مستەفا بێسارانی
مەلا مستەفای بێسارانی (١٦٤٣-١٧٠٢) ھۆنڕاوەنووسێکی بەناوبانگی کوردی شێوەزاری ھەورامی بووە.
کورتەی ژیان[دەستکاری]
مستەفای بێسارانی کوڕی مەلا قوتبەدین کوڕی مەلا شەمسەدین ساڵی ١٠٥٣ی کۆچی (١٦٤٣ یان ١٦٤٤) لە گوندی بێساران لە ناوچەی ژاوەرۆ (ئێستا لە شارستانی سەوڵاوادایە) لەدایکبووە. سەرەتا لای باوکی و پاشان لە نۆدشە و پایگەلان و سنە دەرسی مەلایەتیی خوێندووە. دوای وەرگرتنی ئیجازە گەڕاوەتەوە بۆ بێساران و تا دوایی ھاتنی ژیانی لە ساڵی ١١١٣ی کۆچیدا (١٧٠١ یان ١٧٠٢) وەک مەلای گوندەکە لەوێ دەمێنێتەوە لەسەر وەسیەتی خۆی لە گۆڕستانی پیرەھەژار لە نزیکەی سەوڵاوا بە خاکی ئەسپێرن.
ھۆنراوە[دەستکاری]
شێعری بێسارانی لە سەر کێشی بڕگەیی و بە شێوەزاری ھەورامی نووسراوە. کاریگەرییەکی گرنگی لە شێعری کوردی و بە تایبەت ھەورامیدا بووە. پیرەمێرد بڕێک لە ھۆنراوەکانی وەرگێڕاوەتە سەر شێوەزاری سۆرانی. مەولەوی لە شێعرەکانیدا ناوی بێسارانی دەبا دەبا و دەڵێ:
«بێسارانی»یەن نە تۆی فەرد من | خەم چەنی خەمان زوو مەبۆ ساکن |
نموونەی ھۆنراوە[دەستکاری]
چراغ قوربانەن، چراغ قوربانەن | غەیری تۆ پەی کەس قوربان نیەنان | |
چراغم بە چین، چراغم بە چین | ئەرچینی زوڵفت بدەو بە ماچین | |
چراغم شەندی، چراغم شەندی | تو توخمی ھیجران وە بەختم شەندی | |
چراغم بێ تۆ گوڵانی وەھار | مەیان وە دیدەم چون نەشتە ھەزار | |
چراغ یانێ چێش، چراغ یانێ چێش | ئی چەم ئێشایتە پەی تۆ یانێ چێش | |
چراغم شەھید، چراغم شەھید | وەختێ وەنیگات مەکەریم شەھید |
و
ئارۆ شیان دیم، رەنگی خەزانان | حاڵی شان نیەن، ئێمە نەزانان | |
دیم بە تەرزەوە خەزانێ بێ تەرز | تەمام حاڵی وێش پەرێم کەردش عەرز | |
پەرسام یە چێشەن ئی زەردی خەزان | وات: مەیۆم نە خاو تەناکی تەرزان | |
واتم: ئێمە و تۆ ھەر دوو جەستەمان | ئیش مەکەران زام ماران گەستەمان | |
تو جیا جە تەرز، من جە باڵایێ | تەڕتەر جە نەرگس سەوڵی ئاڵایێ | |
داخی جیایی نەو تووڵ نەمامان | تۆ جە خاوت دی، من پەنەم ئامان |
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- دیوانی بێسارانی، مەلا مستەفای بێسارانی، لێکدانەوەی حەکیم مەلا ساڵح، کتاب مهرگان، سنە، ١٩٩٦