دھۆک

دھۆک

دهوك - Dihok - ܒܝܬ ܢܘܗܕܪܐ
دھۆک دهوك - Dihok - ܒܝܬ ܢܘܗܕܪܐ
شار
	Duhok
	دیمەنێکی شاری دھۆک
	ناسناو(ەکان): دھۆکا داسنیا
	شاری دھۆک
	دھۆک جێگەی لە ھەرێمی کوردستاندا دھۆک جێگە لە عێراقدا دھۆک جێگە لە ئاسیادا
	پۆتانەکان: 36°52′02″N 42°59′18″E / 36.86709°N 42.98845°Eپۆتانەکان: 36°52′02″N 42°59′18″E / 36.86709°N 42.98845°E
وڵات	عێراق
ھەرێمی فێدراڵ	ھەرێمی کوردستان
پارێزگا	دھۆک
قەزا	ناوەندی قەزای دھۆک
دەسەڵات
• جۆر	ئەنجومەن - بەڕێوەبەرایەتی
• پارێزگاری دھۆک	عەلی تەتەر
ڕووبەر
• سەرجەم	٥٧٧ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢٢٣ میلی چوارگۆشە)
بەرزایی	٥٦٥ مەتر (١٬٨٥٤ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٢; (بەپێی Gol COSIT))
• سەرجەم	٦٠٠،٠٠٠
زمان و ئایین
• زمان	زۆرینە: کوردی (کورمانجی); کەمینە: ئاشووری
• ئایین	زۆرینە: ئیسلام (سوننە); کەمینە: مەسیحییەت، ئێزیدی
ناوچەی کاتی	UTCتێبینی نەکراوە (+٣)
• ھاوین (DST)	+٣
پۆستاڵ کۆد	٤٢٠٠١
کۆدی تەلەفۆن	٠٦٢
وێبگە	پارێزگای دھۆک

دھۆک (بە ئارامی: ܢܘܗܕܪܐ، خوێندنەوەی: ناھۆدرا) شارێکی گەورەی باشووری کوردستان و ناوەندی پارێزگای دھۆکە و لە ناوچەی بادینان ھەڵکەوتووە. خەڵکەکەی بە شێوەزاری کورمانجی (بادینی) قسە دەکەن. دانیشتوانی ئەو پارێزگایە بە گشتی بە ١،٦٠٠،٠٠٠کەس مەزەندە دەکرێت، و ھەروەھا خەڵکی شارەکە خۆی بە ٦٠٠،٠٠٠ کەس خەمڵێندراوە.

ناوی دھۆک[دەستکاری]

لە بارەی ناوی دھۆک بۆچوونی جیاواز ھەیە، بەڵام ئەوەی کە لە ھەموویان بەناوبانگترە ئەوەیە کە (دھۆک) بە مانای (دوو چیا، یان دوو ھێلکە) دێت. ناوی ئاشوری شارەکە نوھەدرایە.

دیموگرافیا[دەستکاری]

کۆنترین بەڵگەی شاری دهۆک کە بەشێک بووە لە دەوڵەتی سوباری کوردی و ئەم ناوچەیە شوێنی هۆزی دۆسکی کوردی بووە و کوردە یەهوودییەکانیش لێ ژیاون. ئەمڕۆ دهۆک ناوچەی زاراوەی کورمانجی یە (بادینیی)ە. خەڵکەکەی سەر بە ئایینی ئیسلام، مەسیحی و ئێزدین. دەوڵەتی عێراق وێستگەی چەکی ئەتۆمی بەجێماوەکەی لە دەوروبەری دهۆک کە لە ساڵی ١٩٨١ لەلایەن ئیسرائیل بۆمبباران کرا بە شێوەیەکی نهێنی و لە ئۆپەراسیۆنێکی درێژخایەندا بە کۆمپانیایەکی کەنەدایی فرۆشت. لە سەرەتای مانگی نیسانی ١٩٩١ لە ئاکامی هێرشە ئاسمانییەکانی عێراقی بۆ سەر ناوچەکە، هەموو دانیشتووانی شاری دهۆک لە شارەکە هەڵاتن. لە دوای ئەوەی کە ناوچەی دژە فڕین لە لایەن هێزەکانی ئەمریکا لە باکووری عێراق دانرا، لەبەر ئەوەی کە دهۆک نەدەکەوتە ئەم ناوچەیە، خەڵکی ئەم ناوچەیە بە هێواشی بۆ ناوچەکەیان گەڕانەوە.

ئەردنیگار(جوگرافیا)[دەستکاری]

دهۆک و ناوچەکانی ژێر کارگێڕی دهۆک زیاتر لە ١،٦٠٠،٠٠٠ کەسە و لەو ڕێژەیەش ٩٠٪ موسڵمان و ٥٪ ئێزیدی و ٥٪ فەلەنە.

دوو چەم بەناو شاری دهۆکدا دەڕژێن، یەکەمیان چەمی دهۆکی ناوە و لە خوارووی شاری دهۆکە و لە گوندی خازیاڤا هەڵدەقوڵێت و لەسەر چەمەکەش پێش ئەوەی بگەیت بە دهۆک بەنداوی دهۆک درووست کراوە. دووەمیان کە بچووکترە و ناوی هیشکەرووە، ئەمیشیان لە نێزیکی دهۆک لە دەوروبەری گوندی بەرێبوهارێ دەزێت. چواردەوری هەردوو چەکەمە ڕازاوەتەوە بە باخچە و ڕەز و باغی: هەنار و قەیسی و ئالوبالوو و سێو و ترێ و هەرمێ و هی تریش.

گەڕەکانی دهۆک[دەستکاری]

پێڕستی گەڕەکەکان
نزارکێ	بەرۆشکێ
سەرهلدان	سەربەستی
مەهاباد	مازی
دیاری	ئاشتی
ڕەزا	گرێ باسێ
شۆڕش	برایەتی
گەلی	مەزار
ڕۆناهی	کانی مەحمەدکێ
بازاڕ	شەهیدان
شاخکێ	بن تکە
زرکا (ماسیکێ)	بۆتان
کانی خشمەنا	شێلێ
نوهەدرا	سێ گرکا
مالتا ژۆر	مالتا ژێر
شندۆخا	ئازادی
گەڤەرکێ	خەبات