ئاکرێ

ئاکرێ
شار
باژێری ئاکرێ
ئاکرێ جێگەی لە کوردستاندا
پۆتانەکان: ٣٦°٤٤′N ٤٣°٥٣′E
وڵات	کوردستان
پارێزگا	دھۆک
شار	ئاکرێ
بەرزایی	٦٢٥ مەتر (٢٬٠٥١ فووت)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠٠٨)
• سەرجەم	٢٣٬٠٠٠
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (باکووری)
• ئایین	سوننی

ئاکرێ شارێکی باشووری کوردستانە و سەر بە پارێزگای دھۆکە. ٩٥ کم دوورە لە شاری موسڵەوە و دەکەوێتە ١٢٠ کم باشووری ڕۆژھەڵاتی پارێزگای دھۆکەوە. لەنێوان سێ چیادایە٬ خانووەکانی لەسەر یەک بەداوێنی شاخەکاندا ھەڵچوون. ئەمە دیمەنێکی جوان و سەرنجڕاکێشی بە شارەکە بەخشیوە و ئەم شارە ل سالی (1877) ز بوویە بە قەزا.

شوینی جوگرافی : ئاکرێ دکەوێتە ل سەر ھێلی درێژ (448/1) ڕۆژئاوا ، و ھێلی پانی(1/4-37) باکووردا، و ڕووبەری ئاکرێ دەکاتە (1936) کم2 و ل سەر ئاستی دەریایی (270) مەتر بلندە.

1-ئاکرێ : ئەمە ناوی درووستە، چونکە کورد و ھەموو خەلکی کوردستان ئەم ناوە لە سەر ناسراوە، ناوی ئاکرێ لە ئاگرەوە ھاتووە کە لە پێش زاییندا موغێکی زەردەشتی لەوێ جێگیر بووە و ئاگری تێدا کردۆتەوە.

2- کچک ئستەنبول: مێژوونووسی میسلی (یاسین خیراللە العمری) دەلێت ئاکرێ لە کاتێک دا ناسراو بوو بە کچک ئستەنبول یان ئستەنبولی بچووک.

3- عقرة: لە سەرچاوە عەرەبیەکاندا ناوی شارەکە کردووتە (عقرة) وەک (الحموی) لە کتێبەکەی (معجم البلدان).

ئاکرێ بەناوبانگە بە سروشتی جوان و ڕازاوە و گەلێ درەختی میوە و باخ و باخاتی پڕ بەرھەمی ھەیە. ئەم دەڤەرە سێ ناوچەی ھەیە کە سورچی٬ عەشایەری ئەلسەبعە و بیرەن.

مێژوو

ئەم شارە مەڵبەندی کوردە حەمیدییەکان بووە. ماوەیەکیش لەژێر دەسەڵاتی میرنشینی بادینان و پاشان میرنشینی سۆراندا بووە. شارێکی کۆن و مێژووییە و درووستکردنی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئیمپراتۆرێتیی مادەکان - میدیا.

شاری ئاکرێ زور دەولەمەندە بە سامانی سروشتی و بەروبوومی خوراکی وەکو دەخل و دان و جو و برنج و ھەندێکی تر و ئاکرێ ناسراوە بە نێرگز و ھنار ، دانیشتویێن ئاکرێ پێکدێن لە چەند عەشیرەت (ھووز)ئەوانەش (گۆران_کاوانی _زێباری_سورجی_ھەرکی_ئاکرەیی_ڕێکانی_مزووری ....ھتد).

سەرچاوەکان

1. ماڵپەڕی کوردیپیدیا