دەروازە:ژاپۆن
دەروازەی ژاپۆن ژاپۆن یان یابان (بە ژاپۆنی: 日本) (بە ئینگلیزی: Japan) یەکێکە لە وڵاتە ئاسیاییەکان کە دەکەوێتە ڕۆژھەڵاتی ئاسیاوە. زنجیرە دوورگەکانی ژاپۆن پێک ھاتووە لە ٦٬٨٥٢ دوورگە. لە چوار دوورگەی سەرەکی پێک ھاتووە کە بریتین لە ھۆنشوو، ھۆکایدۆ، کیووشو و شیکۆکو. ھەروەھا ژاپۆن وڵاتێکی داخراو بوو بۆ ماوەی ٣٥٠ ساڵ کە دانیشتوانی نەدەکرا بچنە دەرەوەی وڵاتەکە، تا ساڵی ١٨٦٨ کە ژاپۆن بە ڕووی جیھاندا کرایەوە. ھەموو جیھان دەیانویست زانیاری بدۆزنەوە دەربارەی ئەو وڵاتە نامۆیە و کلتوور و داب و نەریتی. لەھەمان کاتیشدا خەڵکی ژاپۆن دەیانویست دەربارەی ئەم جیھانە بزانن. لەو کاتەوە تا ئێستا ژاپۆن بووە بە یەکێک لە پێشکەوتووترین وڵاتەکانی سەر زەوی. ژمارەی دانیشتوانی دەگاتە ١٢٧ میلیۆن کەس. ژاپۆن پێک دێت لەکۆمەڵێ دوورگە لە ڕۆژاوای ئۆقیانووسی ئارام کە ناوی دوورگەکانیش ھۆنشوو، ھۆکایدۆ، کیووشو و شیکۆکو، لەگەڵ نزیکەی ٦٠ ھەزار دوورگەی زۆر بچووک. ناوەڕاستی ژاپۆنیش لە زنجیرە چیا پێک دێت. وتاری ھەڵبژێردراو چیای فوجی (بە ژاپۆنی: 富士山، فوجی سان: [ɸɯꜜ(د)ʑisaɴ]) لوتکە چیایەک یان کێوێکی مەزنە دەکەوێتە دوورگەی ھۆنشوو لە ژاپۆن و بەرزترین چیای ژاپۆنە، کە ٣٬٧٧٦٫٢٤ م (١٢٬٣٨٩٫٢ پێ) بەرزە. ئەمە لوتکە شاخە دووەم گەورەترین گڕکانی ھەیە کە دەکەوێتە دوورگەیەک لە ئاسیا (دوای گڕکانی چیای کێرینچی لە دوورگەی سوماترا)، و حەوتەمین بەرزترین لوتکەی دوورگەییی سەر زەوییە. گڕکانەکەی چیای فوجی گڕکانێکی چالاکە کە دوایین جار لە ساڵی ١٧٠٧ بۆ ١٧٠٩ چەگەرەی کرد. چیاکە دەکەوێتە نزیکەی ١٠٠ کم (٦٢ میل)ی باشووری ڕۆژاوای تۆکیۆ و لە ڕۆژە ڕوونەکاندا بە ئاسانی لەناو شارەوە دەبینرێت. تەپۆڵکەکەی چیای فوجی کە بە شێوەیەکی زۆر کەوانەیییە، بە نزیکەی پێنج مانگی ساڵ بە بەفر داپۆشراوە، بە شێوەیەکی ئاسایی وەک وێنۆکەیەکی کلتوری ژاپۆن دەبینرێت و زۆرجار لە ھونەر و وێنەگرتندا دیمەنەکەی بەدی دەکرێت، ھەروەھا لەلایەن گەشتیار و شاخەوانەکانەوە سەردانی دەکرێت. چیای فوجی یەکێکە لە «سێ چیای پیرۆز»ی ژاپۆن (ئا.. سانەرێیسان) لەگەڵ چیای تایت و چیای ھاکو شوێنێکی تایبەت و جوانی ھەیە و یەکێک لە شوێنەوارە مێژوویەکانی ژاپۆن. لە ٢٢ ی حوزەیرانی ٢٠١٣ وەک شوێنێکی ڕۆشنبیری بۆ لیستی کەلەپووری جیھانی زیاد کرا. بە گوێرەی یونسکۆ چیای فوجی " ئیلھامبەخشی ھونەرمەند و شاعیران بووە و بۆ چەندین سەدە ھەروەک حەج بووە بۆیان ". ڕێکخراوی یونسکۆ ٢٥ شوێنی لە بەرژەوەندی کلتوری لە ناوچەی چیای فوجی ناساندووە. ئەم ٢٥ شوێنە بریتین لە خودی شاخەکە و مەزاری شینتۆ، فوجیسان ھۆنگو سێنگن تایشا، ھەروەھا پەرستگای سەرۆک تایسکیجی بوودی کە لە ساڵی ١٢٩٠ دروستکراوە، دواتر لەلایەن ھونەرمەندی کیوکیۆ-ی ژاپۆنی کاتسوشیکا ھۆکوسەیی نۆژەنکراوەتەوە. شاری ھەڵبژێردراو شاری کۆنان (بە ژاپۆنی: コナン町 コナンと風車のまち：北栄町商工会) بریتییە لە شارێکی بچووک لە تشرینی دووەم لە ساڵی ٢٠٠٥ دروست بووە، دەکەوێتە ناو شارۆچکەی ھۆکای لە پارێزگای تۆتۆری. ئەمەش چونکە لە ژاپۆن کەسایەتییەکانی وێنەی جووڵاو بە ڕاستی سەیر دەکرێت و زەوییەکی بچووک لە شارۆچکەی ھۆکای لە پارێزگای تۆتۆری کە گۆشۆ ئۆیامای نووسەری زنجیرەکانی لێکۆڵەر کۆنانی تێدا لەدایک بووە گۆڕیوە بۆ مۆزەخانەیەک و شوێنێکی گەشتیاری کە کەسایەتییەکانی زنجیرەکەی تێدایە. وە ئەم شارە بچووکە لە ناو شارێک دروست کراوە کە بریتییە لە بەشێک لە شاری تۆتۆری تێیدا پردی کۆنانی لێیە کە لە سەریدا ھەندێک لە پەیکەرەکانی کەسایەتییەکانی زنجیرەکەی تێدا دانراوە. ئایا زانیوتە؟ژیاننامەی ھەڵبژێردراو گۆشۆ ئۆیاما (بە ژاپۆنی: 青山 剛昌 Hokuei-chō) (ناوی ڕاستەقینەی یوشیماسا ئۆیامایە) (لەدایک بووی ۲۱ حوزەیرانی ۱۹٦۳ لە پارێزگای تۆتۆری) ئەو نووسەر و وێنەکێشێکی مانگای ژاپۆنییە، وە نووسەری زنجیرە درامای ڵێکۆڵەر کۆنانە، چەند زنجیرە و مانگایەکی نووسیوە کە یەکەمیان لەھەشتاکاندا بووە و بریتییە لە ماجیک کایتۆ Magic kaitou وە مانگای یایبا. وە ۲۱ ساڵە، بەشێوەیەکی ڕێکتر لە ساڵی ۱۹۹٤ دەستی کرد بە نووسینی ڵێکۆڵەر کۆنان Meitantei Conan وە ئێستا بەیەکێک لە درێژترین زنجیرەکان دادەنرێت لە جیھانی ئەنیمێ وە ژمارەی زنجیرەکانی ٨٥٤ تێپەڕاندووە وە ۱۲ ئۆڤا و ۲۰ فیلم. وە دوو فیلمی تری بەرھەم ھێناوە (ڵێکۆڵەر کۆنان دژی لۆپینی سێیەم_ بەشی یەکەم و دووەم)، وە کۆتا فیلمی کۆنان بریتییە لە ڕەشترین کابوس کەلە سینەما نمایش کرا لە ۱٦ نیسان ۲۰۱٦. وێنەی ھەڵبژێردراوپۆلەکاندەروازە پەیوەندیدارەکانپڕۆژەکانی تری ویکیپیدیاویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک:
دەروازەکان |
.svg){kind=small}
