ئەحمەد بەگی کۆماسی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

ئەحمەد بەگی کۆماسی ناسراو بە خاڵۆی کۆماسی شاعیرێکی کوردە لە گوندی بەردەسپی لە ناوچەی مەریوانە.[١] کە لە ساڵانی ١٧٩٣-١٨٧٦ی زاینیدا ژیاوە و ھۆنراوەی ھەورامیی لێ بە جێ ماوە.[٢][٣] وا دیارە ئەحمەد بەگی کۆماسی پەیوەندیەکی گەرمی لەگەڵ مەولەویدا بووە و مەولەوی لە شێعرەکانیدا بە خاڵۆ ناوی دەبات.[٣] بۆیە ئەحمەد بەگ بە خاڵۆی کۆماسیش ناسراوە. بۆ نموونە مەولەوی بۆ دوورکەوتنەوەی ئەحمەد بەگی کۆماسی، بۆ ڕەشت، ئەم شێعرەی داناوە کە دەڵێت:

جەرگت لەت لەت بۆ، چەواشەی چەپگەرد خاڵۆت جیا کەرد، ئی کار بی تۆ کەرد؟

یان دەڵێت:

ملان، سەربەرزان، کۆساران، ھەردان بێ شەرتان جە داخ وەفاتان مەردان
چێشەن ئارایش سەر تا وە دامان مەر "خاڵۆم" وە عەزم سەیرتان ئامان

وا دیارە ئەحمەد بەگ لەگەڵ پاشایانی قاجاڕدا یا دەسەڵاتدا ناکۆکی بووە و ھۆی دوور خستنەوەکەی ھەر ئەوە بوە. [٤]

نموونەی ھۆنراوە[دەستکاری]

ناسراوترین ھۆنراوەی خاڵۆی کۆماسی ھۆنراوەی گڵکۆی تازەی لەیلە، کە بە بۆنەی مەرگی ھاوسەرەکەی خۆیەوە وتوویەتی. ئەمە بەشێک لە ئەو شێعرەیە:

گڵکۆی تازەی لەیل، گڵکۆی تازەی لەیل ئارۆ شیم وەسەیر گڵکۆی تازەی لەیل
نە پای مەزار لەیلەکەی پـڕ مەیل جە دیدەم واران ئەسرینان چون سەیل
شیم وەسەرینش بەو دڵەی پڕ جۆش سەنگێ مەزارش گرتم نە ئاغۆش
واتم ئەی دڵسۆز قەیس پۆس نە کۆڵ موبارەکت بۆ یانەی تەنیای چۆڵ
کۆچی بێ وادەت کارێ پێم کەردەن بێزارم جە گیان، ڕازی وە مەردەن
گڕەی نار عەشق دووری باڵای تۆ کارێ پێم کەردەن نەونەمامی نۆ
نە بە رۆژ ئارام نە شەو خەومەن چون چەم گل کەران گلاراومەن
جەو اوە گەردش ئەو چەرخ چەپ گەرد من و تۆ وە زۆر جە ھەم جیا کەرد
تۆ بەردەن وە خاک سیای تەنگ و تار من مام پەی عەزاب جەفای رۆزگار
ھەر رۆ چوون مەجنوون خاتر جە غەم کەیل ھەر لەیل لەیلمەن جە ھەردی دووجەیل
شەوان تا وە رۆ شیو و رۆڕۆمەن گشت پەژارەیی تەنیایی تۆمەن
ستارەم شوومەن بەختم لێویان چوون ئاھووی تەنیا سەر لێم شێویان
یە حاڵی منەن شای وەفاداران ھەمرازی تۆ کێن سوب تا ئێواران
لە جیاتی باھووی قەیسی غەمگینت کام سەنگی سیا شەو جە باڵینت
سا پەی چێش سۆمای دیدەم تار نەبۆ زیندەگی جە لام زەھری مار نەبۆ

کۆنگەرەی نێونەتەوەیی ئەحمەد بەگی کۆماسی[دەستکاری]

لە بڕواری ٢٥ و ٢٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤دا کۆنگەرەیەک بە ناوی کۆنگەرەی نێونەتەوەیی ئەحمەد بەگی کۆماسی بۆ ئەم شاعیرە لە شاری مەریوان ساز کرا.[٥]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی سێیەم، لاپەڕەکانی ٣١٧ تا ٣٣٦، مارف خەزنەدار، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، ھەولێر: ٢٠٠٣.
  2. ^ سەجادی، ع. مێژووی ئەدەبی کوردی، چاپخانەی مەعارفی بەغدا، ١٩٥١.
  3. ^ ئ ا مەلا ساڵح، ح. مەولەوی و تەقینەوەی زمان، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس.
  4. ^ پێشەکیی دیوانی خاڵۆی کۆماسی، لێکدانەوەی حەکیم مەلا ساڵح
  5. ^ "ئیرنا؛ کۆنگەرەی ئەحمەد بەگی کۆماسی شێعری کوردی بە ئایندە دەناسێنێ".

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]