وان

وان

Wan
وان Wan
شار
	Van
	چەند دیمەنێکی شاری وان
وڵات	کوردستان
ناوچە	ئاناتۆلیای ڕۆژھەڵات
پارێزگا	وان
بەرزایی	١٧٢٦ مەتر (٥٬٦٦٣ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٢)
• سەرجەم	٣٧٠٬١٩٠
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (باکووری)
• ئایین	ئیسلام (سوننە)
کۆدی تەلەفۆن	٠٢٧٦
وێبگە	http://www.van.gov.tr/

وان (بە کوردیی باکووری: Wan) شارێکە لە باکووری کوردستان لەسەر دەریاچەی وان. شارێکی دێرینی باکوورە زور جێگای دێرینی لێ ھەیە.^[٢] یەکێک لە گەورەترین شارەکانی باکووری کوردستانە کە دانیشتووانی لە ٣٥٠ھەزار کەس^[٣] زیاترە و کەوتووەتە سەر دەشتایییەکی بەپیتی کشتوکاڵییەوە گەلێ کارگەی پیشەسازیی تێدایە وەک: ڕستن و چنین، کارگەی چیمەنتۆ و پێڵاو دروستکردن. ھەروەھا ئەم شارە ناوەندی پارێزگای وانە.^[٤]

جوگرافیا[دەستکاری]

شاری وان کەوتووەتە سەر پارێزگای وان کە یەکێک لە پارێزگاکانی کۆماری کوردستان لە ناوچەی ئاناتۆلیای ڕۆژھەڵاتە. شارەکە جگە لە دەریاچەی وان جێگەی گەشتیاریی تری وەک قەڵای وان ھەیە.

دانیشتووان[دەستکاری]

دانیشتووانی وان لە ساڵی ٢٠١٢ بەرامبەر بووە لەگەڵ ٣٧٠٬١٩٠ کەس کە ھەموویان کوردن و بە زمانی کوردی قسە دەکەن.

قەڵای وان[دەستکاری]

قەڵای وان یەکێکە لە شوێنەوارە مێژوویییەکان و دیمەنە سەرەنج ڕاکێشەکانی شاری وان لە باکووری کوردستانە، کە بە دووری پێنج کیلۆمەتر دەکەوێتە ڕۆژاوای ناوەندی شارەکە.^[٥]

قەڵاکە بەسەر دەریاچەی واندا دەڕوانێ و بووەتە ھۆکاریکی باش بۆ ڕاکێشانی گەشتیاران بۆ شارەکە. ئەم قەڵایە بەھۆی ئەوەی لە شوێنێکی بەرزدایە و دەڕوانێت بەسەر تەواوی شارەکە و دەریاچەی واندا، بووەتە شوێنێکی گەشتیاری و ژمارەیەکی زۆر گەشتیار ڕووی تێدەکەن.^[٦]^[٧]

زەریاچەی وان[دەستکاری]

دەریاچەی وان، زەریاچەی وان یان گۆلی وان لە باکووری کوردستان و لە نێوان دوو پارێزگای وان و بدلیس ھەڵکەوتووە. گۆلی وان گەورەترین گۆلی کوردستانە و لە قووڵترین شوێنیدا ٤٥١ مەتر قووڵە و چوار دوورگەی تێدایە.^[٨]

پشیلەی وان[دەستکاری]

پشیلەی وان ڕەگەزێک لە پشیلەکانی خۆماڵی و ناودای شاری وانە. ئەم پشیلە لەبەر ھەبوونی خەزی سپی و جیاوازبوونی ڕەنگی چاوەکانی زۆر لەبەر چاوە.^[٩]

پەیوەندی نێونەتەوەیی[دەستکاری]

دەستە خوشک[دەستکاری]

وان لەگەڵ دوو شاران دەستە خوشکە کە لە خوارەوە نوسراوەن:

پێشانگا[دەستکاری]

شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
دیمەنێکی شاری وان لە قەڵای وانەوە

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ Özoğlu, Hakan (May 1996). "State–Tribe Relations: Kurdish Tribalism in the 16th-and 17th-Century Ottoman Empire". British Journal of Middle Eastern Studies. Taylor & Francis. 23 (1): 5–27. doi:10.1080/13530199608705620.
^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ زانیاری و چەند دیمەنێکی قەڵا دێرینەکەی شاری وان
^ The Seventy Wonders of the Ancient World
^ Who Was Who in America, v. 5, 1969–1973 https://books.google.com/books?ei=KItvTuLtHcjh0QGj8uWCCg&ct=result&id=jHXhAAAAMAAJ&q=tipple
^ Olson, James S.; Pappas, Lee Brigance; Pappas, Nicholas C. J., eds. (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. p. 40. ISBN 0-313-27497-5.
^ "Characteristics". Turkish Van Cat Club. Retrieved 15 July 2012. ٣٠ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Kardeş Şehirler". Bursa Büyükşehir Belediyesi Basın Koordinasyon Merkez. Tüm Hakları Saklıdır. Retrieved 2013-07-27. {{cite web}}: Unknown parameter |بەستەری شکاو= ignored (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ignored (help) ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[1] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[Ozoglu-2] Özoğlu, Hakan (May 1996). "State–Tribe Relations: Kurdish Tribalism in the 16th-and 17th-Century Ottoman Empire". British Journal of Middle Eastern Studies. Taylor & Francis. 23 (1): 5–27. doi:10.1080/13530199608705620.

[3] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[4] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[5] زانیاری و چەند دیمەنێکی قەڵا دێرینەکەی شاری وان

[6] The Seventy Wonders of the Ancient World

[7] Who Was Who in America, v. 5, 1969–1973 https://books.google.com/books?ei=KItvTuLtHcjh0QGj8uWCCg&ct=result&id=jHXhAAAAMAAJ&q=tipple

[8] Olson, James S.; Pappas, Lee Brigance; Pappas, Nicholas C. J., eds. (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. p. 40. ISBN 0-313-27497-5.

[9] "Characteristics". Turkish Van Cat Club. Retrieved 15 July 2012. ٣٠ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[Bursa_twinnings-10] "Kardeş Şehirler". Bursa Büyükşehir Belediyesi Basın Koordinasyon Merkez. Tüm Hakları Saklıdır. Retrieved 2013-07-27. {{cite web}}: Unknown parameter |بەستەری شکاو= ignored (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ignored (help) ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]