باعەدرێ

باعەدرێ
باعەدرێ
شارەدێ
	Baadre - باعذرة
	دیمەنێکی گشتی لە شارەدێی باعەدرێ
وڵات	کوردستان; عێراق
ھەرێم	ھەرێمی کوردستان
پارێزگا	دھۆک
قەزا	شێخان
ناحیە	باعەدرێ
دەسەڵات
• بەڕێوەبەر	شەماڵ ئەدیب
بەرزایی	٤٩٤ مەتر (١٬٦٢١ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٤)
• سەرجەم	٩٫٨٣٥
سەرناوی دانیشتوو	باعەدرێی
زمان و ئایین
• زمان	کوردی(کرمانجی) و سوریانی
• ئایین	ئێزیدی، ئیسلام(سوننە) و مەسیحی
ناوچەی کاتی	UTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی)
• ھاوین (DST)	UTC+٤:٣٠ (ھاوین)
تەلەفۆن	٠٠٩٦٤

باعەدرێ (بە عەرەبی: باعذرة، ئینگلیزی: Baadre^[١]) شارەدێیەکە لە قەزای شێخان لە پارێزگای دھۆک لە باکووری عێراق.^[٢] باعەدرێ دەکەوێتە ڕۆژاوای باشووری کوردستان.^[٣]^[٤] ھەروەھا دەکەوێتە ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق. بەپێی ئاماری ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتوانی شارەدێی باعەدرێ ٩٨٣٥ کەس و دانیشتوانی گوندەکان ١٦٧٥ کەس بووە، و زۆرینەیان کوردن. ^[٥] ^[٦] شارۆچکەکە دەکەوێتە دەشتی نەینەوا.^[٧] دانیشتوانی باعەدرێ زۆربەیان ئێزدیین و بە پایتەختی سیاسی ئێزدییەکان دادەنرێت. وەک چۆن بووەتە بنکەی سەرۆکی گروپەکە، میر. قەڵای بنەماڵەی شازادە لێرەدا دەدۆزرێتەوە، ھەروەھا گۆڕستانی میر عەلی بەگ کە زۆر ڕێزی لێدەگیرێت (ڕۆژانی حوکمڕانی: ١٨٩٩-١٩١٣).^[٨].^[٩]^[١٠]^[١١]^[١٢]^[١٣]

مێژوو

ئەو گوندە لە بنەڕەتدا گوندێکی ئاشووری بوو کە بە (بێت ئەدرەی) ناسرابوو. ^[١٤]

لە عێراقی بەعسیدا، دانیشتوانی باعەدرێ بە ھۆی پاڵپشتییان لە پێشمەرگە ڕاگوێزران.

بە وتەی شەماڵ عەدیب کە لەو کاتەدا سەرۆکی شارەوانی شارۆچکەکە بووە، شارۆچکەکە و ١٠ گوندی دەوروبەری ٢٠٢٨ خێزانی ئاوارەیان وەرگرتووە کە کۆی گشتی ١٢ ھەزار و ١١٥ کەس لە کۆمەڵکوژی شەنگال لە ساڵی ٢٠١٤دا ھەڵھاتوون.^[١٥]

سەرچاوەکان

^ https://web.archive.org/web/20191219132839/https://www.tigrishaber.com/pesmerge-li-basiqa-bi-tundi-bersiva-dais-dide-u-ser-li-xazir-berdewame-24202h.htm
^ https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/265734
^ https://syriaca.org/place/184
^ https://www.aa.com.tr/ks/تورکیا/لێدوانی-چاوشئۆغڵو-لەبارەی-عێراق-و-بەعشیقە/659211
^ Thomas A. Carlson et al., “Baʿshīqa — ܒܥܫܝܩܐ ” in The Syriac Gazetteer last modified December 9, 2016, http://syriaca.org/place/303.
^ https://reliefweb.int/report/iraq/demographic-survey-kurdistan-region-iraq
^ https://www.iranicaonline.org/articles/yazidis-i-general-1
^ https://www.mesopotamiaheritage.org/en/monuments/le-mausolee-yezidi-mir-ali-beg-de-baadre/
^ د.عەبدوڵڵا غەفوور. «جوگرافیای کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ ناوەندی زانیارییە مرۆییە ھاوبەشەکان. «نەخشەی ھەرێمی کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ دەستەی ئاماری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان. «یەکە کارگێڕیەکانی پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان، لەسەر ئاستی پارێزگا و قەزا و ناحیە و ژینگە گەڕەک/گوند» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ IOM. «رووپێوی دیمۆگرافی لە ھەرێمی کوردستان 2017» (PDF) (بە ئینگلیزی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ د.عەبدوڵڵا غەفوور. «پێکھاتەی نەتەوەیی دانیشتوان لە باشووری کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ Wilmhurst، David (2000). The Ecclesiastical Organization of the Church of the East, 1318-1913. p. 203.
^ https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19448953.2018.1406689?journalCode=cjsb20

دەروازەی عێراق

[1] ttps://web.archive.org/web/20191219132839/https://www.tigrishaber.com/pesmerge-li-basiqa-bi-tundi-bersiva-dais-dide-u-ser-li-xazir-berdewame-24202h.htm

[2] ttps://dergipark.org.tr/en/download/article-file/265734

[3] ttps://syriaca.org/place/184

[4] ttps://www.aa.com.tr/ks/تورکیا/لێدوانی-چاوشئۆغڵو-لەبارەی-عێراق-و-بەعشیقە/659211

[5] Thomas A. Carlson et al., “Baʿshīqa — ܒܥܫܝܩܐ ” in The Syriac Gazetteer last modified December 9, 2016, http://syriaca.org/place/303.

[6] ttps://reliefweb.int/report/iraq/demographic-survey-kurdistan-region-iraq

[7] ttps://www.iranicaonline.org/articles/yazidis-i-general-1

[8] ttps://www.mesopotamiaheritage.org/en/monuments/le-mausolee-yezidi-mir-ali-beg-de-baadre/

[9] د.عەبدوڵڵا غەفوور. «جوگرافیای کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[10] ناوەندی زانیارییە مرۆییە ھاوبەشەکان. «نەخشەی ھەرێمی کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[11] دەستەی ئاماری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان. «یەکە کارگێڕیەکانی پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان، لەسەر ئاستی پارێزگا و قەزا و ناحیە و ژینگە گەڕەک/گوند» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[12] IOM. «رووپێوی دیمۆگرافی لە ھەرێمی کوردستان 2017» (PDF) (بە ئینگلیزی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[13] د.عەبدوڵڵا غەفوور. «پێکھاتەی نەتەوەیی دانیشتوان لە باشووری کوردستان» (PDF) (بە کوردی). لە ٢٠ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[14] Wilmhurst، David (2000). The Ecclesiastical Organization of the Church of the East, 1318-1913. p. 203.

[15] ttps://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/19448953.2018.1406689?journalCode=cjsb20

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]

[١٣]

[١٤]

[١٥]