عەرەب

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
Jump to navigation Jump to search
عەرەبەکان
عەرەب ('arab) (بە عەرەبی)
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
نز. ٤٠٠ ملیۆن[١][٢] ھەتا ٤٢٠+ ملیۆن کەس[٣][٤]
Map of the Arab Diaspora in the World.svg
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
 کۆمکاری عەرەبی
٤٣٠٫٠٠٠٫٠٠٠[٥][٦]
 بەڕازیلEstimated 4–7 million with at least partial ancestry[٧][٨][a]
 فەڕەنسا3.3[١٠] to 5.5[١١] million people of North African (Arab or Berber) descent[١٢]
 ئیندۆنیزیا
 تورکیا٥٫٠٠٠٫٠٠٠[١٧][١٨][١٩][٢٠][٢١]
 ئەرژەنتین٤٫٥٠٠٫٠٠٠ at least partial ancestry[٢٢]
 ویلایەتە یەکگرتووەکان٣٫٧٠٠٫٠٠٠[٢٣]
 ئیسرائیل١٫٧٠٠٫٠٠٠[٢٤]
 ڤێنیزوێلا١٫٦٠٠٫٠٠٠[٢٥]
 کۆلۆمبیا١٫٥٠٠٫٠٠٠[٢٦]
 ئێران١٫٥٠٠٫٠٠٠[٢٧]
 مەکسیک١٫٥٠٠٫٠٠٠[٢٨]
 چاد١٫٥٣٦٫٠٠٠[٢٩]
 ئیسپانیا١٫٣٥٠٫٠٠٠[٣٠][٣١]
 ئەڵمانیا١٫١٥٥٫٣٩٠[٣٢][٣٣]
 چیلی٨٠٠٫٠٠٠[٣٤][٣٥][٣٦]
 کەنەدا٧٥٠٫٩٢٥[٣٧]
 ئیتالیا٦٨٠٫٠٠٠[٣٨]
 شانشینی یەکگرتوو٥٠٠٫٠٠٠[٣٩]
 ئوسترالیا٥٠٠٫٠٠٠[٤٠]
 ئێکوادۆر٢٥٠٫٠٠٠[٤١]
 ھۆندووراس ھۆندووراس٢٧٥٫٠٠٠[٤٢][٤٣]
 بەلجیکا٨٠٠٫٠٠٠[ژێدەر پێویستە]
 ھۆلەند٤٨٠٫٠٠٠–٦١٣٫٨٠٠[٤٤]
 سوێد٤٢٥٫٠٠٠[ژێدەر پێویستە]
 دانمارک١٢١٫٠٠٠[ژێدەر پێویستە]
 ئێلسالڤادۆرزیاتر لە ١٠٠٫٠٠٠[٤٥][٤٦][٤٧][٤٨][٤٩]
زمانەکان
عەرەبی
ئایین
زۆرینە: ئیسلام
(سوننە • شیعە • سۆفیگەری • ئیبازی • عەلەوی)
کەمینە: مەسیحییەت • جوولەکایەتی • بەھایی
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان
خەڵکانی تری ئەفریقایی زمان (بەڕبەڕ)، نەتەوە سامییەکان وەکوو ئاشوورییەکان و جووەکان [٥٠][٥٠][٥١][٥٢][٥٣][٥٤][٥٥]
a نەتەوەی عەرەب نابێت لەگەڵ نەتەوەکانی تر کە لە جیھانی عەرەب دەژین تێکەڵ بکرێن.[٥٥]
b ھەموو عەرەبەکان موسڵمان نین و ھەموو موسڵمانانەکانیش عەرەب نین. یەک عەرەب دەتوانێت لە ھەر ئایین و مەزھەبێک پەیڕەوی بکات.

عەرەبەکان (بە عەرەبی: عرب‎) یەکێک لە گەلانی جیھانن کە لە ڕۆژاوای ئاسیا و باکووری ئەفریقا دەژین. ھەندێک لە خەڵکی عەرەب وەک پەنابەر لە ئەورووپا، ئەمریکای باکوور و ئەمریکای باشوور ژیان بەسەر دەبەن.

دانیشتووان[دەستکاری]

خێزانێکی عەرەب لە شاری ڕامەڵا لە فەلەستین.

دانیشتووانی وڵاتانی عەرەب[دەستکاری]

لەکۆی وڵاتە عەرەبییەکان زۆرتر لە ٤٢٢ ملیۆن کەس دەژین.

وڵات ژمارەی دانیشتووان ڕێژەی عەرەب
 میسر ٨٢٬٠٧٩٬٦٣٦ ٩٠٪‏
 سوودان ٤٥٬٠٤٧٬٥٠٢ ٧٠٪‏
 جەزائیر ٣٥٬٤٢٣٬٠٠٠ ٨٠٪‏
 عەرەبستانی سعوودی ٢٦٬٢٤٦٬٠٠٠ ٩٠٪‏
 عێراق ٣١٬٤٦٧٬٠٠٠ ٧٥٪‏
 یەمەن ٢٤٬٢٥٦٬٠٠٠ ١٠٠٪‏
 سووریا ٢٢٬٥٠٥٬٠٠٠ ٩٠٪‏
 توونس ١٠٬٣٧٤٬٠٠٠ ٩٨٪‏
 لیبیا ٦٬٥٤٦٬٠٠٠ ٩٧٪‏
 ئوردن ٦٬٤٧٢٬٠٠٠ ٩٨٪‏
 لوبنان ٤٬٢٥٥٬٠٠٠ ٩٥٪‏
 فەلەستین ٤٬٢٢٥٬٧١٠ ٩٠٪‏
 ئیسرائیل ١٬٥٠٠٬٠٠٠ ٢٠٫٥٪‏
 کووەیت ٣٬٠٣٠٬٠٠٠ ٨٠٪‏
 میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان ٤٬٧٠٧٬٠٠٠ ١٩٪‏
 عومان ٣٬٠٩٠٬١٥٠ ٨١٪‏
 مۆریتانیا ٣٬٣٤٣٬٠٠٠ ٨٠٪‏
 قەتەر ١٬٥٠٨٬٠٠٠ ٥٥٪‏
 بەحرەین ١٬٢٣٤٬٥٧١ ٥١٫٤٪‏

ڕەوەندی عەرەب لەدەرەوەی وڵات[دەستکاری]

وڵات نیشتەجێبووانی عەرەب ڕێژەی عەرەب
 بەڕازیل ٦٬٠٠٠٬٠٠٠ ٣٫٠٪‏
 کەنەدا ٤٧٠٬٠٠٠ ١٫٤٪‏
 فەڕەنسا ٣٬٥٠٠٬٠٠٠ ٥٫٤٪‏
 ھۆلەند ٤١٨٬٠٠٠ ٢٫٥٪‏
 ئەرژەنتین ١٬٣٣٦٬٠٠٠ ٣٫٣٪‏
 چیلی ٧٠٠٬٠٠٠ ٤٫٢٪‏

بێجگە لەم وڵاتانە عەرەبەکان لەکۆمەڵێ وڵاتی تریش پەنابەرن وەک ئینگلتەرا و ئەڵمانیا و باشووری ئەفریقیا و ئەمریکا و ڕووسیا و ئیکوادۆر و مەکسیک و تورکیا و ئوستورالیا بەڵام لەم وڵاتانە ڕێژەیان بەتەواوی دیاری نەکراوە.

ئایین[دەستکاری]

ڕێژەی ئاین و بیروباوەڕەکان لە نێو نەتەوەی عەرەب
ئیسلام
  
 ٩٠٪
مەسیحی
  
 ٦٪
باوەڕەکانی تر
  
 ٤٪

لە ئێستادا ئاینی ئیسلام باوەڕی زۆرینەی دانیشتووانی خەڵکی عەرەبە کە پێشبینی دەکرێ ٩٠٪ دانیشتووان سەر بە ئیسلام بن، لەدوای ئیسلامیش ئاینی مەسیحی بەپلەی دووەم دێت کە لەسەدا ٦ دێت کەبەشێکی زۆر لەمانە مەسیحین بە ڕەچەڵەک (قیبتی) بەتایبەتی لەوڵاتانی میسڕ و لوبنان.

زمانی عەرەبی[دەستکاری]

وتاری سەرەکی: زمانی عەرەبی

زمانی عەرەبی (بە عەرەبی: اللغة العربية) گەورەترین زمانەکانی گرووپی زمانە سامییەکانە لە بارەی قسە پێکەرانەوە، و یەکێکە لە زمانە ھەرە بەربڵاوەکانی جیھان کە ٤٢٢ ملیۆن کەس قسەی پێ دەکات، و قسەپێکەرانی بەربڵاون لەو ناوچەیەی کە پێی دەوتری ناوچەی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، لەگەڵ زۆرێک لە شوێنەکانی تری جیھان کە لە دەوروبەری ئەم وڵاتانەن وەکوو: ئەھواز، تورکیا، چاد، مالی، سینیگال، ئێرتریا. زمانی عەرەبی گرنگییەکی تایبەتی ھەیە لە لای موسڵمانان، چونکە زمانی قورئانە، و زۆربەی زۆری خوداپەرستی لە ئاینی ئیسلامدا بەبێ زمانی عەرەبی ناکرێ[ژێدەر پێویستە]، ھەروەھا زمانی عەرەبی زمانێکی سەرەکیی بۆنەکانە لە چەند کڵێسایەکی کریستیانی لە وڵاتە عەرەبییەکاندا. ھەروەھا زمانی عەرەبی زۆرێک لە کارە ئاینییەکان و بیرمەندییەکانی جوولەکەکانی پێ نووسراوە لە سەدەکانی ناوەڕاستدا.

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Lorenzo Kamel (31 March 2017). The Frailty of Authority: Borders, Non-State Actors and Power Vacuums in a Changing Middle East. Edizioni Nuova Cultura. p. 25. ISBN 978-88-6812-828-9.
  2. ^ Kail C. Ellis (12 January 2018). Secular Nationalism and Citizenship in Muslim Countries: Arab Christians in the Levant. Springer. p. 159. ISBN 978-3-319-71204-8.
  3. ^ Margaret K. Nydell (26 July 2018). Understanding Arabs: A Guide for Modern Times. John Murray Press. p. 11. ISBN 978-1-4736-9091-2.
  4. ^ Neil Caplan (4 September 2019). The Israel-Palestine Conflict: Contested Histories. John Wiley & Sons. p. 23. ISBN 978-1-119-52387-1.
  5. ^ total population 450 million, CIA Factbook estimates an Arab population of 450 million, see article text.
  6. ^ "World Arabic Language Day | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". Unesco.org. Retrieved 18 December 2017.
  7. ^ Sarruf, Marina. "Brazil - Brasil - BRAZZIL - News from Brazil - Arabs: They are 12 Million in Brazil - Brazilian Immigration - September 2004". www.brazzil.com. Archived from the original on ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٠. Retrieved 28 April 2019. Check date values in: |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  8. ^ Luxner, Larry; Engle, Douglas (September–October 2005). "The Arabs of Brazil". Aramco World.
  9. ^ http://biblioteca.ibge.gov.br/visualizacao/livros/liv63405.pdf
  10. ^ "France's crisis of national identity". The Independent. 25 November 2009. Retrieved 30 January 2019.
  11. ^ "To count or not to count". The Economist. 26 March 2009. ISSN 0013-0613. Retrieved 30 January 2019.
  12. ^ "French-Arabs battle stereotypes - Entertainment News, French Cinema, Media". Variety. 29 January 2008. Archived from the original on 21 February 2010. Retrieved 22 August 2010.
  13. ^ "The world's successful diasporas". World Business. 3 April 2007. Archived from the original on 1 April 2008. Retrieved 25 April 2019. ١ی نیسانی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  14. ^ Leo Suryadinata (2008). Ethnic Chinese in Contemporary Indonesia. Institute of Southeast Asian Studies. p. 29. ISBN 978-981-230-835-1.
  15. ^ "Mengenal Keturunan Nabi Muhammad SAW di Indonesia". Berita Berimbang Untuk Muslim Nusantara (بە Indonesian). MusliModerat. Retrieved 23 April 2019. ٢٦ی شوباتی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  16. ^ Subandoyo, Arbi. "Mereka yang Habib dan yang Bukan Habib". Tirto.Id (بە Indonesian). Retrieved 23 April 2019.
  17. ^ (UNHCR), United Nations High Commissioner for Refugees. "UNHCR Syria Regional Refugee Response". UNHCR Syria Regional Refugee Response. Archived from the original on 5 March 2018. Retrieved 22 January 2018. ٥ی ئازاری ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  18. ^ Kaya, Ibrahim (2009). "The Iraqi Refugee Crisis and Turkey: a Legal Outlook". cadmus.eui.eu. Retrieved 25 April 2017.
  19. ^ "The Impact of Syrian Refugees on Turkey". www.washingtoninstitute.org.
  20. ^ "Turkey's demographic challenge". www.aljazeera.com.
  21. ^ "UNHCR Syria Regional Refugee Response/ Turkey". UNHCR. 31 December 2015. Archived from the original on 5 March 2018. Retrieved 17 January 2016. ٥ی ئازاری ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  22. ^ "Inmigración sirio-libanesa en Argentina" (بە ئیسپانی). Fearab.org.ar. Archived from the original on 20 June 2010. Retrieved 13 April 2010. ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  23. ^ "Demographics". Arab American Institute. Archived from the original on 23 October 2016. Retrieved 18 December 2017.
  24. ^ "65th Independence Day – More than 8 Million Residents in the State of Israel" (PDF). Cbs.gov.il. Archived from the original (PDF) on 28 November 2017. Retrieved 18 December 2017.
  25. ^ "Abdel el-Zabayar: From Parliament to the Frontlines". The Daily Beast.
  26. ^ "Las mil y una historias" (بە Spanish). semana.com. 2004.There is an estimated population of 1,500,000 Arabs in Colombia.
  27. ^ "Iran". Archived from the original on 3 February 2012. Retrieved 3 August 2013. ٣ی شوباتی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  28. ^ "Arabs Making Their Mark in Latin America: Generations of Immigrants in Colombia, Venezuela and Mexico | Al Jadid Magazine". www.aljadid.com.
  29. ^ "Chad". Retrieved 3 April 2019.
  30. ^ "Los musulmanes en España superan los 1,8 millones". www.europapress.es (بە ئیسپانی). 30 March 2015. Retrieved 25 April 2017.
  31. ^ Redaction (9 October 2012). "La cifra de musulmanes en España alcanza los 1,6 millones, de los que casi un tercio viven en Cataluña". www.alertadigital.com (بە ئیسپانی). Retrieved 25 April 2017.
  32. ^ "Anzahl der Ausländer in Deutschland nach Herkunftsland in den Jahren 2015 und 2016". statista (بە German).
  33. ^ "Bevölkerung und Erwerbstätigkeit" (PDF). Statistisches Bundesamt (بە German). 20 June 2017. Archived from the original (PDF) on ١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٧. Retrieved 11 March 2018. Check date values in: |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) ١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  34. ^ (بە ئیسپانی) En Chile viven unas 700.000 personas de origen árabe y de ellas 500.000 son descendientes de emigrantes palestinos que llegaron a comienzos del siglo pasado y que constituyen la comunidad de ese origen más grande fuera del mundo árabe. 18 March 2012 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە.
  35. ^ "Chile: Palestinian refugees arrive to warm welcome". Adnkronos.com. 7 April 2003. Archived from the original on 19 September 2011. Retrieved 17 September 2011. ١٩ی ئەیلوولی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  36. ^ "500,000 descendientes de primera y segunda generación de palestinos en Chile". Laventana.casa.cult.cu. Archived from the original on 22 July 2009. Retrieved 17 September 2011. ٢٠ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  37. ^ "Canadian Arab Institute :: 750,925 Canadians Hail from Arab Lands". www.canadianarabinstitute.org. Archived from the original on 19 March 2017. Retrieved 19 October 2019. ١٩ی ئازاری ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  38. ^ Dati ISTAT 2016, counting only immigrants from the Arab world. "Cittadini stranieri in Italia - 2016". tuttitalia.it.
  39. ^ Anthony McRoy. "The British Arab". National Association of British Arabs. Archived from the original on 3 January 2015. Retrieved 17 April 2012.
  40. ^ "australianarab.org/about-us". Archived from the original on 30 October 2016. ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  41. ^ "La emigración árabe a El Ecuador".
  42. ^ "The Arabs of Honduras". Saudi Aramco World. Archived from the original on 9 October 2014. Retrieved 8 April 2014.
  43. ^ "The Arabs of Honduras". Saudiaramcoworld.com. 27 June 1936. Retrieved 17 September 2011.
  44. ^ "Dutch media perceived as much more biased than Arabic media – Media & Citizenship Report conducted by University of Utrecht" (PDF), Utrecht University, 10 September 2010, archived from the original (PDF) on 28 February 2019, retrieved 29 November 2010 ٢٨ی شوباتی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  45. ^ "Why So Many Palestinians Live In El Salvador".
  46. ^ "Lebanese Diaspora Worldwide Geographical Distribution". Archived from the original on ١٤ی شوباتی ٢٠٢١. Retrieved ١٢ی شوباتی ٢٠٢١. Check date values in: |access-date=, |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) ١٤ی شوباتی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  47. ^ Zielger, Matthew. "El Salvador: Central American Palestine of the West?". The Daily Star. Retrieved 27 May 2015.
  48. ^ "AJ Plus: The Palestinians of El Salvador". Archived from the original on 13 November 2019. Retrieved 13 November 2019. ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. }}
  49. ^ "El Salvador vote divides 2 Arab clans".
  50. ^ ئ ا Shen, P; Lavi, T; Kivisild, T; Chou, V; Sengun, D; Gefel, D; Shpirer, I; Woolf, E; Hillel, J (2004). "Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-chromosome and mitochondrial DNA sequence variation" (PDF). Human Mutation. 24 (3): 248–60. doi:10.1002/humu.20077. PMID 15300852.
  51. ^ Wade, Nicholas (9 June 2010). "Studies Show Jews' Genetic Similarity". New York Times.
  52. ^ Nebel, Almut; Filon, Dvora; Weiss, Deborah A.; Weale, Michael; Faerman, Marina; Oppenheim, Ariella; Thomas, Mark G. (2000). "High-resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews" (PDF). Human Genetics. 107 (6): 630–41. doi:10.1007/s004390000426. PMID 11153918.
  53. ^ "Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians, Syrians, And Lebanese". Sciencedaily.com. 9 May 2000. Retrieved 12 April 2013.
  54. ^ Atzmon, G; Hao, L; Pe'Er, I; Velez, C; Pearlman, A; Palamara, PF; Morrow, B; Friedman, E; Oddoux, C (2010). "Abraham's Children in the Genome Era: Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry". American Journal of Human Genetics. 86 (6): 850–59. doi:10.1016/j.ajhg.2010.04.015. PMC 3032072. PMID 20560205.
  55. ^ ئ ا ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Tadmouri2014 نەدراوە


ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=عەرەب&oldid=944042»