ئاکرێ

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ئاکرێ
Akrê - Akre - عقرة
دیمەنی شارۆچکەی ئاکرێ
دیمەنی شارۆچکەی ئاکرێ
Map
وڵات عێراق
ھەرێمی فێدراڵ ھەرێمی کوردستان[١]
پارێزگادھۆک
قەزائاکرێ
دەسەڵات
 • قایمقامھونەر ئیسماعیل
ڕووبەر
 • سەرجەم١٢ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٥ میلی چوارگۆشە)
بەرزایی
٦٢٥ مەتر (٢٬٠٥١ پێ)
ژمارەی دانیشتووان
 • سەرجەم٦٨،١٠٠
زمان و ئایین
 • زمانکوردی کرمانجی)
 • ئایینئیسلام (سوننە)
ناوچەی کاتیUTCتێبینی نەکراوە (+٣)
 • ھاوین (DST)

ئاکرێ شارۆچکەیەکی باشووری کوردستانە و سەر بە پارێزگای دھۆکە. ٩٥ کم دوورە لە شاری مووسڵەوە و دەکەوێتە ١٢٠ کم باشووری ڕۆژھەڵاتی پارێزگای دھۆکەوە. لەنێوان سێ چیادایە، خانووەکانی لەسەر یەک بەداوێنی شاخەکاندا ھەڵچوون. ئەمە دیمەنێکی جوان و سەرنجڕاکێشی بە شارەکە بەخشیوە و ئەم شارە لەساڵی (١٨٧٧)ز بووە بە ناوەندی قەزا. ئەم شارۆچکەیە سەر بە پارێزگای نەینەوا بوو تاوەکو ڕاپەڕینی ئازاری ساڵی ١٩٩١، پاشان بە فەرمی بووە شارۆچکەیەکی سەر بە پارێزگای دھۆک و ھەرێمی کوردستان.

ناو[دەستکاری]

  • ئاکرێ: ئەمە ناوی درووستە، چونکە کورد و ھەموو خەلکی کوردستان ئەم ناوە لە سەر ناسراوە، ناوی ئاکرێ لە ئاگرەوە ھاتووە کە لە پێش زاییندا موغێکی زەردەشتی لەوێ جێگیر بووە و ئاگری تێدا کردۆتەوە.
  • کچک ئستەنبول: مێژوونووسی میسلی (یاسین خیراللە العمری) دەڵێت ئاکرێ لە کاتێک دا ناسراو بوو بە (کچک ئستەنبول یان ئستەنبولی بچووک).
  • عقرة: لە سەرچاوە عەرەبیەکاندا ناوی شارەکە کردووەتە (عقرة) وەک (الحموی) لە کتێبەکەی (معجم البلدان).

جوگرافیا[دەستکاری]

ئاکرێ دەکەوێتە سەر ھێڵی درێژ (٤٤٨/١) ڕۆژاوا، و ھێڵی پانی(١/٤–٣٧) باکووردا، و ڕووبەری ئاکرێ دەکاتە (١٧٩٦) کم٢ ولەسەر ئاستی دەریایی (٢٧٠)مەتر بەرزە.

مێژوو[دەستکاری]

ئەم شارە مەڵبەندی کوردە حەمیدییەکان بووە. ماوەیەکیش لەژێر دەسەڵاتی میرنشینی بادینان و پاشان میرنشینی سۆراندا بووە. شارێکی کۆن و مێژووییە و درووستکردنی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئیمپراتۆرێتیی مادەکان - میدیا.

شاری ئاکرێ زۆر دەوڵەمەندە بە سامانی سروشتی و بەروبوومی خوراکی وەکو دەخل و دان و جو و برنج و ھەندێکی تر و ئاکرێ ناسراوە بە نێرگز و ھەنار، دانیشتوانی ئاکرێ پێکدێن لە چەندین عەشیرەت (ھۆز) ئەوانەش (گۆران - کاوانی - زێباری - سورجی - ھەرکی - ئاکرەیی - ڕێکانی- مزووری … ھتد).

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Kurdistan Regional Government. KRG. سەردان لە ڕێکەوتی 2012-08-09.
  1. ماڵپەڕی کوردیپیدیا[بەستەری مردوو]