ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠
بەشێکە لە2020 Summer Olympics and Paralympics
دروشمUnited by Emotion، Unuiĝinta per emocio
وڵاتژاپۆن
جێتۆکیۆ
یاریگاJapan National Stadium
پاشکۆیئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠١٦
له‌دوای ئه‌وئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٤
ژمارەی چاپ32
کاتی ڕوودان١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١
ڕێکەوتی دەستپێکردن٢٤ی تەممووزی ٢٠٢١
ڕێکەوتی کۆتاییھاتن٨ی ئابی ٢٠٢١
ڕێکخەرTokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games
Officially opened byناروھیتۆ
Oath made byRyota Yamagata، Kasumi Ishikawa، Kosei Inoue، Reika Utsugi
Torch lit byNaomi Ōsaka
بەختدارMiraitowa and Someity
Final event2020 Summer Olympics closing ceremony
وێبگەhttps://olympics.com/en/olympic-games/tokyo-2020، https://olympics.com/ru/olympic-games/tokyo-2020

یارییە ئۆڵۆمپییەکانی ٢٠٢٠ (خولی ٣٢ ئۆڵۆمپیاد) لە ٧ ئەیلوولی ٢٠١٣ لە شاری مێوانکرای بوێنس ئایریسی ئەرجەنتین ڕاگەیاندرا کە ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ لە شاری تۆکیۆ دەکرێ پاشی ململانێیەکی زۆر لەگەڵ شارەکانی ئەستەنبوڵ و مەدرید لە پێشبرکێکە دەرچوو،[١] ھەروەھا دوورگەکانی فارۆ بۆ یەکەمجار لە مێژووی وەرزشیدا بەژداری ئۆڵۆمپیاد دەکا بەڵام لە ٢٤ی ئازاری ٢٠٢٠ لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی ڕای گەیاند کە ئۆڵۆمپیادەکە بە ھۆکاری بڵاوبوونەوەی پەتای جیھانی سارس کۆڤید ٢ دەگوازرێتەوە بۆ ساڵی ٢٠٢١ بە ئامانجی پاراستنی تەندروستی یاریزانان و بەژداربوو و ئامادەبوان. ئەمەش یەکەم ئۆڵمپیادە بەھۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسک دوابخرێت دوای ئەوەی ھەردوو ئۆڵمپیادی ھاوینەی ١٩٤٠–١٩٤٤ بەھۆی جەنگی دووەمی جیھان ئەنجام نەدران، لەگەڵ ئەوەش ناوی ئۆڵمپیادە ھەر وەک خۆی مایەوە، لە پێناو بەبازارکردن و ڕیکلامە بازرگاینەکان.[٢] یارییەکان بەزۆری بە بێ ئامادەبوونی ھاندەر بەڕێوەچوو بەھۆی بەردەوامی ڕاگەیاندنی باری نائاسایی. لە ھەمان کاتدا بڕیاردرا یارییەکانی پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ لە نێوان ٢٤ی ئاب بۆ ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١ دوای ١٦ ڕۆژ دوای کۆتایی ئۆڵمپیاد بەڕێوەبچێت.[٣] ئەمە دووەم ئۆڵمپیادە کە ولاتی ژاپۆن میوانداری کرد دوای ئەوەی ساڵی ١٩٦٤ بۆیەکەم جار میواندار کرد.[٤] لەم پاڵەوانییەتدا چەندین یاری نوێ بۆ ئۆڵمپیاد زیاد کران لەوانە باسکەی ٣x٣، ھەروەھا BMX کە شێوەیەکە لە نمایش بە پایسکیل قەبارە بچووک ئەنجام دەدرێت زیاکردکران ھەروەھا لێژنەی ئۆڵمپی نێودەولەتی ڕێگای بە ولاتی خانەخویدا کە چەند وەرزشیچکی دیکە زیاد بکاتە لەوانە، کاراتێ، سۆتبۆڵ، بەسیبۆڵ، سکیتبۆرد لەگەڵ چەند یارییەکی دیکەدا.[٥] ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا توانی زۆرتین مەدالیا بەدەست بھێنت بە کۆکردنەوەی ١١٣ مەدالیا لە ناویان ٣٩ مەدالیای زێر، ولاتی چین پلەی دووەمی بەدەست ھێنا بە ٨٨ مەدالیا (٣٨) مەدالیای زێر؛ و ژاپۆن ولاتی خانەخوێ بە کۆکردنەوەی ٥٨ مەدالیا (٢٧)زێر پلەی سێیەمی بەدەست ھێنا، بەریتانیای گەورە لە پلەی چوارەم بە کۆکردنەوەی ٦٥ مەدالیای جۆراوجۆر (٢٢ مەدالیای زێر) جێگیر بوو. ھەریەکە لە ولاتی قەتەر، فلیپین، بەرموودا بۆیەکەم جار لە مێژووی بەشداریان لە ئۆڵمپیاد مەدالیای زێریان بەدەست ھێنا،[٦][٧][٨] ھەروەھا بورکینافاسۆ، سان مارینۆ، تورکمانستان بۆیەکەمجار لە مێژووی بەشداریان لە ئۆڵمپیاد مەدالیایان بەدەست ھێنا.[٩][١٠][١١]

ھەڵبژاردنی شاری خانەخوێ[دەستکاری]

کاندیدکردنی شارەکان[دەستکاری]

چەندین شار ئامادەیی خۆیان نیشاندا بۆ میوانداری کردنی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ بەڵام لە ناویاندا تەنھا سێ شار وەک کاندیدی سەرەکی ھەڵبژێردران بۆ کێبڕکێکردن لەسەر مافی میوانداری کردنی ئۆڵمپادەکە لە وانە تۆکیۆ و ئە ستەنبوڵ و مەدرید ھەروەھا ھەردوو شاری پێشکەوتوو باکو (ئازەربایجان) و دەوحە (قەتەر) نەیانتوانی ڕەزامەندی پێویست بەدسەت بھێنن بۆ چوونە ناو کێبڕکێکەوە. ھەروەھا ئۆفەری شاری ڕۆما وەلانرا و ئەویش نەی توانی دەنگی پێویست بەدەست بھێنێت

پێشکەشکردنی داواکاری[دەستکاری]

ڕۆژی ١٦ ی ئایاری ٢٠١١ لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی خشتەی کاتی بۆ دیاریکردنی شوێنی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ ڕاگەیاندو پرۆسەی پێشکەشکردن بۆ شوێنی یاریی ئۆڵۆمپی ٢٠٢٠ ی دەست پێکرد. دوا وادەی پێشکەشکردنی داواکاری لە ١ ی ئەیلوولی ھەمان ساڵدا دەستنیشانکرا، (IOC) لە دوو ڕۆژی دواتردا ڕای گەیاند کە لە شەش شارەوە ئۆفەری وەرگرتن مافی میوانداریکردنی پالاوانێتییەکەیان بەدسەت گەیشتووە کە ئەوانیش: باکو، دەوحە، ئەستەمبوڵ، مەدرید، ڕۆما و تۆکیۆ. لە ٢٣ ی ئایاری ٢٠١٢ بە فەرمی ڕاگەیەنرا: ئەستەمبوڵ و مەدرید و تۆکیۆ. دەچنە ناو پێشبڕکێی میوانداریکردن

دەنگدان[دەستکاری]

لیژنەی نێودەوڵەتی (IOC) لە ٧ ی ئەیلوولی ٢٠١٣ لە ١٢٥ ەمین دانیشتنی IOC لە شاری بوێنس ئایرس لە ئەرجەنتین دەنگی دا بە ھەڵبژاردنی شاری خانەخوێی ئۆڵمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠، بە بەکارھێنانی سیستەمێکی دەنگدان تەواوکەر. لە سەرەتادا ھیچ کام لە شارە کاندید کراوەکان نەیانتوانی لە خولی یەکەمدا زیاتر لە ٥٠ ٪ ی دەنگەکان بەدەست بھێنن؛ لە خولی دەنگدانی دووەم کێبرکێکە لە نێوان مەدرید و ئەستەمبوڵ بوو دوای ئەوەی لە خوللی یەکەم دەنگی پێویستیان نەھێنا لەم خولەدا مەدرید بەھۆی کەمی دەنگ لە کێبڕکێکە دوورخرایەوە. لە خولی سێیەم پێشبڕکێکە لە نێوان نێوان تۆکیۆ و ئەستەنبوڵ بوو. تۆکیۆ ٦٠ دەنگ لە بەرامبەر ٣٦ دەنگ بۆ ئەستەمبۆڵ بوو. بەم شێوەیە شاری تۆکیۆی ولاتی ژاپۆن مافی مێوانداری کردنی ئۆلۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ بەدەست ھێنا.

ھەڵبژاردنی شاری میوانداری ئۆڵۆمپیادی٢٠٢٠[١٢]
شار وڵات خولی ١ خولی ٢ خولی ٣
تۆکیۆ  ژاپۆن ٤٢ — ٦٠
ئەستەمبوڵ  تورکیا ٢٦ ٤٩ ٣٦
مەدرید  ئیسپانیا ٢٦ ٤٥ —

دواخستن[دەستکاری]

لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ نیگەرانییەکان سەبارەت بە کاریگەری ڤایرۆسی کۆرۆنا لەسەر وەرزشوانان و ئامادەبوانی یارییەکانی ئۆڵۆمپیادەکە بەرزبووەوە. ڕێکخەرانی ئۆڵۆمپیادی تۆکیۆ جەختیان کردەوە کە ئەوان چاودێری بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە دەکەن بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی لەسەر ئامادەکارییەکانی ئۆڵۆمپیاد و ھەروەھا کەمکردنەوەی مەترسییەکانی ئەم ڤایرۆسە. لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی و ڕێکخرانی ئۆلۆمپیادی تۆکیۆ بەمەبەستی بڕیاردان لەسەر چارەنووسی پالاوانێتییەکە کۆبوونەوەیان ئەنجامدا تاوتوێی کێشەوگرفتەکانیان کرد کە بەھۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بە شێوەیەکی بەربڵاو کرد. چونکە پێشتر ڕاگەیەندرا کە دژە ڤایرۆسی کۆرۆنا تا کۆتایی مانگی دوانزدەی ساڵی ٢٠٢٠ بەردەست نابێت. بەو ھۆکارە لە ٢٤ی ئازاری ٢٠٢٠ لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی ڕای گەیاند کە ئۆڵۆمپیادەکە بە ھۆکاری بڵاوبوونەوەی پەتای جیھانی سارس کۆڤید ٢ دەگوازرێتەوە بۆ ساڵی ٢٠٢١ بە ئامانجی پاراستنی تەندروستی یاریزانان و بەژداربوو و ئامادەبوان. لە سالی ٢٠٢١ لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی ڕاگەیەند یارییەکانی ئۆڵۆمپیاد لە ٢٣ی تەممووزی ٢٠٢١ بە شێوەیەکی فەرمی دەست پێدەکەن ڕۆژی یەکەم بە مەراسیمی کردنەوە بۆ ماوەی ٤ سەعات دەست پێ دەکات.

وڵاتە بەشدار بووەکان[دەستکاری]

وڵاتە بەشداربووەکانی ئۆلۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠

داڕێژە:Px2 [ئ]

خشتەی ڕۆژمێری یارییەکانی ئۆڵمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠[دەستکاری]

OC ئاھەنگی کردنەوە ● بەردەوامی ڕکابەری 1 دابەشکردنی مەدالیاکان CC ئاھەنگی داخستن
تەممووز /ئاب ٢٠٢١ 21
چوارشەم 		22
پێنجشەم 		23
Fri 		24
Sat 		25
Sun 		26
Mon 		27
Tue 		28
Wed 		29
Thu 		30
Fri 		31
Sat 		1
Sun 		2
Mon 		3
Tue 		4
Wed 		5
Thu 		6
Fri 		7
Sat 		8
Sun 		ڕووداوەکان
Olympic Rings Icon.svg ئاھەنگەکان OC CC N/A
Aquatics Synchronized swimming pictogram.svg Artistic swimming ● ● 1 ● 1 2
Diving pictogram.svg Diving 1 1 1 1 ● ● 1 ● 1 ● 1 ● 1 8
Open water swimming pictogram.svg مەراسۆنی مەلەوانی 1 1 2
Swimming pictogram.svgمەلەوانی ● 4 4 4 5 5 4 4 5 35
Water polo pictogram.svg تۆپی ناو ئاو ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 2
Archery pictogram.svg تیرکەوانی ● 1 1 1 ● ● ● 1 1 5
Athletics pictogram.svg گۆڕەپان و مەیدان 1 3 4 5 6 5 8 8 7 1 48
Badminton pictogram.svg بەدمینتۆن ● ● ● ● ● ● 1 1 1 2 5
بەیسبۆڵ
Baseball pictogram.svg بەیسبۆڵ ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1
Softball pictogram.svg سۆفتبۆل ● ● ● ● ● 1 1
تۆپی سەبەتە Basketball pictogram.svg تۆپی سەبەتە ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 4
3x3 basketball pictogram.svg 3×3 سەبەتە ● ● ● ● 2
Boxing pictogram.svg بۆکسینگ ● ● ● ● ● ● ● ● ● 2 1 1 1 4 4 13
Canoeing Canoeing (slalom) pictogram.svg Slalom ● 1 1 ● 1 1 16
Canoeing (flatwater) pictogram.svg Sprint ● 4 ● 4 ● 4
پایسکیلسواری Cycling (road) pictogram.svg Road cycling 1 1 2 22
Cycling (track) pictogram.svg Track cycling 1 2 1 2 2 1 3
Cycling (BMX) pictogram.svg BMX ● 2 ● 2
Cycling (mountain biking) pictogram.svg Mountain biking 1 1
Equestrian pictogram.svg ئەسپسواری ● ● 1 1 ● ● ● 2 ● 1 ● 1 6
Fencing pictogram.svg شمشێربازی 2 2 2 1 1 1 1 1 1 12
Field hockey pictogram.svg ھۆکی سەرزەوی ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 2
Football pictogram.svg تۆپی پێ ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 2
Golf pictogram.svg گۆڵف ● ● ● 1 ● ● ● 1 2
جمناسیک Gymnastics (artistic) pictogram.svg Artistic ● ● 1 1 1 1 4 3 3 18
Gymnastics (rhythmic) pictogram.svg Rhythmic ● 1 1
Gymnastics (trampoline) pictogram.svg Trampolining 1 1
Handball pictogram.svg تۆپی دەست ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 2
Judo pictogram.svg جودۆ 2 2 2 2 2 2 2 1 15
Karate pictogram.svg کاراتێ 3 3 2 8
Modern pentathlon pictogram.svg Modern pentathlon ● 1 1 2
Rowing pictogram.svg Rowing ● ● ● 6 4 4 14
Rugby sevens pictogram.svg Rugby sevens ● ● 1 ● ● 1 2
Sailing pictogram.svg Sailing ● ● ● ● ● ● 2 2 4 2 10
Shooting pictogram.svg Shooting 2 2 2 2 ● 2 1 2 ● 2 15
Skateboarding pictogram.svg Skateboarding 1 1 1 1 4
Climbing pictogram.svg Sport climbing ● ● 1 1 2
Surfing pictogram.svg Surfing ● ● 2 2
Table tennis pictogram.svg Table tennis ● ● 1 ● ● 1 1 ● ● ● ● 1 1 5
Taekwondo pictogram.svg تایکواندۆ 2 2 2 2 8
Tennis pictogram.svg تێنس ● ● ● ● ● ● 1 1 3 5
Triathlon pictogram.svg Triathlon 1 1 1 3
تۆپی بالە Volleyball (beach) pictogram.svg Beach volleyball ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1 4
Volleyball (indoor) pictogram.svg Volleyball ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● ● 1 1
Weightlifting pictogram.svg بەرزکردنەوەی قورسایی 1 2 1 2 1 2 1 2 1 1 14
Wrestling pictogram.svg زۆرانبازی ● 3 3 3 3 3 3 18
کۆی مەدالیا زێرەکان 11 18 21 22 23 17 21 21 25 20 26 17 27 23 34 13 339
کۆی کەڵەکەبوو 11 29 50 72 95 112 133 154 179 199 225 242 269 292 326 339
تەممووز /ئاب ٢٠٢١ 21
Wed 		22
Thu 		23
Fri 		24
Sat 		25
Sun 		26
Mon 		27
Tue 		28
Wed 		29
Thu 		30
Fri 		31
Sat 		1
Sun 		2
Mon 		3
Tue 		4
Wed 		5
Thu 		6
Fri 		7
Sat 		8
Sun 		Total events

کۆی ئۆلۆمپیاد[دەستکاری]

ئۆڵۆمپیادەکە بە ٥ یاری سەرەکی دەستپێدەکا:

  • بەسەر ھەڵ گەڕان (نموونە:بەسەرھەڵگەرانی دیوار و چیا)
  • کاراتێ
  • تەختەخلیسکێنە
  • یاری سەرشەپۆل
  • بەیسبۆڵ

ھەروەھا ١٥ پێشبرکێی نوێ

تەنھا یەک دەوڵەتی نوێ لەو ئۆڵۆمپیاتە ھەیە ئەویش وڵاتی

تێبینییەکان[دەستکاری]


سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "Tokyo wins race to host 2020 Olympics". BBC Sport (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21.
  2. ^ Facebook; Twitter; options, Show more sharing; Facebook; Twitter; LinkedIn; Email; URLCopied!, Copy Link; Print (2020-03-24). "Olympics history: Have the Games been postponed before?". Los Angeles Times (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21. {{cite web}}: |last= has generic name (help)
  3. ^ "Tokyo Olympics to start in July 2021". BBC Sport (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21.
  4. ^ IOC (2018-04-24). "Tokyo 1964 Summer Olympics - Athletes, Medals & Results". Olympics.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21.
  5. ^ Kremers, Daniel (2020). "Outdoor sports in the periphery: Far from the compact games". In Barbara Holthus; Isaac Gagné; Wolfram Manzenreiter; Franz Waldenberger (eds.). Japan Through the Lens of the Tokyo Olympics. Routledge. doi:10.4324/9781003033905. ISBN 978-1-00-303390-5.
  6. ^ "Flora Duffy wins Bermuda's first Olympic gold ahead of GB's Georgia Taylor-Brown". The Independent (بە ئینگلیزی). 2021-07-27. Retrieved 2021-08-21.
  7. ^ "The Philippines Wins Its First Olympic Gold After Nearly 100 Years Of Trying". NPR.org (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21.
  8. ^ "Weightlifter Meso wins Qatar's first ever Olympic gold medal". www.insidethegames.biz. 1627739160. Retrieved 2021-08-21. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  9. ^ "Hugues Zango wins Burkina Faso's first-ever Olympic medal". Punch Newspapers (بە ئینگلیزی). 2021-08-05. Retrieved 2021-08-21.
  10. ^ "San Marino wins first Olympic medal in nation's history | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-08-21.
  11. ^ "Weightlifter Guryeva wins Turkmenistan's 1st Olympic medal". AP NEWS (بە ئینگلیزی). 2021-07-27. Retrieved 2021-08-21.
  12. ^ Wilson, Stephen (8 September 2013). "Results of the IOC vote to host the 2020 Summer Olympics". Austin American-Statesman. Associated Press. Archived from the original on 4 March 2020. Retrieved 11 December 2018.

بەستەرە دەرکییەکان[دەستکاری]


ھەڵەی ژێدەرەکان: <ref> tags exist for a group named "kurdish-alpha", but no corresponding <references group="kurdish-alpha"/> tag was found

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ئۆڵۆمپیادی_ھاوینەی_٢٠٢٠&oldid=1081239»