ) بەسەر کەندەکانی ھێڵەکەنارییەکانی پێشوو دەڕژێتە خوارەوە.
بەشەکانی تری ویکیپیدیا - مێزی زانیاری: بۆ پرسیار لە بەکارھێنەرانی دیکە سەبارەت بە بابەتە جۆراوجۆرەکانی زانست و زانیاری
- پرسگا: بۆ پرسیار سەبارەت بە بەکارھێنانی ویکیپیدیا
- دەروازەی کۆمەڵگا: بۆ ڕاگەیاندنی پرۆژەکان، چاوانەکان و ڕاپرسییەکانی ویکیپیدیا
- دیوەخان: بۆ وتووێژ لەسەر کێشە تەکنیکییەکان، سیاسەتەکان و چالاکییەکانی ویکیپیدیا
- ھەواڵەکانی ماڵپەڕ: بۆ تۆمارکردنی مێژووی گۆڕانکارییە سەرەکییەکان و ناونیشانی بڵاوکراوە دەرەکییەکان سەبارت بە ویکیپیدیا
- داخوازی بەرامبەری کوردی: بۆ داواکردنی واتای وشەکانی زمانەکانی تر بە کوردی
پرۆژە خوشکەکانی ویکیپیدیا خانەخوێی ویکیپیدیا دامەزراوەی ویکیمیدیایە کە چەند پرۆژەی تریش بەڕێوە دەبات:
خەزێنەی ئازادی میدیا
پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی
ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا
کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد
بنکەی زانیاریی ئازاد
ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد
کۆکەرەوەی وتەکان
کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد
تۆماری جۆری ئاژەڵەکان
سەرچاوەی ئازادی فێربوون
ڕێنوێنی گەشتی ئازاد
فەرھەنگی کوردی