ئاودانان
ئاودانان
ئاودانو، ئاوەنان | |
|---|---|
شار | |
| وڵات |  کوردستان |
| پارێزگا | ئیلام |
| شارستان | ئاودانان |
| بەرزایی | ٨٨٠ مەتر (٢٬٨٩٠ پێ) |
| ژمارەی دانیشتووان (٢٠٠٦) | |
| • سەرجەم | ٢٤٫٥٠٠ |
| زمان و ئایین | |
| • زمان | کوردی (باشووری و لەکی)، لوڕی |
| • ئایین | ئیسلام (شیعە) |
| کۆدی تەلەفۆن | ٠٨٤٢٦٢٢ |
ئاودانان یان ئاوەنان (بە فارسی: آبدانان)، ناوی شارێکە لە باشووری ڕۆژھەڵاتی پارێزگای ئیلامی ڕۆژھەڵاتی کوردستان. ژمارەی دانیشتووانی ئەم شارە بەپێی ئاماری ساڵی ٢٠١١ی زایینی، ٢٢٩٠١ کەسە.
جوگرافیا[دەستکاری]
ئاودانان ناوەندی کارگێڕی قەزای ئاودانانە و لای باکووری ڕۆژھەڵات بە قەزای دەڕەشار، لای باکوور بە قەزای شارستانی مەڵگشای و بەشی مەیمەی دێلوڕان، لە ڕۆژئاوا و باشوورەوە بە قەزای دێلوڕان و لە باشووری ڕۆژھەڵاتەوە، بە قەزای ئەندیمشکی پارێزگای خووزستان، دەورە دراوە. لە ڕوانگەی جوگرافییەوە، شاری ئاودانان لە نێوان دوو زنجیرە چیای کڤەر و دینار کێو ھەڵکەوتووە کە گرنگترین بەرزاییەکانی شاری ئاودانانیشن. باکوور و باشووری قەزای ئاودانان، جوگرافیای کوێستانە و سروشتی بە لێڕی(دارستان) بەڕو، داپۆشراوە، بەڵام بەشەکانی لای باشووری ئاودانان پێدەشتن . بەگشتی ئاودانان، کەش و ھەوایەکی مامناوەندی ھەیە.
ئابووری[دەستکاری]
زۆرینەی خەڵکی قەزای ئاودانان بژێوی ژیانیان لە کەرتی کشتوکاڵ و ئاژەڵداری بەدەست دەھێنن.
زمان و ئایین[دەستکاری]
ئاودانان باشووریترین شاری کوردستانە، زمانیان کوردییە و سەر بە دیالێکتی کوردیی باشوورییە. زاراوەی کوردی ئاودانانی وەک لکێک لە کوردیی باشووری، زاری خێڵ و دانیشتووانی شاری ئاودانان و ناوچەکانی دەوروبەریەتی کە بە خێڵی کورد یان کوردعالی بەناوبانگن؛ کوردانی ئاودانان لە شاری ئاودانان و ناوچەکانی دەوروبەری(بەشی(ناحیەی) ناوەندی) و بەشی سەراو باغ دەژین. ھەروەھا جەماوەرێک لە کوردە لەکەکان لە ئاوداناندا دەژین، و جگە لەوانە جەماوەرێک لە لوڕەکانیش خەڵکی ئاودانانن کە زۆرتر لە قەزاکانی(شارستانەکانی) دەوروبەر ھاتوونەتە نێو شار ئاودانان. لە ڕوانگەی دینییەوە خەڵکی شاری ئاودانان موسڵمانن و سەربە ڕێبازی شیعەی ١٢ ئیمامین.
کارگێڕی قەزای ئاودانان[دەستکاری]
بە پێی دابەشکردنی کارگێڕی وڵاتی ئێران، ساڵی ١٩٩٦ز، بەشی ئاودانان لە قەزای دەڕەشار جیا کراوە وبوو بە قەزایەکی سەربەخۆ. ئەم قەزایە سێ بەش و شەش کۆمەڵە گوندی(دێھستان) ھەیە:
بەشی ناوەندی:
کۆمەڵە گوندی ماسپی
کۆمەڵە گوندی جابر ئەنسار و چەم کەوە
ناوەندی شار: ئاودانان
بەشی سەراوباغ:
کۆمەڵە گوندی سەراو باغ
ناوەندی شار: سەراوباغ
بەشی کەڵات:
کۆمەڵە گوندی ئاوھەنار
کۆمەڵە گوندی مورموری
ناوەندی شار: مورموری
شوێنەوارەکان[دەستکاری]
شوێنەواری کەونی ئەم شارە بریتین لە : قەڵای پشت قەڵا لە ٥ کیلۆمەتری شاری ئاودانان و قەڵای ھەزاردەر لە کۆتایی شەقامی ھەزاردەر. بەپێی لێکۆڵینەوەی شوێنەوارناسان ئەم بینا مێژووییانە ھی سەردەمی ساسانین.
گەشتیاری[دەستکاری]
ئاودانان گەلێک ناوچەی گەشتیاری ھەیە کە سێ تاڤگەی جوانی ماھووتە، خروزان و تەختان جولیان و چەم کەوە لەوانەن. ھەروەھا جوانی و ڕازاوەیی ئاودانان لە جەژنی نەورۆز پتر دەردەکەوێ. شوێنە گەشتیاری، زیارەتی و مێژووییەکانی ئەم قەزایە بریتین لە:
١-نزرگەی سەید سەڵاحەدین محەممەد
٢-پشت قەڵای ئاودانان
٣-دەریاچەی دووانەی سیاگ ئاو
٤-گوندی ئەنجیرە
فڕۆکەخانە[دەستکاری]
ئەم شارە فڕۆکەخانەیەکی عەسکەری ھەیە، کە لە مەودای ٤ کیلۆمەتری ڕۆژھەڵاتی شاری ئاودانان ھەڵکەوتووە.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
غەفور، عەبدوڵڵا(٢٠٠٢)، فەرھەنگی جوگرافیایی کوردستان، ناوەندی بڵاوکردنەوەی سەردەم: سلێمانی؛ ھەرێمی کوردستان.
گالەری[دەستکاری]
وێنەکلیپی سروشتی ئاودانان
ڕێگای سەرەکی ئاودانان دە جەژنی نەورۆز
ڕێگای سەرەکی ئاودانان دە جەژنی نەورۆز
سروشتی ئاودانان
| شارستانەکان و شارەکان |
|  |
|---|---|---|
| وتاری پەیوەندیدار | ||
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |