کوردیی ناوەندی
| کوردیی ناوەندی | |
|---|---|
| سۆرانی، کوردی | |
| قسەی پێدەکرێ لە |  ئێران عێراق |
| ناوچە | ڕۆژھەڵاتی ناوین |
| ژمارەی ئاخێوەران | ٦٫٧٥٠٫٠٠٠ کەس (ڕێکەوت نەدراوە)[١] |
| بنەماڵەی زمان | |
| کۆدەکانی زمان | |
| ISO 639-3 | ckb |
| Linguasphere | 58-AAA-cae |
 | |
کوردیی ناوەندی یان سۆرانی یەکێک لە زارەکانی سەرەکی زمانی کوردییە[٢] کە لە ڕۆژھەڵات و باشووری کوردستان قسەی پێ دەکرێ. لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان باشوری پارێزگای ورمێ (ناوچەی ھەوشار و موکریان) و بەشی ھەرە زۆری پارێزگای کوردستان و ناوچەکانی جوانرۆ و ڕوانسەر و دەشتی زەھاو لە پارێزگای کرماشان بەم زارە قسە دەکەن. زمانی فەرمی حکومەتی شێخ مەحمود لە سلێمانی و کۆماری کوردستان لە مھاباد بووە و ئێستا زمانی فەرمی حکومەتی ھەرێمی کوردستانی باشورە. ئەم زارە لە ئێستادا دەوڵەمەنترین زاری زمانی کوردییە. زۆر جار بە ھەڵە بەم زارە دەڵێن سۆرانی بەڵام سۆرانی خۆی شێوەزارێکی کوردیی ناوەندییە.[٣] سلێمانی، ھەولێر، کەرکووک، بۆکان، مەھاباد، سنە و سەقز لە ئەو شارە گەورانەن کە خەڵکەکەی بە ئەم زارە دەدوێن.
ئاخێوەران[دەستکاری]
شارستانە گەورەکانی ئاخێوەری ئەم شێوەزارە لە ڕۆژھەڵاتی کوردستاندا بە پێی ئاماری ساڵی ٢٠١٦ ناوەندی ئاماری ئێران ئەمانەن:
| ژمارە | شار | ژمارەی دانیشتووانی شارستان (٢٠١٦)[٤] | زمان و شێوەزارە کەمینەکان |
|---|---|---|---|
| ١ | سنە | ٥٠١٬٤٠٢ | |
| ٢ | بۆکان | ٢٥١٬٤٠٩ | |
| ٣ | مەھاباد | ٢٣٦٬٨٤٩ | |
| ٤ | سەقز | ٢٢٦٬٤٥١ | |
| ٥ | مەریوان | ١٩٥٬٢٦٣ | شێوەزاری ھەورامی |
| ٦ | بانە | ١٥٨٬٦٩٠ | |
| ٧ | پیرانشار | ١٣٨٬٨٦٤ | |
| ٨ | قوروە | ١٤٠٬١٩٢ | |
| ٩ | نەغەدە | ١٢١٬٦٠٢ | زمانی ئازەری |
| ١٠ | سەردەشت | ١١٨٬٨٤٩ | |
| ١١ | کامێران | ١٠٢٬٨٥٦ | |
| ١٢ | ساینقەڵا | ٩٢٬٤٥٦ | |
| ١٣ | بیجاڕ | ٨٩٬١٦٢ | |
| ١٤ | سەرپێڵی زەھاو | ٨٥٬٣٤٢ | شێوەزاری کوردیی باشووری (زۆرینە) |
| ١٥ | تیکاب | ٨٠٬٥٥٦ | |
| ١٦ | دیواندەرە | ٨٠٬٠٤٠ | |
| ١٧ | جوانڕۆ | ٧٥٬١٦٩ | |
| ١٨ | شنۆ | ٧٣٬٨٨٦ | |
| ١٩ | پاوە | ٦٠٬٤٣١ | شێوەزاری ھەورامی |
| ٢٠ | ڕوانسەر | ٤٧٬٦٥٧ | |
| ٢١ | سەلاسی باوەجانی | ٣٥٬٢١٩ |
ئەلفوبێ[دەستکاری]
وتارە سەرەکییەکان: ئەلفوبێکانی کوردی و ئەلفوبێی عەرەبیی زمانی کوردی
بۆ نووسینی کوردیی ناوەندی زیاتر لە ئەلفوبێی عەرەبی کەڵک وەردەگیرێ و لە پەنا ئەلفوبێی عەرەبیش لە ئەلفوبێی لاتینی کەم تا کورتێک کەڵک وەر دەگیرێ.
ھەڵسەنگاندن لەگەڵ کوردیی باکووری[دەستکاری]
جێناوە سەربەخۆکان لە کوردیی باکووری و کوردیی ناوەندی؛
| کوردیی ناوەندی | کوردیی باکووری | |
|---|---|---|
| من | من Min | |
| تۆ | تە te | |
| ئەو | ئەو ew | |
| ئێمە | مە me | |
| ئێوە | وە we | |
| ئەوان | وان wan |
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "Ethnologue - Kurdish, Central". لە ڕەسەنەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٢ی ئازاری ٢٠١٣. لە ڕێکەوتی ١٥ی ئازاری ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ http://www.kurdishacademy.org/?q=ku-ar/node/215
- ^ زەبیحی ١٣٦٧، ل ٤٢
- ^ "ئاماری سەرانسەری 1395ی ھەتاوە شار و گوندەکانی ئێران". آمار. لە ڕەسەنەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٦ی ئەیلوولی ٢٠١٩. لە ڕێکەوتی 14ی ئەیلوولی 2019 ھێنراوە.
زەبیحی، عەبدوڕەحمان. قامووسی زمانی کوردی، ورمێ: ناوەندی بڵاوکردنەوەی فەرھەنگ و ئەدەبیاتی کوردی، ١٣٦٧
بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
