باوەڕەشانی

باوەڕەشانی
باوەڕەشانی
	شارەدێ
	بابارشانی - Babarashani
وڵات	ئێران; ڕۆژھەڵاتی کوردستان
پارێزگا	سنە
شارستان	بیجاڕ
ناوچە	چەنگ ئەڵماس
گوندەوار	باوەڕەشانی
بوون بەشارەدێ	٢٠٠١ز
بەرزایی	١٦٧٢ مەتر (٥٬٤٨٦ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٦)
• سەرجەم	٥٠٩
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (گەڕووسی)
• ئایین	ئیسلام(شیعە)
ناوچەی کاتی	UTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی)
• ھاوین (DST)	UTC+٤:٣٠ (ھاوین)
تەلەفۆن	٠٨٧

باوەڕەشانی یان باباڕەشانی شارەدێیەکە، کەوتووەتە گوندەواری باوەڕەشانی، ناوچەی چەنگ ئەڵماس، شارستانی بیجاڕ، پارێزگای سنە، ڕۆژھەڵاتی کوردستان، ئێران.^[١] ئەم شارەدێیە ناوەندی گوندەواری باوەڕەشانیە.

ناو[دەستکاری]

دەڵێن لە دەورانی کۆندا حەوت برا ھاتوونەتە ئەم مەڵبەندە و ھەرکام لە شوێنێکدا نیشتەجێ بوون، کە ئێستا ئەو شوێنانە بەناوی ھەرکام لەو برایانە ناودێر دەکرێت وەک(باوەگوڕگوڕ، باوەنەزەر، باوەفەقێ، باوەسورخە، باوەوسێن، باوەڕەشانی، باوەکەرەم).

مێژوو[دەستکاری]

جوگرافیا[دەستکاری]

باوەڕەشانی ھاوسنوورە لەگەڵ ئەم گوندانە:

لە باکوورەوە لەگەڵ گوندی گەرەچیا.
لە باشوورەوە لەگەڵ گوندی کونامار.
لە ڕۆژھەڵاتەوە لەگەڵ گوندی سەڵەواتاوا.
لە ڕۆژاواوە لەگەڵ گوندی شوشتەری.^[٢]

دانیشتووان[دەستکاری]

بە پێی سەرژمێریی گشتیی جەماوەر و خانووی ئێران لە ساڵی ٢٠١٦دا، ژمارەی دانیشتووانی ئەم شارەدێیە (٥٠٩)کەس و (١٦٠)خێزان بووە.^[٣]
دانیشتووانی شارەدێکە کوردن.
بە کوردی شێوەزاری (گەڕووسی) دەدوێن. ^[٤]

ئایین[دەستکاری]

ئایینی خەڵکی ئەم شارەدێیە ئیسلام (شیعە)یە.^[٥]

بەروبوومی کشتوکاڵ[دەستکاری]

ھەبوونی زەوی کشتوکاڵی بەراو و دێمی بەپیت و بوونی ئاوی زۆری سەرزەوی و ژێر زەوی و ئاوھەوای کوێستانی و دابارینی بارانی گونجاو ساڵانە، ئەمانە ھەمووی ھۆکارن بۆ ئەوەی کە بەرووبوومێکی باش بەرھەم بێت لە گەنم و جۆ و نۆک و نیسک و ماش و پەتاتە و تووتن و ھتد لەم شارەدێیەدا.

ھەروەھا کەش و ھەوای گونجاوی ئەم شارەدێیە وەھایە کە دەست بدات بۆ رەز و باخ کە لە باخەکانی سێو و ھەرمێ و قەیسی و گێلاس و ھەڵوژە و قۆخ و ...ھتد. وەچەندەھا دارو درەختی خۆڕسکی بەردار و بێبەر لە ناوچەکەدا ھەیە.

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

پێڕستی گوندەکانی شارستانی بیجاڕ

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ د. عەبدوڵڵا غەفوور. جوگرافیای کوردستان‏ (کوردی).
^ جەمیل ڕۆژبەیانی. ووڵاتەکەت بناسە‏ (کوردی).
^ "ناوەندی ئاماری ئێران، فایلی XLSی ئەنجامەکانی سەرژمێریی ساڵی ٢٠١١".
^ جەلالەدین شافیعی کورد. جوغرافیای تاریخی کوردستان‏ (کوردی).
^ «سەرتیپ حاجعلی رزمآرا». فرھنگ جغرافیائی ایران(ابادیھا)‏ (فارسی).

[1] د. عەبدوڵڵا غەفوور. جوگرافیای کوردستان‏ (کوردی).

[2] جەمیل ڕۆژبەیانی. ووڵاتەکەت بناسە‏ (کوردی).

[3] "ناوەندی ئاماری ئێران، فایلی XLSی ئەنجامەکانی سەرژمێریی ساڵی ٢٠١١".

[4] جەلالەدین شافیعی کورد. جوغرافیای تاریخی کوردستان‏ (کوردی).

[5] «سەرتیپ حاجعلی رزمآرا». فرھنگ جغرافیائی ایران(ابادیھا)‏ (فارسی).

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

ب و د پارێزگای کوردستان (سنە)
شارستانەکان و شارەکان	شارستانی بانە (بانە · ئارمردە · بۆیەن خواروو · کانی سوور) شارستانی بیجاڕ (بیجاڕ · باوەڕەشانی · یاسووکەند · تۆپاغاج · پیرتاج) شارستانی دیواندەرە (دیواندەرە · زەڕینە) شارستانی دێولان (دێولان · بۆلواناوا) شارستانی سنە (سنە · شوێشە) شارستانی سەقز (سەقز · ساحێو · سونەتە) شارستانی سەوڵاوا (سەوڵاوا · ھەورامان تەخت) شارستانی قوروە (قوروە · دڵوەران · دزە · سرێشاوا · مالوجە) شارستانی کامیاران (کامیاران · مووژژ) شارستانی مەریوان (مەریوان · کانیدینار)
پێرستی گوندەکان	گوندەکانی بانە گوندەکانی بیجاڕ گوندەکانی دیواندەرە گوندەکانی دێولان گوندەکانی سنە گوندەکانی سەقز گوندەکانی سەوڵاوا گوندەکانی قوروە گوندەکانی کامیاران گوندەکانی مەریوان
وتاری پەیوەندیدار	ناوەند: سنە زمان: کوردی (ناوەندی، باشووری، ھەورامی) و ئازەری ئایین: سوننەی شافعی و شیعە مێژوو: میرنشینی ئەردەڵان
بابەتی گەشتیاری	زرێبار ھەورامان ئەشکەوتی کەرەفتوو قەڵای زێویە ئاویەر باڵەخانەی خەسرەوئاوا زەماوەندی پیرشالیار مزگەوتی دوومنارە مزگەوتی شێخ مەزهەر چیای چلچەمە حەمام حاج ساڵە بازاڕی سەقز بازاڕی سنە بەنداوی لەگزی ساکز قورئانی نگڵ باڵەخانەی سالار سەعید (مووزەخانەی سنە)