لەک
 | ئەم وتارە بۆ سەلماندن پێویستی بە ئاماژەی زیاتر بە سەرچاوەکان ھەیە. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
لەک یان لەکی[١][٢] هۆزێکی[٣] کوردییە[٤][٥] کە لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە پارێزگاکانی کرماشان، لوڕستان، ئیلام، ھەمەدان و لە باشووری کوردستان لە پارێزگاکانی هەولێر، کەرکووک و هەندێک ناوچە لە سلێمانی تەنانەت لە ئەدەنەی تورکیا دەژین[ژێدەر پێویستە]. زمانی زگماکیی لەکەکان زاراوەی لەکیە کە بەشێک لە زمانی کوردی دێت بە ئەژمار[٦][٧][٨].
لەروی ئایینەوە لەکەکان سەر بە ئایینی ئیسلامن و زۆرینەیان سونەن و کەمێک لە لەکەکان شیعە مەزهەبی میانرەون و تا ئێستا بە ئاشتی دەژین.
لەک یەکێکە لەگەورەترین ھۆزەکانی کوردستان و میرنشینی ئەردەلان و ھەرێمی لورستانیان پێکھێناوە وە ھەروەھا بەسەرکردایەتی کەریم خانی زەند توانیان نیو سەدە فەرمانرەوایەتی ئێران بکەن.
- زەند
- بلباس
- سیان
- نانەکەلی
- رۆژبەیانی
- شێخ بزێنی
... ھتد
وە ژمارەی هاولاتیانی ئەم هۆزە ١,٥ ملیۆن تا ٢ ملیۆن
ئایین[دەستکاری]
بەشێکی گەورە و مەزن لە لەکەکان سەر بە ئایینی ئیسلامی شیعەنن و بەشێکیشیان سەر بە ئایینی یارسانن. زۆربەی ھەرەزۆری لەکەکان لە ھەرێمی کوردستان (باشووری کوردستان) سوننەن.
زمان[دەستکاری]
زمانی لەکەکان کە زاراوەی لەکی پێ دەگوترێت، بەشێکە لە زمانی کوردی. ئەم زمانە زۆر بە زاراوەکانی کوردیی زەنگنەیی و کوردیی سنجاوی نزیکە و ھەروەھا نزیکایەتیی زۆریشی لەگەڵ کوردیی باشووریی و کوردیی گۆرانیی ھەیە.
مێژوو[دەستکاری]
ھەموو شارە لەکنشینەکان تا ساڵی ١٩٦٨ی زایینی سەر بە پارێزگای کرماشان بوون. لەو ساڵەدا دەوڵەتی ئەوکاتی ئێران ئەم ناوچانەی لە کرماشان دابڕی و خستیانە سەری فەرمانداریی تایبەتی لوڕستان کە لەو کاتە بەشێگ لە پارێزگای خووزستان بوو.[٩] ئەم ناوچانە لە ساڵی ١٩٧٣ی زایینیدا، بوون بە پارێزگایەکی نوێ بە ناوی پارێزگای لوڕستان،[١٠] بەڵام شارە لەکنشینەکانی کەنگاوەر، ھەرسین، سەحنە و ھەروەھا ناوچەکانی جەلاڵەوەند و سەرفیرووزاوا ھێشتا بەشێک لە پارێزگای کرماشان ماونەتەوە.
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ ""بێڕێزیكردن بە كوردانی لەك" كاردانەوەی تووندی لێكەوتەوە". Rûdaw (بە کوردی). 30 July 2016. Retrieved 28 August 2020.
- ^ "Radyoya Lekî li Kirmaşanê; Îran li çi digere?". Rûdaw (بە کوردی). 9 August 2018. Retrieved 28 August 2020.
- ^ Hamzeh'ee, M. Reza (2015). "Lak Tribe". Iranica Online. Retrieved 25 May 2019.
- ^ Hamzehʼee, M. Reza (1990). The Yaresan: A Sociological, Historical and Religio-historical Study of a Kurdish Community. p. 64. ISBN 9783922968832.
- ^ Minorsky, Vladimir (2012). "Lak". BRILL. Encyclopaedia of Islam, Second Edition. doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0562. ISBN 9789004161214.
- ^ Hamzeh'ee, M. Reza (2015). "Lak Tribe". Iranica Online. Retrieved 25 May 2019.
- ^ "Laki". Ethnologue.
- ^ Anonby, Erik John (29 September 2003). "Update on Luri: How many languages?" (PDF). Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland. 13 (2): 171–197. doi:10.1017/S1356186303003067. S2CID 162293895. Retrieved 25 May 2019. ١ی ئایاری ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ ڕۆژنامەی ھەمشەھریی پارێزگاکان: پارێزگاکانی ئێران لە کەی بوون بە پارێزگا؟ (فارسی)، نووسراوی ٥ی گەلاوێژی ٢٠١٤؛ ١٨ی تەممووزی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. سەردان لە ١٠ی نیسانی ٢٠١٨.
- ^ پێگەی ھەواڵی یافتە: پارێزگادارانی لوڕستان (لە سەرەتاوە تاکۆ ئێستاکە)، نووسراوی ٦ی گەلاوێژی ٢٠١٦؛ ١١ی نیسانی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. سەردان لە ١٠ی نیسانی ٢٠١٨.