کووەیت

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دەوڵەتی کووەیت
دولة الكويت
Dawlat al-Kuwait
ئاڵا
سروود: Al-Nasheed Al-Watani
سروودی نیشتیمانی کوەیت
شوێنی کووەیت
پایتەخت
و گەورەترین شار
شاری کووەیت
29°22′N 47°58′E / 29.367°N 47.967°E / 29.367; 47.967
زمانە فەرمییەکان عەرەبی
گرووپە ڕەگەزییەکان  ٪٣٣.٩ عەرەبی کوەیتی
٪٤٥.٩ عەرەبی تر
٪١٣.٥ باشوور و خۆرئاوایی ئاسیایی
٪١.٩ ئێرانی

٪٤.٨ ئەورووپی و ئەمریکی
ناوی هاووڵاتی کووەیتی
دەوڵەت Unitary, hereditary[١] and
constitutional monarchy[٢]
 -  ئەمیر نەواف ئەحمەد جابر سەباح
 -  سەرۆک وەزیر جابر موبارەک حامد سەباح
یاسادانەر مەجلیسی ئوممە
دامەزراندن
 -  First settlement ١٧٠٣ 
 -  Anglo-Ottoman Convention ١٩١٣ 
 -  سەربەخۆیی لە شانشینی یەکگرتوو ١٩ی حوزەیرانی ١٩٦١ 
ڕووبەر
 -  سەرجەم ١٧٬٨٢٠ کیلۆمەتری چوارگۆشە (157th)
٦٬٨٨٠ مایلی چوارگۆشە 
 -  ئاو (%) negligible
ژمارەی دانیشتوان
 -  بەراوردی ٢٠١٠ 3,566,437[٣] (131st)
 -  چڕی ٢٠٠٫٢ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (61st)
٥١٨٫٤کەس لە مایلی چوارگۆشە
GDP (PPP) بەراوردی ٢٠١١
 -  سەرجەم $153.501 billion[٤] 
 -  سەرانە $41,690[٤] 
GDP (nominal) بەراوردی ٢٠١١
 -  سەرجەم $176.667 billion[٤] (52nd)
 -  سەرانە $47,982[٤] (16th)
HDI (٢٠١١) decrease 0.760[٥] (high) (٦٣rd)
دراو دیناری کوەیتی (KWD)
ناوچەی کاتی AST / KSA (UTC+٣)
 -  ھاوین (DST) not observed (UTC+٣)
شێوازەکانی ڕێکەوتنووسین dd/mm/yyyy (CE)
لای لێخوڕین ڕاست
پاوانی ئینتەرنێت .kw
کۆدی تەلەفۆن 965
پایتەخت

کووەیت یان کوێت (بە عەرەبی: دولة الكويت‎) وڵاتێکی عەرەبییە لە ڕۆژھەڵاتی ناوین پایتەختەکەی شاری کووەیتە، کە باکوور و ڕۆژاوای عێراقە و باشووریشی سعوودیەیە ڕووبەری کووەیت ١٧،٨١٨ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە.

زانیاری لەسەر وڵات[دەستکاری]

  • لە ساڵی ١٩٦١ چووە ناو کۆمکاری وڵاتانی عەرەبی
  • وە لە ساڵی ١٩٦٣ بووە ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان
  • کووەیت لەتوانایدایە ١٠٪ ی نەوتی یەدەگی جیھان بگرێتە ئەستۆ
  • کووەیت ڕووبەرەکەی لەسەدا ٨٠ بۆ ٩٠ نەوتە

جوگرافیا[دەستکاری]

باکوور و ڕۆژاوای عێراقە و و باشووریشی سعوودیەیە. ڕووبەری کووەیت ٦٬٨٨٠ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە.

ئابووری[دەستکاری]

بەھۆی بوونی نەوت لەم وڵاتە بۆتە ھۆی پێشکەوتن و دارایییەکی تەواو کە داھاتی ساڵانەیان بە ٨١٬٨٠٠ بلیۆن دۆلار خەملێنراوە بەمەش وڵاتی کووەیت بۆتە پێنجەم دەوڵەمەنترین وڵاتانی سەر زەوی وە دراوی کووەیت بەناوی وڵاتەکەیەتیانە کە ناوی دروای کووەیتە بەھێمای (KWD)

دانیشتووان[دەستکاری]

بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠٢٣ ژمارەی دانیشتوانی وڵاتی کووەیت ٤،٤٠٠،٣٥٤ کەس بووە کە دەکاتە ٠٫٠٥ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مامناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٢٩٫٤ ساڵە. ھەروەھا ٩٨ لەسەدی دانیشتوانی وڵات لە شارەکان دەژین.[٦]

زمان[دەستکاری]

زمانی فەرمی وڵات زمانی عەرەبییە وە زمانی ئینگلیزی زمانی دووەمە.

ئایین[دەستکاری]

لە ٩٥٪ ی خەڵکی کووەیت مووسڵمانن کە زۆرینەیان لەسەر مەزھەبی سوننەن وە ١٠٪ شیعەن، وە ڕێژەی ئایینی مەسیحیەت لەناویاندا ٣٠٠٬٠٠٠ بۆ ٤٠٠٬٠٠٠ ھەزار خەملێنراوە وە ھەروەھا ڕێژەی کەمینەی ھیندۆسەکان بریتییە لە ١٠٬٠٠٠ کەس.

ئایینەکان لە کووەیت [٧]
ئایینەکان ڕێژە
سوننە
  
٨٥٫٠٪
شیعە
  
١٠٫٠٪
کریستیان
  
٥٫٠٪

جەژنەکانی کووەیت[دەستکاری]

جگە لە جەژنە ئاینەکانیان جەژنی سەربەخۆبوونی وڵاتیشیان ھەیە کە لە ڕێککەوتی ٢٥ و ٢٦ ی شوباتی ھەموو ساڵێکە.

سرودی نیشتیمانی[دەستکاری]

سرووی نیشتیمانی لەلایەن شاعیر ئەحمەد عەدوانی نوسراوە کە لە ساڵی ١٩٧٨ز تاوەکوو ئێستا ئەم سروودە کراوەتە سروودی نیشتیمانی.

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Nominal succession within the House of Sabah.
  2. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref> ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری kuwait_by_CIA نەدراوە
  3. ^ "The Public Authority for Civil Information". Archived from the original on 28ی Novemberی 2010. Retrieved 25ی Julyی 2012. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help) ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  4. ^ ئ ا ب پ "Kuwait". International Monetary Fund. Retrieved 19 April 2012.
  5. ^ "Human Development Report 2011" (PDF). United Nations. 2011. Retrieved 19 January 2011.
  6. ^ Countries in the world (ranked by 2014 population)(ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. سەردان لە ڕێکەوتی ٥ی ئایاری ٢٠١٥.
  7. ^ بەختیاری, سەعی. جوگرافیا. تاران: ڕێکخراوی جوگرافیاییو کارتۆگرافی گیتاناسی. ISBN 978-964-342-431-2.