ئاکرێ

ئاکرێ عقرە
شار
باژێری ئاکرێ
ئاکرێ جێگەی لە کوردستاندا
پۆتانەکان: ٣٦°٤٤′N ٤٣°٥٣′E
وڵات	کوردستان
پارێزگا	دهۆک
شار	ئاکرێ
بەرزایی	٦٢٥ مەتر (٢٬٠٥١ فووت)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠٠٨)
• سەرجەم	٢٣٬٠٠٠
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (باکووری)
• ئایین	سوننی

ئاکرێ شارێکی باشووری کوردستانە و سەر بە پارێزگای دھۆکە. ٩٥ کم دوورە لە شاری موسڵەوە و دەکەوێتە ١٢٠ کم باشووری ڕۆژھەڵاتی پارێزگای دھۆکەوە. لەنێوان سێ چیادایە٬ خانووەکانی لەسەر یەک بەداوێنی شاخەکاندا ھەڵچوون. ئەمە دیمەنێکی جوان و سەرنجڕاکێشی بە شارەکە بەخشیوە و ئەم شاره‌ ل سالی (1877) ز بوویە به‌ قەزا .

شوینی جوگرافى : ئاكرێ دكەوێتە ل سەر هێلی درێژ (448/1) رۆژئاوا ، و هێلی پانی(1/4-37) باكوردا ، و روبه‌ری ئاكرێ ده‌كاته‌ (1936) كم2 و ل سەر ئاستى دەریایى (270) مەتر بلندە .

1-ئاكرێ : ئەمه‌ ناوی دروستە ، چونكه‌ كورد و هەموو خەلكى كوردستان ئەم ناوه‌ له‌ سەر ناسراوه‌ ، ناوی ئاکرێ لە ئاگرەوە ھاتووە کە لە پێش زاییندا موغێکی زەردەشتی لەوێ جێگیر بووە و ئاگری تێدا کردۆتەوە.

2- كچك ئستەنبول : مێژوونوسی میسلى (یاسین خیرالله العمری) ده‌لیت ئاكرێ له‌ کاتیک دا ناسراو بوو به‌ كچك ئستەنبول یان ئستەنبولی بجوک.

3- عقرة : له‌ سه‌رجاوه‌ عه‌ره‌بیه‌کاندا ناوی شاره‌که‌ کردووته‌ (عقرة) وه‌ک (الحموي) له‌ کتیبکه‌ی (معجم البلدان).

ئاکرێ بەناوبانگە بە سروشتی جوان و ڕازاوە و گەلێ درەختی میوە و باخ و باخاتی پڕ بەرھەمی ھەیە. ئەم دەڤەرە سێ ناوچەی ھەیە کە سورچی٬ عەشایەری ئەلسەبعە و بیرەن.

مێژوو

ئەم شارە مەڵبەندی کوردە حەمیدییەکان بووە. ماوەیەکیش لەژێر دەسەڵاتی میرنشینی بادینان و پاشان میرنشینی سۆراندا بووە. شارێکی کۆن و مێژووییە و دروستکردنی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی ئیمپراتۆرێتیی مادەکان - میدیا.

شاری ئاکرێ زور ده‌وله‌مه‌نده‌ به‌ سامانی سروشتی و به‌روبوومی خوراکی وه‌کو ده‌خل و دان و جو و برنج و هه‌ندێكی تر و ئاکرێ ناسراوه‌ به‌ نێرگز و هنار ، دانیشتویێن ئاکرێ پێکدێن له‌ چه‌ند عه‌شیره‌ت (هووز)ئه‌وانه‌ش (كاوانی _زێباری_سورجی_هه‌ركی_ئاكره‌یی_ڕێکانی_مزووری ....هتد).

سەرچاوەکان

1. ماڵپەڕی کوردیپیدیا