ژاپۆن یان یابان (بە ژاپۆنی: 日本) (بە ئینگلیزی: Japan) یەکێکە لە وڵاتە ئاسیاییەکان کە دەکەوێتە ڕۆژھەڵاتی ئاسیاوە. زنجیرە دوورگەکانی ژاپۆن پێک ھاتووە لە ٦٬٨٥٢ دوورگە.^[١٠] لە چوار دوورگەی سەرەکی پێک ھاتووە کە بریتین لە ھۆنشوو، ھۆکایدۆ، کیووشو و شیکۆکو. ھەروەھا ژاپۆن وڵاتێکی داخراو بوو بۆ ماوەی ٣٥٠ ساڵ کە دانیشتوانی نەدەکرا بچنە دەرەوەی وڵاتەکە، تا ساڵی ١٨٦٨ کە ژاپۆن بە ڕووی جیھاندا کرایەوە. ھەموو جیھان دەیانویست زانیاری بدۆزنەوە دەربارەی ئەو وڵاتە نامۆیە و کلتوور و داب و نەریتی. لەھەمان کاتیشدا خەڵکی ژاپۆن دەیانویست دەربارەی ئەم جیھانە بزانن. لەو کاتەوە تا ئێستا ژاپۆن بووە بە یەکێک لە پێشکەوتووترین وڵاتەکانی سەر زەوی. ژمارەی دانیشتوانی دەگاتە ١٢٧ میلیۆن کەس.

جوگرافیا[دەستکاری]

ژاپۆن پێک دێت لەکۆمەڵێ دوورگە لە ڕۆژاوای ئۆقیانووسی ئارام کە ناوی دوورگەکانیش ھۆنشوو، ھۆکایدۆ، کیووشو و شیکۆکو،^[١١] لەگەڵ نزیکەی ٦٠ ھەزار دوورگەی زۆر بچووک. ناوەڕاستی ژاپۆنیش لە زنجیرە چیا پێک دێت^[١٢]

دانیشتوان[دەستکاری]

بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتوانی وڵاتی ژاپۆن ١٢٦٬٩٩٩٬٨٠٨ کەس بووە کە دەکاتە ١٬٧٥ لە سەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٤٦٬٢ ساڵە. ھەروەھا ٩٣ لەسەدی دانیشتووانی وڵات لە شارەکان دەژین.^[١٣]

ئایین[دەستکاری]

ژاپۆن
ژاپۆن 日本国; Nippon-koku or Nihon-koku
	سروود: Kimigayo; (君が代)
	Government Seal of Japan; ; 五七桐 (Go-Shichi no Kiri?)
پایتەخت; و گەورەترین شار	تۆکیۆ (de facto); پۆتانەکان: Unable to parse latitude as a number:٣٥;
زمانە فەرمییەکان	None
زمانە ناوچەییەکان	Aynu itak, Ryukyuan languages, Eastern Japanese, Western ژاپۆنی، and several other Japanese dialects
National language	ژاپۆنی
گرووپە ڕەگەزییەکان	٩٨٫٥٪ ژاپۆنی، 0.5% کۆری، ٠٫٤٪ چینی، 0.6% other
ناوی هاووڵاتی	Japanese
دەوڵەت	Unitary parliamentary democracy and constitutional monarchy
یاسادانەر	Diet
Formation
ڕووبەر
ژمارەی دانیشتوان
GDP (PPP)	بەراوردی ٢٠١١
GDP (nominal)	بەراوردی ٢٠١١
Gini	37.6 (2008)
HDI (٢٠١١)	0.901 (very high) (١٢th)
دراو	Yen (¥) / En (円 or 圓) (JPY)
ناوچەی کاتی	JST (UTC+٩)
شێوازەکانی ڕێکەوتنووسین	yyyy-mm-dd; yyyy年m月d日; Era yy年m月d日 (CE−١٩٨٨)
لای لێخوڕین	left
پاوانی ئینتەرنێت	.jp
کۆدی تەلەفۆن	81

زۆرینەی ژاپۆنییەکان پەیڕەوی لە بوودیزم و شینتۆ دەکەن.^[١٤]ھەروەھا ڕێژەیەکی کەمیش باوەڕیان بە مەسیحییەت و ئیسلام و یەھودییەت ھەیە^[١٥]

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ "法制執務コラム集「法律と国語・日本語」" (بە زمانی Japanese). Legislative Bureau of the House of Councillors. لە ڕێکەوتی ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری cia نەدراوە
^ According to legend, Japan was founded on this date by Emperor Jimmu, the country's first emperor.
^ "Japan Statistical Yearbook 2010" (PDF). Statistics Bureau. پەڕە 17. لە ڕەسەن (PDF)ەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠١٥. لە ڕێکەوتی ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ "Official Japan Statistics Bureau estimate". Statistics Bureau. لە ڕەسەنەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٦ی ئابی ٢٠١٣. لە ڕێکەوتی ٠١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ "Preliminary Counts of the Population and Households". Statistics Bureau. لە ڕێکەوتی ٢٥ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ ^ی ^ا ^ب ^پ "Japan". International Monetary Fund. لە ڕێکەوتی ١٩ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
^ "World Factbook: Gini Index". CIA. لە ڕێکەوتی ١١ی ئایاری ٢٠١١ ھێنراوە.
^ "Human Development Report 2011" (PDF). UN. 2011. لە ڕێکەوتی ٠٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١١ ھێنراوە.
^ http://fpcj.jp/old/e/mres/publication/ff/pdf_07/01_land.pdf
^ http://afe.easia.columbia.edu/japan/japanworkbook/geography/japgeo.html
^ http://web-japan.org/kidsweb/faq/geography02.html
^ Countries in the world (ranked by 2014 population)‏ (ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. سەردان لە ڕێکەوتی ٥ی ئایاری ٢٠١٥.
^ http://www.japan-guide.com/e/e629.html
^ https://en.wikipedia.org/wiki/Religion_in_Japan

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] "法制執務コラム集「法律と国語・日本語」" (بە زمانی Japanese). Legislative Bureau of the House of Councillors. لە ڕێکەوتی ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ ھێنراوە.

[cia-2] ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری cia نەدراوە

[3] According to legend, Japan was founded on this date by Emperor Jimmu, the country's first emperor.

[4] "Japan Statistical Yearbook 2010" (PDF). Statistics Bureau. پەڕە 17. لە ڕەسەن (PDF)ەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠١٥. لە ڕێکەوتی ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

[5] "Official Japan Statistics Bureau estimate". Statistics Bureau. لە ڕەسەنەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٦ی ئابی ٢٠١٣. لە ڕێکەوتی ٠١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

[6] "Preliminary Counts of the Population and Households". Statistics Bureau. لە ڕێکەوتی ٢٥ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.

[imf2-7] ی ^ا ^ب ^پ "Japan". International Monetary Fund. لە ڕێکەوتی ١٩ی نیسانی ٢٠١٢ ھێنراوە.

[8] "World Factbook: Gini Index". CIA. لە ڕێکەوتی ١١ی ئایاری ٢٠١١ ھێنراوە.

[HDI-9] "Human Development Report 2011" (PDF). UN. 2011. لە ڕێکەوتی ٠٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١١ ھێنراوە.

[10] ttp://fpcj.jp/old/e/mres/publication/ff/pdf_07/01_land.pdf

[11] ttp://afe.easia.columbia.edu/japan/japanworkbook/geography/japgeo.html

[12] ttp://web-japan.org/kidsweb/faq/geography02.html

[13] Countries in the world (ranked by 2014 population)‏ (ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. سەردان لە ڕێکەوتی ٥ی ئایاری ٢٠١٥.

[14] ttp://www.japan-guide.com/e/e629.html

[15] ttps://en.wikipedia.org/wiki/Religion_in_Japan

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]

[١٣]

[١٤]

[١٥]

ژاپۆن

پێرست

جوگرافیا[دەستکاری]

دانیشتوان[دەستکاری]

ئایین[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

مێنۆی ڕێدۆزی

گەڕان