دەستپێک
 ئەو ئینسایکڵۆپیدیا ئازادەی کە ھەموو کەسێک دەتوانێت دەستکاریی بکات. ھەنووکە ٣٠٬١١٠ وتار بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) ھەن. |
پێڕستی وتارەکان · ڕێکخستنەکان
| ||||||
|
لەبارەی ویکیپیدیا · سیاسەت و ڕێساکان · فێرکاریی خێرا · فێرکاری بە وێنە · پرسیارە دووپاتکراوەکان · ڕێنماییی خێرا | |||||||
وتاری ھەڵبژێردراو 
بیابان ناوچەیەکی وشکی سەختی سرووشتیی ھەسارەیییە، کە بەزۆری زەویی تەخت و لێژن. ژینگەیەکی سەختە و دژایەتیی ژیانی ڕوەک و ئاژەڵان دەکات. خاکەکەی بەزۆری مردووە و خۆراکی کانزایی تێدا نییە یان زۆر کەمە. نزیکەی یەک لەسەر سێی گۆی زەوی بیابانە. ھەردوو جەمسەرەکانی باکوور و باشووری گۆی زەوی بە «بیابانە ساردەکان» دادەنرێن. بیابانەکان دیاری دەکرێن بەگوێرەی تێکڕای ڕێژەی باران بارینی ساڵانەیان لەگەڵ بەرزیی پلەی گەرمی و ھەڵکەوتەی جوگرافییان.
بیابانەکان بە پڕۆسەکانی ئاووھەوا دروست دەکرێن وەک جیاوازیی زۆری پلەی گەرمی لەنێوان ڕۆژ و شەودا، ئەم جیاوازییە گەرمییە کار دەکاتە سەر پێکھاتە بەردینییەکانی خاک و ھەڵیاندەوەرێنێت. ھەرچەندە باران بارین بە دەگمەن لە بیابانەکاندا ڕوودەدات، بەڵام جاروبار باران دەبارێت، کە دەبێتە ھۆی لافاوی وێرانکەر، ئەمەش بەھۆی مردوویی خاکەکەی کە توانای ھەڵگرتنی ئاوی نییە، و باران بارین لەسەر بەردە گەرمەکان دەبێتە ھۆی لەت بوون. لە ئەنجامدا پارچەکان و کەلاوەکان لەسەر زەویی بیابان زیاتر بە با دەڕووشێن. ئەمەش تەنی لمی و ورد دروست دەکات و دواتر بایەکان ھەڵیان دەگرێت و بڵاویان دەکاتەوە. کاتێک ئەم لمانە (کە بەھۆی باوە دەجوڵێن) بەر تەن و بەردی دیکە دەکەون، ئەوانیش دەڕوشێنن و ھەڵیان دەتراشن. با ڕێڕەوی تەنە لمییەکان دیاری دەکات و لەتوانایاندا ھەیە ڕوەک و دەوەنەکان لە ڕەگەوە ڕابکێشن و دووریان بخاتەوە لەو چالاکییانەی کە دەبنە ھۆی مانەوەی زیندوویی خاک. بیابانەکان زەوی تەخت و دەشتایی ڕەقن کە ھەموو ماددە کانزایییەکانیان لێ دەرھاتووە و بەشە باشەکانی خاکیان لێ ھەڵکراوە و ڕوەکەی لە مۆزایکی بەردی لووس پێکھاتووە. ئەو ناوچانە بە شۆستەی بیابانەکان ناسراون، ھەندێک لە سیماکانی بیابانیش بریتین لە بەردی بەبەردبوو، بەردی ژێرزەوی و گڵی بێژینگ کراو و لە ئاو ھەڵکێشراو. کاتێک دەریاچە کاتییەکان دروست دەبن و دواتر بەھۆی بەھەڵمبوون وشک دەبن، کاریگەری دەخەنە سەر خاک و دەبنە ھۆکارێک بۆ دروستبوونی بیابانەکان، ئەمەش بەھۆی جێھێشتنی خوێیەکانی ئاو و ھەڵوەشاندنەوەی بەندی ماددە کانزایییە بە نرخەکانی خاک.
خوێندنەوەی زیاتر...
لە ھەواڵەکاندا .JPG)
- ٩ی نیسان – شازادە فیلیپ (لە وێنەکەدا) ھاوسەری شاژن ئێلیزابێتی دووەم لە بەریتانیا، لە تەمەنی ٩٩ ساڵی کۆچی دوای کرد.
- ٤ی نیسان – ڤیۆسا عوسمانی بە شێوەیەکی ڕەسمی بووە پێنجەم سەرۆکی کۆسۆڤۆ.
- ١٩ی ئازار – دوای مردنی سەرۆکی پێشوو، جۆن ماغوفولی لە تەمەنی ٦١ ساڵیدا، سامیە حەسەن بووە یەکەم ژنەسەرۆکی تانزانیا.
- ١٦ی ئازار – کەمال مەزھەر نووسەر و مێژوونووسی کورد لە تەمەنی ٨٤ ساڵی لە ئەڵمانیا کۆچی دوایی کرد.
- ١٦ی ئازار – ئەنجوومەنی پیران ڕەزامەندی لە سەر دێبرا ھالاند وەک یەکەم ژنی ئەمریکی ڕەسەن کاندید بۆ پۆستی وەزیری ناوخۆی ئەمریکا دەربڕی.
- ١٥ی شوبات – ھێرشێکی مووشەکی کرایە سەر شاری ھەولێر، و بەھۆیەوە کەسێک کوژرا و ھەشت کەسیش بریندار بوون.
- ٣١ی کانوونی دووەم – لەیلا عومەر وەک یەکەم ژن لە مێژووی شاری سلێمانی پۆستی جێگری پارێزگاری سلێمانیی وەرگرت.
- ٢٦ی کانوونی دووەم – کایا کالاس دوای دەست لە کارکێشانەوەی یوری ڕاتاس وەک یەکەم ژن بووە سەرۆک وەزیرانی ئیستۆنیا.
- ٢١ی کانوونی دووەم – لە گۆڕەپانی تەیەران لە ناوەڕاستی بەغدا دوو تەقینەوەی خۆکووژی ڕوویدا و لە ئەنجامدا ٣٢ کەس کوژران و ١١٠ کەس بریندار بوون.
- ٢٠ی کانوونی دووەم – جۆ بایدن لە مەراسیمێکدا وەک ٤٦ مین سەرۆکی ئەمریکا دەستبەکار بوو.
ئەمڕۆ لە مێژوودا... - لەساڵی ١٨٨٩ سەرکردەی ئاڵمانیای نازی ، ئادۆڵف ھیتلەر لەدایک بوو
- لەساڵی ١٩٢٧ ، سوپای ئینگلیز هێرشی كرده سه‌ر شارۆچكه‌ی پێنجوین ی سه‌ر به‌پارێزگای سلێمانی و داگیری كرد.
- لەساڵی ١٩٦٩ دا ، یه‌كه‌م ژماره‌ی گۆڤاری ڕزگاری له باشوری كوردستان بڵاوكرایه‌وه.
ناساندنی ویکیپیدیا 
بەشداری لە ویکیپیدیا 
کۆمەڵگای ویکیپیدیا 
دەتەوێت وتارێک بنووسیت؟ 
وێنەی ھەڵبژێردراو 
بەشەکانی تری ویکیپیدیا - مێزی زانیاری: بۆ پرسیار لە بەکارھێنەرانی دیکە سەبارەت بە بابەتە جۆراوجۆرەکانی زانست و زانیاری
- پرسگا: بۆ پرسیار سەبارەت بە بەکارھێنانی ویکیپیدیا
- دەروازەی کۆمەڵگا: بۆ ڕاگەیاندنی پرۆژەکان، چاوانەکان و ڕاپرسییەکانی ویکیپیدیا
- دیوەخان: بۆ وتووێژ لەسەر کێشە تەکنیکییەکان، سیاسەتەکان و چالاکییەکانی ویکیپیدیا
- ھەواڵەکانی ماڵپەڕ: بۆ تۆمارکردنی مێژووی گۆڕانکارییە سەرەکییەکان و ناونیشانی بڵاوکراوە دەرەکییەکان سەبارت بە ویکیپیدیا
- داخوازی بەرامبەری کوردی: بۆ داواکردنی واتای وشەکانی زمانەکانی تر بە کوردی
پرۆژە خوشکەکانی ویکیپیدیا خانەخوێی ویکیپیدیا دامەزراوەی ویکیمیدیایە کە چەند پرۆژەی تریش بەڕێوە دەبات:
خەزێنەی ئازادی میدیا
پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی
ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا
کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد
بنکەی زانیاریی ئازاد
ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد
کۆکەرەوەی وتەکان
کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد
تۆماری جۆری ئاژەڵەکان
سەرچاوەی ئازادی فێربوون
ڕێنوێنی گەشتی ئازاد
فەرھەنگی کوردی