سیاھپۆش
سیەھپۆش یان سیاھپۆش (بە کرمانجی: Siyehpûş یان Siyahpoş) شاعیرێکی کلاسیکی سەدەی ھەژدە و نۆزدەی کوردە کە غەزەل و مەسنەویی بە زمانی کرمانجی لێ بە جێ ماوە. زانیاری سەبارەت بە ژیانی سیاھپۆش زۆر کەمە. وا دیارە لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە دایک بووە. ساڵی لە دایکبوونی بە بۆچوونێک ١٧٧٩ و بە بۆچوونێکی دیکە ١٨٢٠ی زاینییە. لە شێعرەکانیدا زۆر لە وشەی فارسی و عەرەبی کەڵکی وەرگرتوە[١] گرنگترین کاری بەجێماوی سیاھپۆش مەنزوومەی بەدیعولجەمال و سەیفولملووکە کە بە کوردیی کرمانجی نووسراوە. ھۆنراوەکە مەسنەوییەکی درێژی بەزمی-ڕەزمییە کە شاعیر لە نێوان مەسنەوییەکەدا غەزەلی داناوە.[٢][٣]
نموونەی مەسنەوی[دەستکاری]
ئەم نموونەی ژێرەوە چەن دێڕ لە مەسنەوییە داستانییەکەی سەیفولملووک و بەدیعولجەمالە:
| مەیێ ھەفت سال و ساقیی چاردە سالە | چ خوەش شرب و نەزەرحوسن و جەمالە | |
| د دیوانێ گەراندن مەیفرۆشان | دلێ ساحێب کەمالان ھاتە جۆشان | |
| ب ھەڤرا موتربانێ مەست و مەخموور | ل سەد ڕەنگ لێ ددان تەنبوور و سەنتوور | |
| گەلەک ساحێب کەمال بوون دین و ئەبتەر | نەبوون ھوشیار ئەسلا تا ب مەحشەر |
نموونەی غەزەل[دەستکاری]
ئەم غەزەلەی ژێرەوە یەکێک لەو چەندین غەزەلەیە کە سیەھپۆش لە نێوان دێڕەکانی مەسنەوییەکەی سەیفولملووک و بەدیعولجەمالدا نووسیویەتی:
| ئەی نوورێ دوو دیدەی منی مەستانەیێ مەخموور | وەی ڕووح و حەیاتێ دلێ دیوانەیێ مەھجوور | |
| ئەی حەیکەرێ ئەمواتێ لەبێ عیسیێ مریەم | وەی مووسیێ عیمران و موناجاتێ ل سەر توور | |
| چل ڕۆژێ تەمام کر مە ژ عەھدێ تە ڕیازەت | ڕازیم ژ جەمالت ب شەھابێ قەبەسێ نوور | |
| ھەتا ب ئەبەد سەرخۆش و حەیران بی سیەھپۆش | مەیخوارەیێ جامێ لەبێ شەھکاسەیێ فەرفوور |
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "پیریۆنسی، مادێح. "پوختەی چیرۆکی سەیفولملووک و بەدیعولجەمالی سیاھپۆش بە سۆرانی،" گۆڤاری ڕامان، ژمارەی ٢٣٨، مانگی ٣، ساڵی ٢٠١٧" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2ی Julyی 2018. Retrieved 5ی Marchی 2017.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=و|archive-date=(help) - ^ Siyahpoş, (2011). "Seyf-ul Milûk û Bedî-ul Cemal," (Amadekar: Bedirxan Amedî), Nûbihar, Îstanbul.
- ^ "پیریۆنسی، مادێح. "پوختەی چیرۆکی سەیفولملووک و بەدیعولجەمالی سیاھپۆش بە سۆرانی،" گۆڤاری ڕامان، ژمارەی ٢٣٨، مانگی ٣، ساڵی ٢٠١٧" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2ی Julyی 2018. Retrieved 5ی Marchی 2017.
{{cite web}}: Check date values in:|access-date=و|archive-date=(help)
 | ئەم نووسەر، شاعیر یان شانۆنووس وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |