لەک

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
Iran- Lak people 1.JPG

لەک یان لەکی[١][٢] هۆزێکی[٣] کوردییە[٤][٥] کە لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە پارێزگاکانی کرماشان، لوڕستان، ئیلام، ھەمەدان و لە باشووری کوردستان لە پارێزگاکانی هەولێر، کەرکووک و هەندێک ناوچە لە سلێمانی تەنانەت لە ئەدەنەی تورکیا دەژین[ژێدەر پێویستە]. زمانی زگماکیی لەکەکان زاراوەی لەکیە کە بەشێک لە زمانی کوردی دێت بە ئەژمار[٦][٧][٨].

لەروی ئایینەوە لەکەکان سەر بە ئایینی ئیسلامن و زۆرینەیان سونەن و کەمێک لە لەکەکان شیعە مەزهەبی میانرەون و تا ئێستا بە ئاشتی دەژین.

لەک یەکێکە لەگەورەترین ھۆزەکانی کوردستان و میرنشینی ئەردەلان و ھەرێمی لورستانیان پێکھێناوە وە ھەروەھا بەسەرکردایەتی کەریم خانی زەند توانیان نیو سەدە فەرمانرەوایەتی ئێران بکەن.

  • زەند
  • بلباس
  • سیان
  • نانەکەلی
  • رۆژبەیانی
  • شێخ بزێنی

... ھتد


وە ژمارەی هاولاتیانی ئەم هۆزە ١,٥ ملیۆن تا ٢ ملیۆن

ئایین[دەستکاری]

بەشێکی گەورە و مەزن لە لەکەکان سەر بە ئایینی ئیسلامی شیعەنن و بەشێکیشیان سەر بە ئایینی یارسانن. زۆربەی ھەرەزۆری لەکەکان لە ھەرێمی کوردستان (باشووری کوردستان) سوننەن.

زمان[دەستکاری]

زمانی لەکەکان کە زاراوەی لەکی پێ دەگوترێت، بەشێکە لە زمانی کوردی. ئەم زمانە زۆر بە زاراوەکانی کوردیی زەنگنەیی و کوردیی سنجاوی نزیکە و ھەروەھا نزیکایەتیی زۆریشی لەگەڵ کوردیی باشووریی و کوردیی گۆرانیی ھەیە.

مێژوو[دەستکاری]

ھەموو شارە لەکنشینەکان تا ساڵی ١٩٦٨ی زایینی سەر بە پارێزگای کرماشان بوون. لەو ساڵەدا دەوڵەتی ئەوکاتی ئێران ئەم ناوچانەی لە کرماشان دابڕی و خستیانە سەری فەرمانداریی تایبەتی لوڕستان کە لەو کاتە بەشێگ لە پارێزگای خووزستان بوو.[٩] ئەم ناوچانە لە ساڵی ١٩٧٣ی زایینیدا، بوون بە پارێزگایەکی نوێ بە ناوی پارێزگای لوڕستان،[١٠] بەڵام شارە لەکنشینەکانی کەنگاوەر، ھەرسین، سەحنە و ھەروەھا ناوچەکانی جەلاڵەوەند و سەرفیرووزاوا ھێشتا بەشێک لە پارێزگای کرماشان ماونەتەوە.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ ""بێڕێزیكردن بە كوردانی لەك" كاردانەوەی تووندی لێكەوتەوە". Rûdaw (بە کوردی). 30 July 2016. Retrieved 28 August 2020.
  2. ^ "Radyoya Lekî li Kirmaşanê; Îran li çi digere?". Rûdaw (بە کوردی). 9 August 2018. Retrieved 28 August 2020.
  3. ^ Hamzeh'ee, M. Reza (2015). "Lak Tribe". Iranica Online. Retrieved 25 May 2019.
  4. ^ Hamzehʼee, M. Reza (1990). The Yaresan: A Sociological, Historical and Religio-historical Study of a Kurdish Community. p. 64. ISBN 9783922968832.
  5. ^ Minorsky, Vladimir (2012). "Lak". BRILL. Encyclopaedia of Islam, Second Edition. doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0562. ISBN 9789004161214.
  6. ^ Hamzeh'ee, M. Reza (2015). "Lak Tribe". Iranica Online. Retrieved 25 May 2019.
  7. ^ "Laki". Ethnologue.
  8. ^ Anonby, Erik John (29 September 2003). "Update on Luri: How many languages?" (PDF). Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland. 13 (2): 171–197. doi:10.1017/S1356186303003067. S2CID 162293895. Retrieved 25 May 2019. ١ی ئایاری ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  9. ^ ڕۆژنامەی ھەمشەھریی پارێزگاکان: پارێزگاکانی ئێران لە کەی بوون بە پارێزگا؟ (فارسی)، نووسراوی ٥ی گەلاوێژی ٢٠١٤؛ ١٨ی تەممووزی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. سەردان لە ١٠ی نیسانی ٢٠١٨.
  10. ^ پێگەی ھەواڵی یافتە: پارێزگادارانی لوڕستان (لە سەرەتاوە تاکۆ ئێستاکە)، نووسراوی ٦ی گەلاوێژی ٢٠١٦؛ ١١ی نیسانی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. سەردان لە ١٠ی نیسانی ٢٠١٨.