جافی
ئەم وتارە سەبارەت بە بنشێوەزاری جافی نووسراوە. بۆ بینینی وتارە هاوشێوەکان بڕوانە جاف (ڕوونکردنەوە).جافی یەکێک لە بنشێوەزارەکانی کوردیی ناوەندییە کە لە کوردستانی باشوور و کوردستانی ڕۆژھەڵات ئاخێوەری ھەیە.
زمانناسی
[دەستکاری]بنشێوەزاری جافی لە ڕووی زمانناسییەوە یەکێکە لە بنشێوەزارە سەرەکییەکانی شێوەزاری کوردیی ناوەندی و بە ھەڵەوە ھەندێک جار وەک سۆرانی ناوی لێ دەبرێت. جافی خۆی دابەش دەبێتە سەر چەند لەھجەی جیاوازەوە و ھەندێک جیاوازی لە نێوان لەھجەکانیدا ھەیە بەڵام بنچینەی ھەموویان یەکێکە.
جوگرافیای ئاخێوەران
[دەستکاری]- جوانڕۆ وەکوو زێدی جاف و بنشێوەزاری جافی ناس دەکرێت و زیاترین ئاخێوەری جافیی لە کوردستانی ڕۆژهەڵاتی هەیە، لەدوای جوانڕۆ؛ ڕوانسەر[١][٢][٣][٤][٥] ، سەلاسی باوەجانی، بەشێک لە پاوە، بەشێک لە شارستانی سەرپێڵی زەھاو و بەشێک لە شاری کرماشان و حەشیمەتێکی کەم لە سەقز و پارێزگای سنە زیاترین ئاخێوەرانی جافی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان لەخۆ دەگرن.[٦][٧]
کەسایەتییە ناودارەکان
[دەستکاری]دەسەڵاتدار و سیاسەتوان:[١٠]
- زاھیر بەگی جاف
- محەممەد پاشای جاف
- مەحموو پاشای جاف
- وەکیلی جوانڕۆ
- حسێن بەگی وەکیل
- فەرەیدوون جوانڕۆیی
- کەریم بەگی جاف
- داوود بەگی فەتاح بەگی جاف
- سەردار بەگی جاف
- داوود بەگی سەردار بەگی جاف
- حەبیبوڵلا خانی باوەجانی
- مستەفاخانی باوەجانی
- حەمە ئەمین جاف
- سالار جاف
- عادیلە خانم
- مستەفا بەگی جاف
- هانا جاف
- عارف باوەجانی
شاعیر و گۆرانیبێژ:
- مەولەوی
- خانای قوبادی
- نالی
- میرزای جوانڕۆیی
- میرزا ئەحمەد داواشی
- تارا جاف
- ئەحمەد موختار جاف
- تایەر بەگی جاف
- ئێل بەگی جاف
- فانی خانەشووری
- ناسیح ڕەحیمی
- عەزیز وەیسی
کەسایەتیی ئایینی:
زانایان:
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «ماڵپەڕی فەرمیی پارێزگای کرماشان». .ostan-ks.ir. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی شوباتی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «ھۆز و تیرەکانی جاف». عێلی جاف. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «دەربارەی عەشیرەتی جاف». Jaff Tribe. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «پوشش ایل جاف». ئەبادیس. لە ١٩ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «استان کرماشان». www.iranslal.com. لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ https://baneh.com/blog/زبان-کردی/[بەستەری مردوو]
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ https://baneh.com/blog/زبان-کردی/[بەستەری مردوو]
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی ئازاری ٢٠٢٠ ھێنراوە.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |