بەکارھێنەر:Blqk yeloow/پاپا فرانسیس

پاپا. فرانسیس
قەشەی ڕۆما.
پاپا فرانسیس لە ساڵی ٢٠١٤
کڵێسا	کڵێسەی کاسۆلیک
Installed	١٣ی ئازاری ٢٠١٣
پێشینە	بنێدکت شازدە.
Orders
Ordination	١٣ی کانوونی دووەمی ١٩٦٩ by ڕامۆن خۆسێ کاستێلانۆ
Consecration	٢٧ی حوزەیرانی ١٩٩٢ by ئەنتۆنیۆ کواراسینۆ
Created cardinal	٢١ی شوباتی ٢٠٠١ by جۆن پاوڵی دووەم
Personal details
Birth name	خۆرخی ماریۆ بێرگۆلیۆ
لەدایکبوون	(١٩٣٦-١٢-١٧) ١٧ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٦ بوینۆس ئایرێس، ئەرجەنتین
نەتەوە	ئەرجەنتینی (بە ڕەگەزنامەی ڤاتیکان)
Denomination	مەسیحی کاسۆلیکی
Residence	دۆموس سانکتای مارتای
Previous post(s)	لیستی سادەی ئیندەنت سەرۆکی پارێزگا لە کۆمەڵگەی عیسا لە ئەرجەنتین (١٩٧٣–١٩٧٩) قەشەی یاریدەدەری بوینس ئایرێس (١٩٩٢–١٩٩٧) قەشەی تایتولەری ئۆکا (١٩٩٢–١٩٩٧) قەشەی سەرەکی بوینس ئایرێس (١٩٩٨–٢٠١٣) کاردیناڵ قەشە لە سان ڕۆبێرتۆ بێلارمینۆ (٢٠٠١–٢٠١٣) ئاسایی بۆ دڵسۆزانی ڕێوڕەسمی ڕۆژھەڵات لە ئەرجەنتین (١٩٩٨–٢٠١٣) سەرۆکی کۆنفرانسی ئەسقەفەکانی ئەرجەنتین (٢٠٠٥–٢٠١١)
خوێندن	زۆرترین کۆلێژی سانت جۆزێف فاکەڵتی فەلسەفی و ئیلاھیاتی سان میگێل پەیمانگای میڵتاون بۆ ئیلاھیات و فەلسەفە قوتابخانەی دەرچووانی سانکت جۆرجن بۆ فەلسەفە و ئیلاھیات
Motto	Miserando atque eligendo
واژوو
Coat of arms

پاپا فرانسیس کاردینال (خۆرخێ ماریۆ بێرگۆ) کە بەناوی (پاپا فرانسیس)ەوە ناودەبرێت، خۆرخێ لەدایک بووی ١٧ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٦ لە بوێنس ئایریسی پایتەختی ئارجەنتین. فرانسیس کەسایەتی کریستیانی ئەمریکای لاتینییە ویەکەمین کەسی ئەمریکای لاتینییە لە مێژووی ڤاتیکان دا کەسێک لە ئەمریکای لاتین بە ڕابەری کاسۆلیکەکانی جیھان ھەڵبژێردرێ، فڕانسیس لە ڕۆژی ١٣ی ئازاری ٢٠١٣ بە پاپا ی ڤاتیکان ھەڵبژێردرا و جێگەی پاپا بندیکتۆسی شازدەیەمی گرتەوە کەناوبراو لە ١٦ی شوباتی ٢٠١٣ دەستی لەکارکێشابۆوە، ئەمەش دوای ئەوەی سێجار لەسەر نشووستی ھێنا بۆ بوون بە پاپای ڤاتیکان، فرانسیس خاوەن پلەی ماستەرە لە بواری فەلسەفە و خواناسیدا لە زانکۆی بۆینس ئایریسی ئارجەنتین ھاوکاتیش خاوەن ماستەرە لە زانستی کیمیا لە ھەمان زانکۆدا.

سەرچاوەکان

جۆرجیۆس ماریۆس بێرگۆلیۆ لە ساڵی بۆنایرۆپۆلیس لەدایکبووە، کوڕی باوکێکی ئیتاڵی بووە کە لەگەڵ دایک و باوکیدا کۆچیان کردووە بۆ ئەرجەنتین. باپیرە ی جۆرج ماریۆس، جۆن ئەنجێلۆس بێرگۆگلیۆ، لە گوندی بریکۆ مارمۆریتۆ (دەکەوێتە نزیک کۆماڵیۆم لەدایکبووە، بەڵام لقێکی ھاستا پۆمپێیا بووە)، لێرەوە لە ئابا شوێنی نیشتەجێبوونی خۆی گۆڕی بۆ ئابۆس تاورینۆروم و ھاوسەرگیری لەگەڵ ڕۆزا مارگاریتا ڤاسالۆ کرد کە لە ساڵی ١٨٨١ لە بۆرمیا لەدایکبووە. کوڕێکی ماریۆسی (باوکی داھاتووی جۆرج ماریۆس) لە ساڵی ١٩٠٨ لەدایکبوو. ئەو سێ کەسە لە ساڵی ١٩٢٩ ھاتنە بوینس ئایرێس. کچی فرانسیسکۆ سیڤۆری ستورلا و ماریا گۆگنا.جۆرج ماریۆس لە ساڵی ١٧ی کانوونی دووەم ١٩٣٦ لەدایکبووە. براکان دوو کەسی ھەبوو، ئەلبێرت ھۆراتیۆس و ئەنسکاریۆس ئادریانۆس، خوشک دوو، مارتا ڕیجینا و ماریا ھێلین، کە تەنھا ئەم دووەمیان لە ژیاندا مابوونەوە. خێزانەکە زۆری نەخایاند ڕوویان لە ناوچەی شاری فلۆریس کرد، بەڵام جۆرجیۆس ماریۆس ھەمیشە پاڵپشتی تۆپی پێ سان لۆرێنزۆ دی ئەلماگرۆی دەکرد، کە لەلایەن بۆیدۆوە دامەزرا،لەگەڵ نازناوی ڕەڤن ڕەڤێن کە ئەوەندە شایستەی ئەوە بوو؛ ھەروەھا دەوترێت سەمای تانگو و مۆسیقای بەناوبانگی میلۆنگای سەرسامن.

فێربوون

ئەو گەنجانە ھونەر کیمیا لە قوتابخانەی پیشەسازی نیشتمانی ژمارە ١٠) خوێندوویانە. ٢٧ھیپۆلیتۆس یریگۆین و بۆ ماوەیەکی کورت وەک کیمیاکارێک لە تاقیگەی ھیکیتیێر و باخمان کاری کردووە. لە ساڵی ١٩٦٣ گەڕایەوە بۆ ئەرجەنتین، لە فاکەڵتی فەلسەفی و ئیلاھیاتی سەینت میکائیل لە کۆلێژی سانت جۆزێف لە شاری سانت مایکل فەلسەفەی خوێندووە. لە ١٩٦٤ەوە مامۆستای ئەدەب بووە لە کۆلێژی دووگیانی بێگەرد (ئیمانی پیرۆز) لە شاری ئیمانی پیرۆز و لە کۆلێژی سالڤاتۆر (بۆنایرۆپۆلیس) بۆنایرۆپۆلیتانۆ. لە ١٩٦٧ تا ١٩٧٠ ئیلاھیاتی لە فاکەڵتی لە شاری سەینت مایکل خوێندوویەتیلە ساڵانی ١٩٧٢ و ١٩٧٣ لەوێ پرۆفیسۆر بووە. ھەندێک جار قەشە لە ١٣ی کانوونی دووەمی ١٩٦٩ لە کۆمەڵەی عیسا دەستنیشان دەکرا، ساڵی سێیەمی تاقیکردنەوەی لە شاری کۆمپلۆتێنس لە ئیسپانیا لە ساڵی ١٩٧٢/١٩٧٣ تەواو کرد و لە ٢٢ی نیسانی ١٩٧٣ سوێندی قەشەیی ھەمیشەیی خۆی خوارد.

کاھینایەتی

پاپا فرانسیس گفتوگۆیەکی لەگەڵ کریستینا فێرناندێز دی کیرشنەر سەرۆکی ئەرجەنتین دەکات.

پارێزگای کۆمەڵگەی عیسا لە ئەرجەنتین لە ٣١ی تەممووز ١٩٧٣ تا ١٩٧٩ کاردەکات. پۆستی سەرۆکی زانکۆی لە ئەلما مەتەرەکەی بەدەستھێناوە، واتە لە کۆلێجیۆ ماکسیموس و لە فاکەڵتی سانکتوس میکایل (بۆنایرۆپۆلیس) لە ساڵانی ١٩٨٠ تا ١٩٨٦. ئەمساڵ چووە ئەڵمانیا کە لەوێ دەستی بە کاری دکتۆرا کرد لە فاکەڵتی فەلسەفی-ئیلاھیاتی سەینت جۆرج (فرانکفۆرت ئەد مۆین) فرانکفۆرت ئەد مۆین. لە زانچۆ سالڤاتۆری بۆنایرۆپۆلیتانا کە بەدوایدا دەگەڕێت بەڵام ھێشتا تەواو نەبووە. پاشان بوو بە بەڕێوەبەرێکی ڕۆحی و دانپێدانەر لە شاری ئەرجەنتین کۆردوبا.

لە ١٩٩٢ەوە، قەشەی ناونیشان لە ئاوسێنسیس و قەشەی یاریدەدەر لە بۆناێرێنسیس بوو، لەگەڵ قەشەی ھاوبەش لە بۆینس ئایرس لە ١٩٩٧ بوو بە، لە کاتی نەخۆشی کاردیناڵ ئەنتۆنیۆ کواراسینۆ، قەشە سەرەکییەکەی بۆناێرنسیس. کاتێک چەند مانگێک دواتر کۆچی دوایی کرد، بێرگۆلیۆ لە ساڵی ١٩٩٨ پلەی بەرزکرایەوە بۆ قەشە سەرەکییەکەی بوینس ئایرێس. کاردیناڵ پرێسبیتێر کەنیسەی کاسۆلیکی لە ساڵی ٢٠٠١ لەلایەن پاپا جۆن پاوڵی دووەم دروست کراوە، بە نازناوی سانت ڕۆبەرت بێلارمین لە مەکۆکە ھەنگاریا لە مانگی نیساندا ٢٠٠٥ ژوور ئامادە بوو، کە جۆزێف ڕاتزینگەر پاپام دروستی کرد؛ دەوترێت دەنگی چل کاردیناڵی بەدەستھێناوە

پاپای (٢٠١٣–ئێستا)

ئاڵای پاپا فرانسیس.

وەک کاردیناڵ

وەک پاپا

ئەستێرەی زێڕین نوێنەرایەتی مەریەمی پاکیزە دەکات، ڕوەکی ترێ- ھاوشێوەی- سپیکنەرد- پەیوەستە بە سینت یوسف و IHS ھێمای… یەزیدییەکان

فرانسیس لە تەمەنی ٧٦ ساڵیدا ھەڵبژێردرا و باس لەوە کرا کە تەندروستە و پزیشکەکانیشی ڕایان گەیاندووە کە شانەکانی ونبووی سییەکانی کە لە تەمەنی گەنجیدا دەرھێنراون، کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر تەندروستی نییە. تاکە نیگەرانی کەمبوونەوەی یەدەگی ھەناسەدان دەبێت ئەگەر ھەوکردنی ھەناسەدانی ھەبێت.لە ڕابردوودا، یەک ھێرشی سیاتیکا لە ساڵی ٢٠٠٧ ڕێگری لێکرد لە بەشداریکردن لە کۆنسیستۆری و گەڕانەوەی بۆ ئەرجەنتین بۆ چەند ڕۆژێک دواخست. فرانسیس یەکەم پاپای یەزیدییە. ئەمە دامەزراندنێکی بەرچاو بوو، بەھۆی پەیوەندییە ھەندێکجار گرژەکانی نێوان کۆمەڵگەی عیسا و کورسی پیرۆز. بەڵام، بێرگۆگلیۆ لە دوای کاردیناڵ ڕاتزینگەر پلەی دووەمی بەدەستھێنا لە سەرجەم دەنگەکانی کۆنفرانسی ٢٠٠٥، و لەو کاتەدا وەک تاکە کاندیدی دیکەی بژاردەیی دەرکەوت.ھەروەھا یەکەم کەسە لە ئەمریکاوە، و یەکەمیان لە نیوەگۆی باشوور. زۆرێک لە میدیاکان باسیان لەوە کردووە کە یەکەم پاپای غەیرە ئەورووپییە، بەڵام لە ڕاستیدا یازدەھەمین پاپایە؛ پێشووتر گریگۆری سێیەم خەڵکی سووریا بوو، کە لە ساڵی ٧٤١ کۆچی دوایی کرد. جگە لەوەش، ھەرچەندە فرانسیس لە ئەورووپا لەدایک نەبووە، بەڵام لە ڕووی نەتەوەیییەوە ئەورووپییە؛ باوکی و ھەردوو دایک و باوکی دایکی خەڵکی باکووری ئیتاڵیان. وەک پاپا، شێوازی کارکردنی کەمتر فۆرماڵییە لە چاو شێوازەکانی پێش خۆی: شێوازێک کە ڕوماڵی ھەواڵەکان بە «بێ چەواشەکاری» ناوی بردووە، ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەوە «دەست لێدان و دەستڕاگەیشتن و دەستڕاگەیشتنە ھاوبەشەکەیەتی کە گەورەترین ئیلھام دەسەلمێنێت». شەوی ھەڵبژاردنی لەگەڵ کاردیناڵەکان بە پاسێک گەڕایەوە بۆ ھۆتێلەکەی، نەک بە ئۆتۆمبێلی پاپا لێبخوڕدرێت. ڕۆژی دواتر سەردانی کاردیناڵ خۆرخی ماریا مێخیا لە نەخۆشخانە کرد و لەگەڵ نەخۆش و کارمەندان قسەی کرد. لە یەکەم ئامادەبووانی میدیایی خۆیدا، کە شەممەی دوای ھەڵبژاردنی، پاپا ھەڵبژاردنی ناوی پاپای خۆی ڕوونکردەوە و ئاماژەی بە پیرۆز فرانسیسی ئاسیسی کرد وەک "ئەو پیاوەی ئەم ڕۆحە ئاشتییەمان پێدەبەخشێت، پیاوە ھەژارەکە"، و زیادی کرد .من حەزم لە کڵێسایەکی ھەژارانە، و بۆ ھەژاران".

جگە لە زمانی ئیسپانیی زێدی خۆی، بە زمانی ئیتاڵی (زمانی فەرمی شاری ڤاتیکان و «زمانی ڕۆژانە»ی کورسی پیرۆز) و ئەڵمانی بە شێوەیەکی ڕوان قسە دەکات. ھەروەھا شارەزای زمانی لاتینییە (زمانی فەرمی کورسی پیرۆز), فەڕەنسی، پورتوگالی، و ئینگلیزی، و لە زمانی پیدمۆنتی و ھەندێک لە زمانی جینۆی تێدەگات.

فرانسیس ھەڵیبژارد لە شوێنی نیشتەجێبوونی فەرمی پاپا لە کۆشکی نێردراوان نەژی، بەڵکو لە میوانخانەی ڤاتیکان بمێنێتەوە، لە سویتێکدا کە بتوانێت پێشوازی لە میوانان بکات و کۆبوونەوە ئەنجام بدات. ئەو یەکەم پاپایە لە دوای پاپا پیۆسی دەیەمەوە کە لە دەرەوەی شوقەکانی پاپا دەژی. فرانسیس ھێشتا لە پەنجەرەی کۆشکی نێردراوان دەردەکەوێت بۆیەکشەممە ئەنجێلۆس.

وەک پاپایەکی یەزیدی، ڕوونی کردووەتەوە کە ئەرکێکی بنەڕەتی دڵسۆزەکان ئەوەندە نییە کە پەیڕەوی لە یاساکان بکەن بەڵکو ئەوەیە کە بزانن خودا بانگیان دەکات بۆ ئەوەی چی بکەن. ئەو کولتوری ڕۆحانییەکان دەگۆڕێت، دوور دەکەوێتەوە لەوەی کە خۆی.ناوی ھێناوە بە ڕۆحانییەت (کە لەسەر پێگە و دەسەڵاتی قەشەیی دەژی) و بەرەو ئەخلاقی خزمەتکردن (فرانسیس دەڵێت شوانەکانی کڵێسا دەبێ "بۆنی مەڕەکان"یان ھەبێت، ھەمیشە لە نزیک گەلی خوداوە بمێننەوە)."

ھەڵبژاردن

٢59x259px

بێرگۆلیۆ لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٣ بە پاپا ھەڵبژێردرا، دووەم ڕۆژی کۆنفرانسی پاپای ساڵی ٢٠١٣، کە ناوی پاپای فرانسیسیان وەرگرت. فرانسیس لە پێنجەمین دەنگدانی کۆنگرەدا ھەڵبژێردرا. ڕاگەیاندنی پاپای ھابیموس لەلایەن کاردیناڵ پرۆتۆدیکۆن ژان لویس تاورانەوە پێشکەشکرا. دواتر کاردیناڵ کریستۆف شۆنبۆرن وتی کە بێرگۆلیۆ بەپێی دوو نیشانەی سەروو سروشتی ھەڵبژێردرا، یەکێکیان لە کۆنگرەدا و لێرەوە نھێنی بوو، ھەروەھا ژن و مێردێکی ئەمریکی لاتین ھاوڕێی شۆنبۆرن کە ناوی بێرگۆلیۆیان لە گوێی شۆنبۆرندا چرپاند؛ شۆنبۆرن لە کۆمێنتێکدا دەڵێت «ئەگەر ئەم کەسانە بڵێن بێرگۆلیۆ ئەوە ئاماژەیە بۆ ڕۆحی پیرۆز».

فرانسیس لەبری ئەوەی لە کاتی دانیشتن لەسەر تەختی پاپا پیرۆزبایی کاردیناڵەکانی قبوڵ بکات، بە وەستانەوە پێشوازی لێکردن، کە دەوترێت نیشانەیەکی دەستبەجێیە بۆ گۆڕینی ڕێبازی فۆرماڵیزمەکان لە ڤاتیکان. لە یەکەم دەرکەوتنیدا وەک پاپا لە باڵکۆنی بازیلیکای سەینت پیتەر، کاسۆکی سپی لەبەردا بوو، نەک مۆزێتای سوور و ئێرمین لەلایەن پاپاکانی پێشووەوە بەکارھێنراوە. ھەروەھا ھەمان خاچی ئاسنی سنگی لەبەردا بوو کە وەک قەشە سەرەکییەکەی بوینس ئایرێس لەبەری کردبوو، نەک ئەو خاچی زێڕینەی کە کەسانی پێش خۆی لەبەریان دەکرد.

دوای ھەڵبژاردن و ھەڵبژاردنی ناوی، یەکەم کردەوەی بەخشینی نیعمەتی ئوربی و ئۆربی بوو بە ھەزاران حاجی کە لە گۆڕەپانی سانت پیتەر کۆبوونەتەوە. پێش ئەوەی بەرەکەت بخاتە سەر جەماوەرەکە، داوای لەو کەسانە کرد کە لە گۆڕەپانی سانت پیتەردا بوون، دوعا بۆ پاپای پێش خۆی، "قەشەی کارمەندی ڕۆما پاپا بینێدیکت شازدەھەم و بۆ خۆی وەک قەشەی ڕۆمای نوێ.

فرانسیس لە ١٩ی ئازاری ٢٠١٣ لە گۆڕەپانی سانت پیتەر لە ڤاتیکان مەراسیمی دەستبەکاربوونی پاپای ئەنجامدا. بە ئامادەبوونی ڕێبەرانی سیاسی و ئایینی جۆراوجۆر لە سەرانسەری جیھان مەراسیمی بەڕێوەبرد. فرانسیس لە وتاری خۆیدا سەرنجی لەسەر ڕێوڕەسمی پیرۆز یوسف، ئەو ڕۆژە لیتۆرگییەی کە مەسەکە تێیدا بەڕێوەدەچوو.

ناو

فرانسیس لە گۆڕەپانی سانت پیتەر، دوای دوو مانگ لە ھەڵبژاردنی

لە یەکەم ئامادەبووانیدا لە ١٦ی ئازاری ٢٠١٣، فرانسیس بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند کە ئەو ناوەی وەک ڕێزێک بۆ سانت فرانسیسی ئاسیسی ھەڵبژاردووە، و ئەوەشی کردووە چونکە بە تایبەتی خەمی خۆشگوزەرانی ھەژاران بووە. ڕوونی کردەوە، لەکاتێکدا لەکاتی دەنگدانی کۆنکلاڤدا ڕوون دەبووەوە کە بە قەشەی نوێی ڕۆما ھەڵدەبژێردرێت، کاردیناڵی بەڕازیلی کلاودیۆ ھومێس لە باوەشی گرتبوو و چرپەی کردبوو، «ھەژاران لەبیر مەکە»، ئەمەش وای کردبوو بێرگۆلیۆ بیری لێبکاتەوە پیرۆزەکە. بێرگۆلیۆ پێشتر سەرسامی خۆی بۆ سانت فرانسیس دەربڕیبوو و ڕوونی کردەوە کە: «ئەو بیرۆکەیەکی ھەژاریی ھێنایە ئایینی مەسیحی بەرامبەر بە لوکس و شانازی و بێھودەیی دەسەڵاتە مەدەنی و کەنیسەییەکانی ئەو سەردەمە. مێژووی گۆڕی.»

ئەمە یەکەمجارە پاپایەک ناوی فرانسیس لێنراوە. لە ڕۆژی ھەڵبژاردنیدا، ڤاتیکان ڕوونیکردەوە کە ناوی فەرمی پاپای ئەو «فرانسیس» بووە، نەک «فرانسیسی یەکەم»، واتە ھیچ ژمارەیەکی پاشایەتی بۆ بەکارناھێنرێت. وتەبێژی ڤاتیکان ڕای گەیاند، ئەگەر و کاتێک فرانسیسی دووەم ھەبێت، ناوەکە دەبێتە فرانسیسی یەکەم. ئەمە یەکەمجارە لە دوای پاپای لاندۆ لە ساڵانی ٩١٣–٩١٤ کە پاپایەکی خزمەتکار ناوێکی ھەبێت کە لەلایەن پاپایەکی پێش خۆیەوە بەکارنەھێنراوە.

ھەروەھا فرانسیس وتی کە ھەندێک لە ھەڵبژێرەرانی کاردیناڵ بە گاڵتەجاڕییەوە پێشنیاریان کردووە کە یان «ئادریان» ھەڵبژێرێت، بەو پێیەی ئادریان شەشەم چاکسازیخوازی کڵێساکە بووە، یان «کلیمنت» بۆ ئەوەی نمرەکە لەگەڵ کلیمنت چواردەھەم یەکلایی بکاتەوە، کە فەرمانی یەزیدییەکانی سەرکوت کردوو. لە شوباتی ٢٠١٤دا، ڕاپۆرت کرا کە بێرگۆلیۆ، ئەگەر لە ساڵی ٢٠٠٥دا ھەڵبژێردرابا، ناوی پاپای «یۆحەنای بیست و چوارەم»ی ھەڵدەبژارد بۆ ڕێزلێنان لە یۆحەنا بیزدەھەم. دەگوترا کە بە کاردیناڵ فرانسیسکۆ مارکیسانۆی وتووە: «جۆن، من وەک پاپای باش ناوم دەگوت جۆن؛ من بە تەواوی ئیلھامم لێوەردەگرت».

کوریا

لە ١٦ی ئازاری ٢٠١٣ فرانسیس داوای لە ھەموو ئەو کەسانە کرد کە لە پۆستە باڵاکانی کوریای ڕۆمانیدان بۆ ماوەیەکی کاتی بەردەوام بن لە پۆستەکانیان. ناوی ئەلفرێد شورێبی وەک سکرتێری تایبەتی خۆی داناوە. لە ٦ی نیساندا خۆسێ ڕۆدریگێز کاربالۆی وەک سکرتێری کۆمەڵەی پەیمانگاکانی ژیانی پیرۆز و کۆمەڵگاکانی ژیانی نێردراوی دەستنیشان کرد، پۆستێک کە چەند مانگێک بوو چۆڵ بوو. فرانسیس ئەو پاداشتانەی ھەڵوەشاندەوە کە لە کاتی ھەڵبژاردنی پاپای نوێدا دەدرا بە کارمەندانی ڤاتیکان، کە بڕەکەی چەند ملیۆن یۆرۆ بوو، لەبری ئەوە پارەکەی بەخشی بە ڕێکخراوە خێرخوازییەکان. ھەروەھا ئەو پاداشتەی ساڵانە ٢٥ ھەزار یۆرۆی ھەڵوەشاندەوە کە دەدرێت بەو کاردیناڵانەی کە لە دەستەی سەرپەرشتیاری بانکی ڤاتیکاندا کاردەکەن.

لە ١٣ی نیسانی ٢٠١٣ ناوی ھەشت کاردیناڵی بۆ ئەنجومەنی نوێی ڕاوێژکارانی کاردیناڵەکان ھێنا بۆ ئەوەی ئامۆژگاری بکەن سەبارەت بە پێداچوونەوە بە پێکھاتەی ڕێکخراوەیی کوریای ڕۆمانی. ئەو گرووپە چەند کەسێکی ناسراو بە ڕەخنەگری ئۆپەراسیۆنەکانی ڤاتیکان و تەنیا یەک ئەندامی کوریای لەخۆگرتبوو. ئەوان بریتین لە جۆزێپی بێرتێلۆ، سەرۆکی ویلایەتی ڤاتیکان؛ فرانسیسکۆ خاڤیێر ئێرازوریز ئۆسا لە شیلی؛ ئۆسڤاڵد گراسیاس لە ھیندستانەوە؛ ڕینھارد مارکس لە ئەڵمانیاوە؛ لۆران مۆنسێنگڤۆ پاسینیا لە کۆماری دیموکراتی کۆنگۆ؛ جۆرج پێل لە ئوسترالیا؛ شۆن ئۆمالی لە ئەمریکاوە؛ و ئۆسکار ئەندرێس ڕۆدریگێز مارادیاگا لە ھندۆراسەوە. قەشە مارسێلۆ سێمێرارۆی بە سکرتێری گرووپەکە دانا و بەرنامەی دانا بۆ گرووپەکەکۆبوونەوە بۆ ١–٣ی تشرینی یەکەم.

پرسە سەرەتایییەکان

لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠١٣دا ٢١ ھاوتەمەنەکانی کاسۆلیکی بەریتانی و ئەندامی پەرلەمان لە ھەموو لایەنەکانەوە داوای لە فرانسیس کرد کە ڕێگە بدات پیاوە ھاوسەردارەکان لە بەریتانیا وەک قەشە دەستنیشان بکرێن، بە ھێشتنەوەی بێ شووکردن وەک یاسایەک بۆ قەشەکان. ئەوان بە پاساوی ئەوەی کە نائاسایی دەبێت کە قەشە ئەنگلیکانییە ھاوسەردارەکان بتوانن وەربگیرێن بۆ ناو کەنیسەی کاسۆلیکی و وەک قەشە دەستنیشان بکرێن، ئەمەش بە ڕێگەی یان بڕگەی پاستوراڵی ٢٠ی حوزەیرانی ١٩٨٠ یان یاسای ئاسایی ئەنگلیکانی ٢٠٠٩، بەڵام پیاوانی کاسۆلیکی ھاوسەرگیریان کردووە ناتوانن بیکەن ھەمان.

فواد توال، باوکسالاری لاتینی قودس، لە وتاری جەژنی ئیستەردا لە ساڵی ٢٠١٣دا بانگەوازێکی بۆ پاپا سەردانی قودس کرد. لویس ڕافائیلی یەکەم، پاتریارکی کاسۆلیکی کلدان داوای لە پاپا کرد سەردانی «کۆمەڵگەی مەسیحی شەڕکراو» لە عێراق بکات. لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠٢١ پاپا فرانسیس بۆ یەکەمین سەردانی پاپای چوو بۆ عێراق بۆ ئەو پێکھاتە مەسیحییە کەمبووەتەوە لە میزۆپۆتامیا کە دوای چەندین ساڵ لە ململانێ لەیەکتر کەوتبوون.

لە یەکەم پێنجشەممەی پیرۆزی دوای ھەڵبژاردنەکەی، فرانسیس پێی دە تاوانباری نەوجەوانی نێر و دوو مێینەی شۆرد و ماچی کرد، کە ھەموویان کاسۆلیک نین، تەمەنیان لە ١٤ بۆ ٢١ ساڵ بوو، کە لە گرتووخانەی کاسال دێل مارمۆ لە ڕۆما زیندانی کرابوون، ڕێوڕەسمی پێ شۆردنی پێ وتن نیشانەیە بۆ ئەوەی لە خزمەتیاندایە. ئەمە یەکەمجار بوو کە پاپایەک ژنانی لەم ڕێوڕەسمەدا جێگیر کردبوو؛ ھەرچەندە پێشتر کاتێک قەشە سەرەکی بوو، ئەو کارەی کردبوو. یەکێک لە زیندانییە نێرەکان و یەکێک لە ژنە زیندانییەکان موسڵمان بوون.

لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٣ فرانسیس یەکەم وتاری جەژنی ئیستەری بەکارھێنا بۆ ئەوەی داوای ئاشتی لە سەرانسەری جیھان بکات، بە تایبەتی باسی لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و ئەفریقا و کۆریای باکوور و باشوور کرد. ھەروەھا دژی ئەو کەسانە قسەی کرد کە لە جیھانێکی پڕ لە تەماحدا خۆیان دەدەنە دەست «قازانجی ئاسان»، ھەروەھا داوای لێبوردنێکی بۆ مرۆڤایەتی کرد کە بە پاراستنی ژینگە ببێتە پارێزەرێکی باشتری دروستکردن. وتی کە "[ئێمە] داوا لە عیسای زیندوو دەکەینەوە، کە مردن دەکاتە ژیان، ڕق بگۆڕێت بۆ خۆشەویستی، تۆڵەسەندنەوە بۆ لێبوردن، شەڕ بۆ ئاشتی."" ھەرچەندە ڤاتیکان سڵاوی بە ٦٥ زمان ئامادە کردبوو، بەڵام فرانسیس ھەڵیبژارد نەیخوێنێتەوە. بەگوێرەی ڤاتیکان، پاپا «لانی کەم بۆ ئێستا، ھەست بە ئاسوودەیی دەکات بە بەکارھێنانی زمانی ئیتاڵی کە زمانی ڕۆژانەی کورسی پیرۆزە».

ھەزاران کەس لە شاری گوایاکیل لە ئیکوادۆر لە ٦ی تەممووزی ٢٠١٥ پێشوازییان لە فرانسیس کرد

لە ساڵی ٢٠١٣دا، فرانسیس سەرەتا بەرنامەی کۆبوونەوەی عەقیدەی باوەڕەکەی دووپاتکردەوە بۆ چاکسازی لە کۆنفرانسی سەرکردایەتی ئەمریکا بۆ ژنانی ئایینی، لە سەردەمی پاپای پێش خۆیدا، پاپا بینێدیکت شازدەھەم دەستیپێکرد. ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز بڵاوی کردەوە، ڤاتیکان لە ساڵی ٢٠١٢دا ئەو بۆچوونەی پێکھێناوە کە گرووپی خوشکەکان ڕەنگیان لەسەر کاریگەرییە فێمینیستەکانە، زۆر سەرنجیان لەسەر کۆتاییھێنان بە نادادپەروەری کۆمەڵایەتی و ئابوورییە و بەشی پێویستیان لەسەر وەستاندنی لەباربردن نییە، ھەروەھا ڕێگەی بە وتاردەرانی کۆبوونەوەکانی داوە کە پرسیاریان لە کڵێسا کردووە عەقیدەی. بەڵام لە مانگی نیسانی ٢٠١٥ لێکۆڵینەوەکە کۆتایی ھات. لەکاتێکدا کە ڕەنگە کاتی داخستنی کۆمپانیاکە پێشبینی سەردانێکی فرانسیس بۆ ئەمریکا بووبێت لە ئەیلوولی ٢٠١٥، بەڵام ئاماژە بەوە کرا کە جەختکردنەوەکانی خوشکەکان نزیکە لە جەختکردنەوەکانی فرانسیس.

لە ١٢ی ئایاردا، فرانسیس یەکەم پیرۆزکردنی کاندیدەکانی ئەنجامدا کە لە سەردەمی بینێدکت شازدەھەمدا پەسەندکرابوون بۆ پیرۆزبوون: یەکەم پیرۆزی کۆڵۆمبی، لۆرای سانت کاترینی سیێنا، دووەم پیرۆزی مێینەی مەکسیکی، ماریا گوادالوپ گارسیا زاڤالا، ھەردووکیان لە سەدەی بیستەم بوون، و ٨١٣ شەھیدانی سەدەی پازدەھەمی ئۆترانتۆ. وتی: لەکاتێکدا ئێمە ڕێز لە شەھیدانی ئۆترانتۆ دەگرین، داواکارین لە خودا پشتگیری ئەو مەسیحییە زۆرانە بکات کە ھێشتا بەدەست توندوتیژییەوە دەناڵێنن و ورە و چارەنووسیان پێبدات و بە چاکە وەڵامی خراپەیان بدەنەوs."

کڵێسای سینۆداڵ

فرانسیس سەرپەرشتی کۆبوونەوەکانی لەسەر خێزان (٢٠١٤)، لەسەر گەنجان (٢٠١٨)، و لەسەر کڵێسا لە ناوچەی ئەمازۆن (٢٠١٩) کردووە. لە ساڵی ٢٠١٩ دەستووری نێردراوی فرانسیس کۆمۆنۆی ئەسقەفەکان ڕێگەی دا کە بەڵگەنامەی کۆتایی کۆبوونەوەی کۆبوونەوەیەک ڕەنگە تەنھا بە ڕەزامەندی پاپا ببێتە فێرکاری دادوەری. ھەروەھا دەستوور ڕێگەی بە خەڵکی ئاسایی دا کە ڕاستەوخۆ بەشداری بکەن لە سکرتێری گشتی ئەنجومەنی نوێنەران. ھەندێک لە شرۆڤەکاران دروستکردنی کەنیسەی بەڕاستی سینۆداڵی بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەزانن کە ببێتە گەورەترین بەشداریی پاپایەتی فرانسیس.

ڕاوێژکاری لەگەڵ خەڵکی ئاسایی کاسۆلیک

فرانسیس لە شاری کیتۆی پایتەختی ئیکوادۆر لە ساڵی 2015

ڕاپرسییەکی مانگی شوباتی ٢٠١٤ لەلایەن ڕاپرسی بەھا جیھانییەکانەوە کە لە ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست و تایمدا ئاماژەی پێکراوە، دەریدەخات کە چۆن دەتوانرێت ئەو یەکێتییەی فرانسیس دروستی کردبوو، تەحەدا بکرێت. ھەرچەندە بۆچوونەکان سەبارەت بە فرانسیس بە شێوەیەکی شەخسیی لەبار بوون، بەڵام زۆرێک لە کاسۆلیکەکان لانیکەم لەگەڵ ھەندێک لە فێرکارییەکانیدا ناکۆک بوون. لە ڕاپرسییەکەدا دەرکەوتووە کە ئەندامانی کەنیسەی کاسۆلیکی بە قووڵی دابەشبوون لەسەر لەباربردنی منداڵ، ڕێگریی دەستکردی دووگیانی، جیابوونەوە، دەستنیشانکردنی ژنان و قەشە خێزاندارەکان. ھەر لەو مانگەدا فرانسیس داوای لە پەرستگاکان کرد وەڵامی پرسیارنامەیەکی فەرمی بدەنەوە بە ڕاوێژکارییەکی زۆر فراوانتر لە تەنھا ڕاپرسییەک وەسف دەکرێت" سەبارەت بە بۆچوونەکانی نێوان خەڵکی ئاسایی. ئەو بەردەوام بوو لە جەختکردنەوە لەسەر عەقیدەی کاسۆلیکی، بە تۆنێکی کەمتر دراماتیک لە چاو ئەوانەی پێش خۆی لەم دواییانەدا، کە پێیانوابوو کەنیسەی کاسۆلیکی دیموکراسییەکی بیروڕای گشتی نییە.

لیندا ودھێد لە زانکۆی لانکاستەر سەبارەت بەو ڕاپرسییە نووسیویەتی کە فرانسیس دەستیپێکردووە، «ئەمە ڕاپرسییەک نییە بە ھیچ مانایەک کە زانای کۆمەڵایەتی بزانێت». ودھێد وتی کە زۆرێک لە کاسۆلیکە ئاسایییەکان لەوێدا بەزەحمەت لە زاراوەی ئیلاھیات تێدەگەن. سەرەڕای ئەوەش گومانی ئەوەی ھەبوو کە ئەو ڕاپرسییە کاریگەر بێت.

کەنیسەی کاسۆلیکی لە ئینگلتەرا و وێڵز ھەتا ڕێکەوتی نیسانی ٢٠١٤ ڕەتیکردبووەوە ئەنجامی ئەم ڕاپرسییە بڵاوبکاتەوە؛ وتەبێژی کڵێساکە وتی بەرپرسێکی باڵای ڤاتیکان بەڕوونی داوای کردووە پوختەکان بە نھێنی بمێننەوە، ھەروەھا فەرمان لە پاپاوە ھاتووە کە نابێت زانیارییەکان تا دوای مانگی تشرینی یەکەم ئاشکرا نەکرێن. ئەمەش زۆرێک لە چاکسازیخوازانی بێھیوا کرد کە ھیوایان دەخواست خەڵکی ئاسایی زیاتر بەشداری بڕیاردان بکەن. ھەندێک لە کەنیسەی کاسۆلیکی تر، بۆ نموونە لە ئەڵمانیا و نەمسا، پوختەی وەڵامەکانیان بۆ ڕاپرسییەکە بڵاوکردەوە، کە بۆشایییەکی بەرفراوان لە نێوان فێرکاری کڵێسا و ڕەفتاری کاسۆلیکی ئاساییدا دەرکەوت.

لە ستوونێکدا کە بۆ ڕۆژنامەی نیمچە فەرمی ڤاتیکان نووسیویەتی لۆسێرڤاتۆری ڕۆمانۆ، سەرۆکی ئەوکاتەی دادگای باڵای سیگناتورای نێردراوان، کاردیناڵی ئەمریکی ڕیمۆند لیۆ بێرک، کە ناوبانگێکی دێرینی ھەیە وەک یەکێک لە دەنگخۆشترینەکانی کڵێساکە کۆنەپەرستانی توندڕەو، دەیانگوت فرانسیس دژی ھەردوو لەباربردن و ھاوسەرگیری ھاوڕەگەزبازان بووە. ھەروەھا وتەبێژی سەرەکی ڤاتیکان، باوک فێدریکۆ لۆمباردی، لە ئۆفیسی ڕۆژنامەوانی ڤاتیکان لە میانی کۆبوونەوە کۆنسێستۆرییەکانی ساڵی ٢٠١٤دا ئاماژەی بەوەدا کە فرانسیس و کاردیناڵ واڵتەر کاسپەر ھیچ دۆگمایەک کە پەیوەندی بە لاھووتگەرایی کڵێسا ھەبێت سەبارەت بە بابەتە عەقیدییەکان ناگۆڕن و پێناسەیان ناکەنەوە.

پەیمانگای کارەکانی ئایین

لە مانگەکانی یەکەمی پاپای فرانسیسدا، دامەزراوەی کارەکانی ئایین کە بە شێوەیەکی نافەرمی بە بانکی ڤاتیکان ناسراوە، ڕای گەیاند کە لە مامەڵە دارایییەکانیدا شەفافتر دەبێت لە مێژە تۆمەتی گەندەڵی و سپیکردنەوەی پارە ھەبوو کە پەیوەندی بەو بانکەوە ھەبوو. فرانسیس کۆمیسیۆنێکی دامەزراند بۆ ئەوەی ئامۆژگاری بکات سەبارەت بە چاکسازی لە بانکەکەدا، و کۆمپانیای ڕاوێژکاری دارایگرووپی دارایی پرۆمۆنتۆری ڕاسپێردرا بۆ ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەیەکی گشتگیر لە ھەموو پەیوەندییەکانی کڕیارانی بانکی لەسەر ئەم ڕاستیانە. بەھۆی ئەم کارەوە بەرەوپێشخەری دادپەروەری لە دادگای ڤاتیکان بۆ یەکەمجار لە مێژووی کۆماری ئیتالیادا لە سەرەتای مانگی ئابی ٢٠١٣دا نامەیەکی ئیتالیای جێبەجێ کرد. لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٤، فرانسیس جێگەی چوار لە پێنج سەرپەرشتیاری کاردیناڵی بانکی ڤاتیکانی گرتەوە، کە لە ڕۆژانی کۆتایی سەرۆکایەتی بەنێدکت شازدەھەمدا لە پۆستەکانیاندا پشتڕاستکرابوونەوە . شارەزایانی ئاسایی و پیاوانی ئایینی سەیری چۆنییەتی بەڕێوەبردنی بانکەکەیان دەکرد. ئێرنست ڤۆن فرێیبێرگ کرایە بەرپرسیار. مۆنیڤاڵ ھەست دەکات چاکسازی زیاتر پێویستە، و ڕەنگە فرانسیس ئامادەبێت بانکەکە دابخات ئەگەر چاکسازییەکان زۆر قورس بن. نادڵنیایی ھەیە کە تا چەند چاکسازییەکان دەتوانن سەرکەوتوو بن.

بەڵگەنامەکانی پاپا

لە ٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٣، فرانسیس ئینسایکلیکی ڕووناکی ئیمان ی بڵاوکردەوە، کە تا ڕادەیەکی زۆر بەرھەمی بینیدکت شازدەھەم بوو بەڵام چاوەڕێی ڕەشنووسی کۆتایی بوو لە کاتی خانەنشینبوونیدا. لە ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٣، فرانسیس یەکەم نامەی گەورەی خۆی وەک پاپا بڵاوکردەوە، کە ئامۆژگاری نێردراوی ئینجیلی خۆشی بوو،کە بە بەرنامەیی پاپایەتی خۆی وەسفی کرد. لە ١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٥ یەکەم ئینسایکلیکی ڕەسەنی خۆی بڵاوکردەوە کە تایبەتە بە چاودێریکردنی ھەسارەکە. لە ٨ی نیسانی ٢٠١٦ فرانسیس دووەم ئامۆژگاری نێردراوی خۆی بە ناوی خۆشی خۆشەویستیبڵاوکردەوە، تێبینی لەسەر خۆشەویستی لەناو خێزانەکەدا. لە کۆتایی ساڵی ٢٠١٦دا مشتومڕ سەریھەڵدا کاتێک چوار کاردیناڵ بە فەرمی داوای ڕوونکردنەوەیان لە فرانسیس کرد، بەتایبەتی لەسەر پرسی پێدانی کۆمۆنە بە کاسۆلیکەکانی جیابووەوە و ھاوسەرگیری مەدەنیان.

ئەم مۆتو پرۆپریۆسانە بریتین لەلە سەردەمی ئێمەداو لەسەر ڕێککەوتنی نێوان کۆدەکان. فرانسیس یەکێکی دیکەی بە ناوی خۆشەویستییەکی گەورەتر لەم بڵاوکردەوە کە ڕێگایەکی نوێی بەرەو پیرۆزکردن بۆ ھەندێک ھۆکار دروست کرد.

دوو سکرتارییەتی نوێی (بەشە ئاست بەرزەکان) لە کوریای ڕۆمانی دامەزراند: سکرتارییەتی ئابووری، و سکرتارییەتی پەیوەندییەکان. ئەو پرۆسەی ڕاگەیاندنی پووچەڵبوونەوەی ھاوسەرگیری ئاسانتر کرد.

لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧، فرانسیس دەستوورێکی نوێی نێردراوی سەبارەت بە زانکۆ و فاکەڵتییە کەنیسییەکان واژوو کرد کە لە ٢٩ی ژانویەی ٢٠١٨ بڵاوکرایەوە.

ئامۆژگارییەکی دیکەی نێردراوی بە ناوی شاد بن و شاد بن (دڵخۆش بن و دڵخۆش بن)، لە ١٩ی ئازاری ٢٠١٨ بڵاوکرایەوە، کە باس لە "بانگەوازی پیرۆزی لە جیھانی ئەمڕۆدا" دەکات بۆ ھەموو کەسەکان. ئەو بەرپەرچی وەشانە ھاوچەرخەکانی بیدعە گنۆستیک و پێلاجییەکان دەداتەوە و باس لەوە دەکات کە چۆن بەختەوەرییەکانی عیسا بانگەوازی خەڵک دەکەن بۆ "بە پێچەوانەی لێشاوەکە بچن".".

لە شوباتی ٢٠١٩ فرانسیس دانی بەوەدانا کە قەشە و قەشەکان دەستدرێژی سێکسی دەکەنە سەر خوشکە ئایینییەکان. ئەو باسی لەم بابەتە و سکانداڵەکەی دەستدرێژی سێکسی لەلایەن ڕۆحانییەکان کرد بە بانگھێشتکردنی لووتکەیەک سەبارەت بە دەستدرێژی سێکسی ڕۆحانییەکان لە ڕۆما لە ٢١–٢٤ی شوباتی ٢٠١٩. وەک بەدواداچوونێک بۆ ئەو لووتکەیە، لە ٩ی ئایاری ٢٠١٩ فرانسیس بڕیاری بە جووڵەی خۆت تۆ ڕووناکی جیھانیتی ڕاگەیاند کە بەرپرسیارێتییەکانی دیاری کرد، لەوانە ڕاپۆرتکردنی ڕاستەوخۆ بۆ کورسی پیرۆز سەبارەت بە قەشەکان و لەسەر سەرۆکی کەسێک، لە ھەمان کاتدا قەشەیەکی دیکەی لە ئەپستۆریای سەرەکیی… تۆمەتبار قەشە.

لە ٣٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ نامەی نێردراوی ھەستەکانی کتێبی پیرۆز بۆ ئاھەنگ گێڕان بە بۆنەی سەدەی ١٦ی کۆچی دوایی جیرۆم بڵاوکردەوە.

لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ لە جەژنی سانت فرانسیسی ئاسیسیدا، فرانسیس ئینسایکلیکی برایان ھەمووی لەسەر برایەتی و دۆستایەتی کۆمەڵایەتی بڵاوکردەوە، بە بەکارھێنانی وشەکانی سانت فرانسیس خۆی بۆ وەسفکردنی برایەتی و خوشکایەتی گشتگیرمان.

لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ لە جەژنی دووگیانی بێگەرددا، پاپا فرانسیس نامەی نێردراوی پاتریس کۆرد ("بە دڵی باوکێک")ی بڵاوکردەوە"). بۆ یادی ئەو بۆنەیە، پاپا لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠، تا ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١، لە یادی ١٥٠ ساڵەی ڕاگەیاندنی پیرۆز یوسف وەک پاترۆنی کەنیسەی گشتگیر، «ساڵی پیرۆز یوسف»ی ڕاگەیاند.

لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٢١، فرانسیس دەستووری نێردراوی بڵاوکردەوە کە خۆراک بە مەڕەکانی خودا بدە.

پاپا فرانسیس لە ١٦ی تەممووزی ٢٠٢١دا مۆتۆی پارێزەرانی نەریتی خۆیان ی دەرکرد. بەڵگەنامەکە مۆڵەتەکانی بۆ ئاھەنگگێڕان بە مەراسیمی تریدەنتین ھەڵوەشاندەوە کە پێشتر لەلایەن بەنێدکت شازدەھەمەوە لە ساڵی ٢٠٠٧ لە کۆنگرەی پۆنتیفیکۆم دامەزرابوو، لەگەڵ ترادیشنیس پاسەوانەکان زیادکردنی سنووردارکردنی بۆ بەکارھێنانی میسالی ڕۆمانی ساڵی ١٩٦٢. پاپا فرانسیس لە نامەیەکدا کە ھاوڕێی مۆتو پرۆپرۆی بوو، ڕای گەیاند کە جەختکردنەوە لەسەر مەراسیمی پاوڵی شەشەم دەبێتە ھۆی "یەکێتی کە بەنیازم لە سەرانسەری کەنیسەی ڕێوڕەسمی ڕۆمانیدا دووبارە دامەزرێنمەوە. لە ١١ی شوباتدا، پاپا فرانسیس لەگەڵ دوو قەشە لە برایەتی قەشەیی سانت پەترۆس (FSSP) و دڵنیای کردن لەوەی کە ترادیشنیس کوستۆدس کاریگەری لەسەر کۆمەڵگاکەیان نەبووە و مۆڵەتی پێداون، بە نووسراو، کە ھەموو کتێبە لیتۆرگییەکانی ساڵی ١٩٦٢ بەکاربھێنن بۆ ھەموو کۆمەڵگە کاسۆلیکییە نەریتییەکان، نەک تەنھا .

ئیکۆمێنیزم و گفتوگۆی نێوان ئایینەکان

مۆرەکە تایبەتە بە سەردانی پاستوراڵی فرانسیس بۆ ئازەربایجان لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦

پاپا فرانسیس لە نەریتی ئەنجومەنی ڤاتیکانی دووەم و لە ئەنجومەنەکەوە بەردەوام بوو لە نەریتی پاپایییەکان لە پێشخستنی ئیکۆمێنیزم لەگەڵ ئایینەکانی تری مەسیحی، ھەروەھا ھاندانی گفتوگۆ لەگەڵ سەرکردەکانی ئایینەکانی تر؛ ھەروەھا پشتگیری لە ئاشتی کردووە لەگەڵ ئەو کەسانەی کە بانگەشەی ھیچ باوەڕێکی ئایینییان نییە.

نازناوی نووسینگەیی

لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٤ فرانسیس ڕای گەیاند کە کەمتر مۆنسینۆر دادەمەزرێنێت و تەنھا ئەوانەی ڕێزیان لێدەگیرێت بۆ نزمترین پلەی مۆنسینۆر کە لە ژیاندا ماون، کاپڵانی پیرۆزییەکەی دادەنێت. تەنھا بەو قەشە ئەپستۆریاییانە دەدرا کە تەمەنیان لانیکەم ٦٥ ساڵ بوو. فرانسیس لە ماوەی ١٥ ساڵی ژیانیدا وەک قەشە سەرەکییەکەی بوینس ئایرێس، ھەرگیز بەدوای ئەو نازناوەدا نەگەڕا بۆ ھیچ کام لە قەشەکانی. پێدەچێت ئەو پەیوەندیی بە پیشەی ڕۆحانیی و پلەبەندییەوە بکاتەوە، ھەرچەندە ئەم سنووردارکردنەی بۆ ئەو ڕۆحانییانە بەکارنەھێناوە کە لە کوریای ڕۆمانی یان فەیلەقی دیپلۆماسیدا کاردەکەن، کە پیشەیی کۆنسێرتێکی گەورەترەn.

پیرۆزکردن و بەختەوەرکردن

فرانسیس لە ١٢ی ئایاری ٢٠١٣دا سەرۆکایەتی یەکەمین بە پیرۆزکردنی پاپایییەکەی کرد کە تێیدا شەھیدانی ئۆترانتۆی بە پیرۆز کرد. ئەنتۆنیۆ پریمالدۆ و ٨١٢ ھاوڕێی کە لە ساڵی ١٤٨٠ لەلایەن عوسمانییەکانەوە لە سێدارە دراون، ھەروەھا خوشکە ئایینییەکانی لۆرا لە سانت کاترینی سیێنا و ماریا گوادالوپی گارسیا زاڤالا – لەم یەکەم پیرۆزکردنەدا تۆماری پاپا یۆحەننا پاوڵی دووەمی تێپەڕاند لە پیرۆزکردنی زۆرترین پیرۆز لە پاپاییدا. فرانسیس لە ٩ی تشرینی یەکەمی دواتردا بە پیرۆزکردنی ئەنجێلای فۆلیگنۆ و پاشان لە ١٧ی کانوونی دووەمی دواتردا بە پیرۆزکردنی یەزیدی پیتەر فابەر پەسەند کرد.

پاپا لە ٣ی نیسانی ٢٠١٤دا پەسەندکردنی زیاتری ھاوتاکردنی بە پیرۆزکردنی بۆ خۆسێ دی ئەنکیێتای یەزیدی و ھەروەھا ڕاھیبی ئورسولینی ماری لە جەستەبوون و قەشە فرانسوا دی لاڤال پەسەند کرد. فرانسیس لە ٢٧ی نیسانی ٢٠١٤ دوو کەسی پێش خۆی یۆحەنای سێزدەھەم و یۆحەنا پاوڵی دووەمی پیرۆز کرد و لە ٢٣ی تشرینی دووەمی دواتردا شەش پیرۆزی دیکەی بە پیرۆز کرد. پاپا لە سەردانەکەیدا بۆ سریلانکا لە ١٤ی ژانویەی ٢٠١٥ جۆزێف ڤازی پیرۆز کرد و لە ١٧ی ئایاری دواتردا چوار پیرۆزی دیکەی پیرۆز کرد؛ لە ٢٣ی ئەیلوولدا لە کاتی سەردانی ئەمریکادا جونیپێرۆ سێرای بە پیرۆز کرد و دواتر لە ١٨ی تشرینی یەکەمدا چوار پیرۆزی کردە پیرۆز لەنێویاندا یەکەم ژن و مێردێکی ھاوسەرگیری کە ناویان وەک پیرۆز ناوزەد کرا. فرانسیس لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ماریا ئەلیزابێس ھێسێلبلاد و ستانیسلاوس پاپچینسکیی بە پیرۆز کرد و دواتر لە ٤ی ئەیلوولدا تێرێزا لە کەلکەتا بە پیرۆز کرد؛ لە ١٦ی تشرینی یەکەمدا حەوت پیرۆزی دیکەی بە پیرۆز کرد. پاپا لە ناوەڕاستی ساڵی ٢٠١٧ لە سەردانەکەیدا بۆ فاتیمە ھەردوو دیدەوانی منداڵی فرانسیسکۆ و جاسینتا مارتۆی بە پیرۆز کرد و لە ١٥ی تشرینی یەکەمدا ٣٥ پیرۆزی دیکەی بە پیرۆز کرد. فرانسیس لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ حەوت پیرۆزی ناساند، کە سەرەکیترینیان بوون، پاپا پاوڵی شەشەمی پێش خۆی و ئۆسکار ڕۆمیرۆ. دواتر فرانسیس لە ناوەڕاستی ساڵی ٢٠١٩دا بە پیرۆزکردنی یەکسان بۆ بارتۆلۆمیۆی براگا پشتڕاستکردەوە. لە ١٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ فرانسیس پێنج پیرۆزی نوێی بە پیرۆز کرد، لەنێویاندا کاردیناڵ جۆن ھێنری نیومان. پاپا پشتڕاستی کردەوە کە بە پیرۆزکردنی یەکسان بۆ مارگریتا دێلا مێتۆلا لە ٢٤ی نیسانی ٢٠٢١.

ھەروەھا پاپا بەردەوام بووە لە پراکتیزەکردنی ئەوەی کە ئاھەنگی بەختەوەری لە شوێنی ڕەچەڵەکی تاکەکەسدا بەڕێوەبچێت ھەرچەندە خۆی لە سێ بۆنەدا سەرۆکایەتی بەختەوەرییەکانی کردووە: بۆ پاوڵ یون جی چۆنگ و ١٢٣ ھاوڕێی لە ١٦ی ئابی ٢٠١٤، پاپای پێش خۆی پاوڵی شەشەم لە ١٩ی تشرینی یەکەم ٢٠١٤، و دوو شەھیدی کۆڵۆمبی لە ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧. پاپا پەسەندی بەختەوەری بۆ کۆمەڵێک ژن و پیاو کردووە لەوانە کەسانی وەک ئەلڤارۆ دێل پۆرتیلۆی ئۆپوس دی (٢٧ی ئەیلوولی ٢٠١٤)، قەشە سەرەکییە شەھیدەکە ئۆسکار ڕۆمیرۆ (٢٣ی ئایاری ٢٠١٥)، کاردیناڵی دیار پۆڵەندی ستیفان ویزینسکی (١٢ی ئەیلوولی ٢٠٢١)، و چەند کۆمەڵەیەکی گەورەی شەھیدانی ئیسپانیا.

ھەروەھا فرانسیس لە ٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧دا جۆن پاوڵی یەکەمی پێش خۆی پشتڕاستکردەوە کە ڕێزدارە.

پزیشکانی کڵێسا

لە ٢١ی شوباتی ٢٠١٥، فرانسیس فەرمانێکی واژوو کرد کە ناوی پیرۆز گریگۆری ناریکی وەک ٣٦ھەمین دکتۆری کڵێساکە ھێنا؛ بە فەرمی ئەو نازناوەی بەو پیرۆزە بەخشی لە مەراسیمێکدا کە لە بازلیکای سانت پیتەر لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٥ بەڕێوەچوو و شاندەکانی کەنیسەی کاسۆلیکی ئەرمەنستان و کەنیسەی نێردراوی ئەرمەنستان ئامادەبوون. لە ٢٠ی ژانویەی ٢٠٢٢، فرانسیس ڕەزامەندی خۆی لەسەر پێشنیاری ناونانی سانت ئیرینیۆی لیۆن وەک ٣٧ھەمین دکتۆری کڵێسا پێشکەش کرد، بە فەرمی ئەو نازناوەی پێبەخشی، لەگەڵ نازناوی تەواوکەری دکتۆر یوناتیس ("دکتۆری یەکێتی") لە فەرمانێکدا لە ٢١ی ژانویە دەرچووە.

کۆنسیستۆرییەکان

لە یەکەم کۆنسیستۆری پاپاایەتییەکەیدا کە لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٤ بەڕێوەچوو، فرانسیس ١٩ کاردیناڵی نوێی دروست کرد. لە کاتی بەرزبوونەوەیان بۆ ئەو پلەیە، ١٦ کەس لەو کاردیناڵە نوێیانە تەمەنیان لە خوار ھەشتا ساڵەوە بوو و بەمجۆرە مافی دەنگدانیان لە کۆنگرەی پاپادا ھەبوو. دەستنیشانکراوەکانی نوێ بریتی بوون لە سەرۆکایەتییەکانی ئەمریکای باشوور و ئەفریقا و ئاسیا، لەوانەش کەسانی دەستنیشانکراو لە ھەندێک لە وڵاتانی ھەژارترین جیھان، وەک چیبلی لانگلۆیس لە ھایتی و فیلیپ ناکێلێنتوبا ئۆیدراگۆ لە بورکینا فاسۆ. کۆنسیستۆری بۆنەیەکی دەگمەن بوو کە فرانسیس و پێش خۆی، بینیدیکت شازدەھەم، پێکەوە لەبەردەم خەڵکدا دەرکەوتن.

ھەروەھا بینیدکت شازدەھەم بەشداری لە دووەم کۆنسیستۆری کرد لە ١٤ی شوباتی ٢٠١٥، کە تێیدا فرانسیس ٢٠ کاردیناڵی نوێی بەرزکردەوە، کە ١٥ کاردیناڵیان لە خوار ھەشتا ساڵەوە بوو و پێنج کەسیان تەمەنیان لە سەرووی ھەشتا ساڵەوە بوو. پاپا بەردەوام بوو لە پراکتیزەکردنی کاردیناڵەکانی لە پەراوێزەکانەوە، وەک چارڵز ماونگ بۆ لە میانمار و سۆانێ پاتیتا پاینی مافی لە تۆنگا.

فرانسیس لە ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ سەرۆکایەتی سێیەم کۆنسیستۆری پاپاایەتییەکەی کرد و ١٧ کاردیناڵی نوێی بەرزکردەوە. لەو کۆی ژمارەیە لە کاتی بەرزبوونەوەیاندا، ١٣ کەسیان تەمەنیان لە خوار ھەشتا ساڵەوە بووە و چوار کەسیان تەمەنیان لە سەرووی ھەشتا ساڵەوە بووە. فرانسیس درێژەی بە پراکتیزەکردنی پێشووی خۆی دا کە کاردیناڵەکان لە پەراوێزەکانەوە بەرز دەکاتەوە و دیسانەوە جەختی لەسەر ئاسیا و ئەفریقا کردەوە، وەک پاتریک دیرۆزاریۆ لە بەنگلادیش و دیودۆنی نزاپالاینگە لە کۆماری ئەفریقای ناوەڕاست، لە ھەمان کاتدا ناوی سێ کاردیناڵی ئەمریکی یەکەمی پاپای خۆی و تەنھا یەک چاوپێکەوتنی.

پاپا سەرۆکایەتی کۆنسیستۆری چوارەمی کرد بۆ بەرزکردنەوەی پێنج کاردیناڵی نوێ لە پاشنیوەڕۆی ٢٨ی حوزەیرانی ٢٠١٧. ھەریەک لەو پێنج کاردیناڵە تەمەنیان لە خوار ھەشتا ساڵەوە بوو، و بەم شێوەیە مافی دەنگدانیان لە کۆنگرەی پاپادا ھەبوو. ئەم کۆنسیستۆرە جێگەی سەرنج بوو کە لەگەڵ بەردەوامبوونی پاپا لە ڕەوتی بەرزکردنەوەی کاردیناڵەکان لە ناوچە جۆراوجۆرەکانەوە، ھیچ کاردیناڵێکی بەرزکراوە لە کوریای ڕۆمانی نین و یەکێکیان تەنھا قەشەیەکی یارمەتیدەر بووە.

فرانسیس سەرۆکایەتی پێنجەمین کۆنسیستۆری خۆی کرد بۆ بەرزکردنەوەی ١٤ کاردیناڵی نوێ لە ٢٨ی حوزەیرانی ٢٠١٨. یازدە کاردیناڵی یەکەم تەمەنیان لە خوار ھەشتا ساڵەوە بوو، و ھەربۆیە، مافی دەنگدانیان ھەبوو لە کۆنفرانسی پاپای داھاتوودا لەکاتێکدا سێ کاردیناڵی کۆتایی تەمەنیان لە سەرووی ھەشتا ساڵەوە بوو، و بەمجۆرە، شایستەی دەنگدان نییە لە کۆنگرەی پاپادا. پاپا درێژەی بەو پراکتیزەیە دا کە ناوی جێگرەوەی ڕۆما و پارێزگاری کۆریال وەک کاردیناڵ ناونا، لە ھەمان کاتدا ناوی جێگرەوەی خۆی بۆ سکرتارییەتی دەرەوە ناونا وەک پێشبینی گواستنەوەی بۆ بەشی کۆریال. ھەروەھا پاپا بەردەوام بوو لە پراکتیزەکردنی کڵاوی سوور بەو کەسانەی کە لە پەراوێزەکانی وەک ماداگاسکار و پاکستان و عێراقەوە ھاتوون و وەک ساڵی ٢٠١٦ قەشەیەکی وەک کاردیناڵ دروست کرد. ھەروەھا ئەم کۆنسیستۆرییە جێگەی سەرنج بوو کە فرانسیس ناوی کۆنراد کرایێڤسکی ناوی بەخشی پاپای ناوە وەک کاردیناڵ، ئەمەش یەکەم بۆنە بوو کە کۆنسیستۆرەکە کرایە کاردیناڵ. دواتر فرانسیس خۆی وتی کە دەیەوێت ئۆفیسی ئەلمۆنێر کڵاوە سوورەکە وەربگرێت بۆ پێشەوە چونکە قۆڵێکی گرنگی ڤاتیکانە.

لە ١ی ئەیلوولی ٢٠١٩، دوای وتاری ھەفتانەی یەکشەممەی ئەنجێلۆس، فرانسیس بە شێوەیەکی چاوەڕواننەکراو دانانی ١٣ کاردیناڵی نوێی ڕاگەیاند. لەو ژمارەیە ١٠ کەسی دەستنیشانکراو تەمەنیان لە خوار ٨٠ ساڵەوە بووە و ھەربۆیە دەبنە ھەڵبژێرەری کاردیناڵ، جگە لە سێ کەسی سەرووی ٨٠ ساڵ. زۆربەی کاردیناڵە نوێیەکان لە پەراوێزی کڵێسا و وڵاتانی تازەپێگەیشتوەوە دێن. دوو کەسی نوێی دامەزراو لە وڵاتانی زۆرینەی موسڵمان بوون (مەغریب و ئەندەنوسیا)، دوو کەسی دیکەش بە کارەکانیان لەسەر پرسی پەنابەران و کۆچکردن ناسراون. ئەم کارە ژمارەی ئەو کاردیناڵانەی کە لەلایەن فرانسیسەوە بۆ کۆلێژی کاردیناڵەکان دەستنیشانکرابوون، گەیشتە نزیکەی ٧٠ کەس لە کۆی نزیکەی ١٣٠ کەس.

فرانسیس لە ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ سێزدە کاردیناڵی نوێی دروستکرد؛ بۆیە نۆ کەسی دەستنیشانکراو تەمەنیان لە خوار ٨٠ ساڵەوە بوو، دەیانتوانی لە کۆنفرانسی پاپای داھاتوودا دەنگ بدەن. ھەروەھا پاپا چوار کاردیناڵی لە سەرووی تەمەنی ٨٠ ساڵەوە کاندید کرد، زۆربەی ئەم کەسە نوێیانە درێژەیان بەو ڕەوتە دا کە فرانسیس پابەند بوو پێیەوە، یەکەم کاردیناڵیان دەستنیشان کرد کە نوێنەرایەتی برۆنێی و ڕواندا بکەن. ھەروەھا فرانسیس یەکەم کاردیناڵی ئەمریکی ئەفریقایی (گریگۆری)ی کاندید کرد، لە ھەمان کاتدا ناوی یەکەم فرانسیسکانی کۆنفرانسی (گامبێتی)ی لە ماوەی نزیکەی ١٦٠ ساڵدا ناوبرد، و یەکەم کاردیناڵ لە سیێنا (لۆجودیس) لە ساڵی ١٨٠١ەوە. سێ کەس لە کەسانی دەستنیشانکراو تەنھا قەشە بوون لە کاتی کاندیدکردنیان، بۆیە دوو کەس (گامبێتی و فیرۆچی) تەرخانکردنی ئەسقەفیان وەرگرت، لەکاتێکدا یەکێک (کانتالامێسا) ئیختیاری پاپای لێ وەرگرت.

ساڵی میھرەبانی

فرانسیس دەرگای پیرۆز دەکاتەوە، ئەمەش دەستپێکی یۆبیلی نائاسایی میھرەبانییە

لەگەڵ گایەکی تۆمەتبارکردنی پاپا لە نیسانی ٢٠١٥، نیگایەکی میھرەبانی (لاتینی: "The Face of Mercy"),فرانسیس ساڵێکی تایبەتی یۆبیلی میھرەبانی کردەوە، کە لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥، ڕێوڕەسمی دووگیانی بێگەردی مریەمی پاکیزە، تا دوا یەکشەممە پێش ھاتنی جەژن و ڕێوڕەسمی جەژنی مەسیح پاشای گەردوون لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ بەردەوام دەبێت.

دەرگای پیرۆزی بازلیکا گەورەکانی ڕۆما (لەوانەش دەرگای گەورەی سانت پەترۆس) کرایەوە، ھەروەھا «دەرگای میھرەبانی» تایبەت لە کاتدراییلەکان و کڵێسا گەورەکانی تر لە سەرانسەری جیھان کرایەوە، کە دڵسۆزەکان دەتوانن بە جێبەجێکردنی… مەرجە ئاسایییەکانی دوعاکردن بۆ مەبەستی پاپا و دانپێدانان و دابڕان لە گوناە و ھاوبەشیکردن. لە جەژنی ڕەمەزان ئەو ساڵەدا، ڕێوڕەسمی تایبەتی تەوبەیی ٢٤ کاتژمێری بەڕێوەدەچێت و لە ماوەی ساڵەکەدا، قەشە تایبەت و شارەزا و بە ئەزموونەکان کە پێیان دەوترێت «میسیۆنەری میھرەبانی» لە ھەموو ئەپستۆریایەکدا بەردەست دەبن بۆ لێخۆشبوون تەنانەت لە گوناھی توند و تایبەت کە بە شێوەیەکی ئاسایی بۆیان تەرخانکراوە زیندانی نێردراوی کورسی پیرۆز.

فرانسیس لە نامەی نێردراوی خۆیدا بەناوی میھرەبانی و میسێرا کە لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ بۆ ئاھەنگگێڕان بەبۆنەی کۆتایی ھاتنی یۆبیلی نائاسایی میھرەبانییەوە، ڕۆژی جیھانی ھەژارانی دامەزراند.

پەتای کۆڤید-١٩

لە کاتی پەتای کۆڤید-١٩دا، فرانسیس ئامادەبووانی گشتی ئاسایی خۆی لە گۆڕەپانی سانت پیتەر ھەڵوەشاندەوە، بۆ ئەوەی ڕێگری لە کۆبوونەوەی قەرەباڵغی و بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بکات، کە کاریگەری جددی لە ئیتاڵیا دا. ھانی قەشەکانی دا کە سەردانی نەخۆش و کارمەندانی تەندروستی بکەن؛ داوای لە دڵسۆزان کرد کە لە کاتی قەیرانەکاندا ھەژاران لەبیر نەکەن؛ دوعای بۆ ئەو کەسانە کرد کە تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون لە چین; و بانگەوازی بۆ مریەمی پاکیزەی پیرۆز کرد لەژێر ناوی سالوس پۆپۆلی ڕۆمانی، چونکە ئەپستۆریای ڕۆما ماوەیەکی نوێژ و ڕۆژووی بۆ دانپێدانان بە قوربانییەکان بەڕێوەبرد.

لە کاتی پەتای کۆڤید-١٩دا، فرانسیس ئامادەبووانی گشتی ئاسایی خۆی لە گۆڕەپانی سانت پیتەر ھەڵوەشاندەوە، بۆ ئەوەی ڕێگری لە کۆبوونەوەی قەرەباڵغی و بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بکات، کە کاریگەری جددی لە ئیتاڵیا دا. ھانی قەشەکانی دا کە سەردانی نەخۆش و کارمەندانی تەندروستی بکەن؛ داوای لە دڵسۆزان کرد کە لە کاتی قەیرانەکاندا ھەژاران لەبیر نەکەن؛ دوعای بۆ ئەو کەسانە کرد کە تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون لە چین; و بانگەوازی بۆ مریەمی پاکیزەی پیرۆز کرد لەژێر ناوی سالوس پۆپۆلی ڕۆمانی، چونکە ئەپستۆریای ڕۆما ماوەیەکی نوێژ و ڕۆژووی بۆ دانپێدانان بە قوربانییەکان بەڕێوەبرد. پاپا لە ١٣ی ئازاری ٢٠٢٠ کاردانەوەی ناڕەزایی دەربڕی، بە ھەواڵی داخستنی جێگری گشتی سەرجەم کڵێساکانی ئەپستۆریای ڕۆما. سەرەڕای ئەوەی ئیتاڵیا لەژێر قەدەغەکردنی کەرەنتینەدا بوو، فرانسیس داوای کرد «خەڵک بە تەنیا جێ نەھێڵن» و کاریان کرد بۆ ئەوەی بەشێکی داخستنەکان پێچەوانە بکەنەوە.

لە ٢٠ی ئازاری ٢٠٢٠، فرانسیس داوای لە دیکاستری بۆ بەرەوپێشبردنی گەشەپێدانی مرۆیی یەکگرتوو (DPIHD) کرد کە کۆمیسیۆنی کۆڤید-١٩ی ڤاتیکان دروست بکات بۆ دەربڕینی نیگەرانی کڵێسا بۆ ئەو قەیرانەی کە بەھۆی پەتای کۆڤید-١٩ دروستی کردووە، و پێشنیاری وەڵامدانەوە بۆ ئەگەری ئابووری کۆمەڵایەتی ئەو تەحەددایانەی کە لێیەوە سەرچاوە دەگرن.

لە ٢٧ی ئازاردا فرانسیس خێرێکی نائاسایی بە ئوربی و ئۆربی دا. فرانسیس لە وتاری خۆیدا سەبارەت بە ھێورکردنەوەی زریانەکە لە ئینجیلی مارکدا باسی لە شوێنی ڕووداوەکە کردووە و دەڵێت: "تاریکییەکی چڕ لەسەر گۆڕەپان و شەقام و شارەکانمان ئەستوور بووە؛ بەسەر ژیانماندا دەڕوانێت ھەموو شتێک پڕدەکاتەوە بە بێدەنگییەکی کەڕکەر و بۆشایییەکی وێران کە ھەموو شتێک لە ناودا ئیفلیج دەکات." تێپەڕبوونی: دەتوانیت لە ھەوادا ھەستی پێبکەیت، دەتوانیت لە ئاماژەکانتدا ھەستی پێبکەیت ھەموویان یەک بن'."

فرانسیس پێداگری دەکات کە وەرگرتنی کوتانی کۆڤید ئەرکێکی ئەخلاقییە. فرانسیس ڕای گەیاند کە خەڵک بەرپرسیارێتی چاودێریکردنی خۆیان لەسەر شانە، «و ئەمەش وەرگێڕدراوە بۆ ڕێزگرتن لە تەندروستی ئەوانەی لە دەوروبەرمانن. چاودێری تەندروستی پابەندبوونێکی ئەخلاقییە»، وتی.

لە بەرامبەر ئەو زیانە ئابوورییەی کە پەتای کۆڤید-١٩ دروستی کردووە، فرانسیس ڕای گەیاند کە ئێستا کاتی ئەوەیە بیر لە جێبەجێکردنی کرێیەکی بنەڕەتی گشتگیر بکرێتەوە.

شەڕی ڕووسیا و ئوکراینا

دوابەدوای لەشکرکێشی ڕووسیا بۆ سەر ئوکراینا لە شوباتی ٢٠٢٢ و پەرەسەندنی شەڕی ڕووسیا و ئوکراینا، فرانسیس سەردانی باڵیۆزخانەی ڕووسیای لە ڕۆما کرد کە بە "ھەنگاوێکی بێ وێنە" وەسف کرا." فرانسیس پەیوەندی بە ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی سەرۆکی ئۆکرانیا کرد و خەمی خۆی ڕاگەیاند لەکاتێکدا ڤاتیکان کاردەکات بۆ دۆزینەوەی "بوار بۆ دانوستان. لەگەڵ دەستپێکردنی لەشکرکێشییەکەدا، قەشە سەرەکییەکەی کەنیسەی کاسۆلیکی یۆنانی ئوکراینا سڤیاتۆسلاڤ شێڤچوک گەشتێکی بۆ سەردانی فرانسیس لە فلۆرانس ھەڵوەشاندەوە. لە ٢٥ی شوبات، ڕۆژێک دوای دەستپێکردنی لەشکرکێشییەکە، فرانسیس لە ڕێگەی پەیوەندییەکی تەلەفۆنییەوە دڵنیایی دەدا بە شێڤچوک کە "ھەموو ھەوڵێک دەدات بۆ یارمەتیدانی کۆتاییھێنان بە ململانێی ئۆکرانیا".." لە میانی وتاری ٢٧ی شوباتی ئەنجێلۆسدا، فرانسیس داوای ئاشتی کرد و وتی: چەکەکان بێدەنگ بکەن!" ھەروەھا فرانسیس لە سەرەتای مانگی ئازاردا دوو کاردیناڵی پلە باڵای بە ھاوکاری بۆ ئوکراینا نارد. ئەم نێردە تایبەتانە بریتی بوون لە بەخشندەی پاپا، کاردیناڵ کۆنراد کرایێڤسکی و کاردیناڵ مایکل چێرنی کە سەرۆکی نووسینگەی پاپایە کە مامەڵە لەگەڵ کۆچ و خێرخوازی و دادپەروەری و ئاشتی دەکات. ئەم ئەرکە، کە چەندین گەشتی تێدابوو، بە ھەنگاوێکی زۆر نائاسایی دیپلۆماسی ڤاتیکان دادەنرا. پاپا فرانسیس لە ٢٥ی ئازاری ٢٠٢٢ ھەردوو وڵاتی ڕووسیا و ئوکراینا پیرۆز کرد (بڕوانە پیرۆزکردنی ڕووسیا).

لە ناوەڕاستی مانگی ئایاری ساڵی ٢٠٢٢، فرانسیس لەشکرکێشی ڕووسیای بۆ سەر ئوکراینا بە «ڕەنگە بە جۆرێک یان ئیستفزازی بێت یان ڕێگری نەکرابێت» وەسف کرد. فرانسیس ڕوونیشی کردەوە کە ئەم تێبینییە بەو مانایە نییە کە ئەو "لایەنگری پوتین" بێت: "" قسەی وا سادە و ھەڵە دەبێت. من تەنیا دژی کەمکردنەوەی ئاڵۆزییەکانم بۆ جیاوازی نێوان کەسە باشەکان و کەسە خراپەکان، بەبێ ئەوەی ئیستدلال لەسەر ڕەگ و ڕیشە بکەم". و بەرژەوەندییەکان، کە زۆر ئاڵۆزن. ”

لە ٢٤ی ئابی ٢٠٢٢ پاپا فرانسیس کوشتنی داریا دوگینای بە حاڵەتێکی بێتاوان وەسف کرد کە پارەی شەڕی ڕووسیا و ئوکراینا دەدەن. ھەر لەو ڕۆژەدا نوێنەری ئوکراینا لە کورسی پیرۆز ناڕەزایەتی دەربڕی بەرامبەر بەو جۆرە وەسفە بۆ کوشتنەکە و ڕای گەیاند کە دوگینا "یەکێکە لە ئایدۆلۆژیستەکانی ئیمپریالیزمی (ڕووسی)" و بەو ھۆیەوە قوربانییەکی بێتاوان نییە.

لە ئەیلوولی ٢٠٢٢ فرانسیس ئاماژەی بەوەدا کە ئوکراینا مافێکی یاسایی ھەیە بەرگری لە خۆی بکات و گفتوگۆ لەگەڵ دەستدرێژکارەکەش پێویستە تەنانەت کاتێک بۆگەنیش بێت و دواتر وتی کە ئۆکراینییەکان مرۆڤی بەڕێز بوون کە قوربانی دڕندەیی و ئەھریمەنی و ئەشکەنجەدان بوون.

لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢، فرانسیس ڕاستەوخۆ قسەی لەگەڵ پوتین و زێلێنسکی کرد و بانگەوازێکی پڕ لە سۆز و پڕ لە سۆزیان ئاراستەی پوتین کرد کە سوڕێنەری توندوتیژی و مردن بوەستێنێت، وتی بەرزبوونەوەی ئەتۆمی دەرئەنجامە جیھانییە کۆنترۆڵنەکراوەکان بەدوای خۆیدا دەھێنێت. پاپا فرانسیس لە لێدوانێکیدا بۆ زێلێنسکی سەرۆکی ئوکراینا، داوای لێکرد کە ئاشکرا بێت سەبارەت بە "پێشنیارەکانی ئاشتی جددی" لە ھەمان کاتدا کە فرانسیس دانی بەوەدانا کە ئوکراینا تووشی "دەستدرێژی بووە و "ئازاری ھەیە لە ئازارەکانی گەلی ئۆکرانیا".

لە تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ فرانسیس چاوپێکەوتنێکی لەگەڵ گۆڤاری مەسیحی ئەمریکادا ڕێگەی پێدا. لە میانی چاوپێکەوتنەکەدا، فرانسیس ڕای گەیاند کە بەگشتی، کەمینەکانی چیچانی و بوریاتەکان «ڕەنگە دڕندەترینی ڕووسیا بوون بەڵام لە نەریتی ڕووسیادا نەبوون». ئەم قسانە لەلایەن ماریا زاخارۆڤا، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ڕووسیا بە توندی ئیدانە کران، کە دەری خستووە کە ئەو لێدوانانە «چیتر ڕوسفۆبیا نین، ئەوان چەوتکردنێکن لە ئاستێکدا کە تەنانەت ناتوانم ناوی بھێنم». ھەندێکی تریش تێبینی ئەوەیان کردووە کە لێدوانەکەی «ڕەگەزپەرستان».

ڕۆڵی ژنان

لە ١١ی ژانویەی ٢٠٢١، فرانسیس ڕێگەی بە قەشەکان دا ژنان بخەنە ناو وەزارەتەکانی ئاکۆلیت و وانەبێژ. لەکاتێکدا ئەم وەزارەتە دامەزراوانە پێشتر تایبەت بوون بە پیاوان، ژنانی کاسۆلیک لە ئێستاوە لە زۆربەی جیھاندا بەبێ دامەزراوە ئەم ئەرکانە ئەنجام دەدەن. فرانسیس نووسیویەتی کە ئەم وەزارەتانە لە بنەڕەتدا جیاوازن لەوانەی کە تایبەتن بە ڕۆحانییە دەستنیشانکراوەکان.

لە مانگی شوباتی ٢٠٢١ فرانسیس دامەزراندنی پشت بە پشتی ژنانی ڕاگەیاند بۆ وەرگرتنی ئەو پۆستانەی کە لە ڕابردوودا تەنھا لەلایەن پیاوانەوە بوو. ئەندامی خوشکە میسیۆنییەکانی زاڤیێری فەرەنسا، ناتالی بێکوارتی وەک یەکەم ھاوکارە سکرتێری ئەنجومەنی قەشەکان دەستنیشان کرد. جگە لەوەش دادوەرێکی ئیتاڵی، کاتیا سوماریا بووە یەکەم ژن کە دادپەروەری بەرەوپێش دەبات لە دادگای تێھەڵچوونەوەی ڤاتیکان.

گەندەڵی دارایی

فرانسیس بە ھەڵبژاردنی کاردیناڵەکان بۆ یەکلاییکردنەوەی دارایی ڤاتیکان ئەرکی پێدرا، دوای سکانداڵەکانی سەردەمی پاپای پاپا بینیدکت و پاپا یۆحەننا پاوڵی دووەم. ئەو ڕای گەیاند کە بڕیاریداوە کۆتایی بە گەندەڵی لە کەنیسەی کاسۆلیکی بھێنێت بەڵام زۆر گەشبین نییە بەھۆی ئەوەی کێشەیەکی مرۆیییە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ چەندین سەدە پێش ئێستا.

داوای لێبوردن دەکەین بۆ، و لێکۆڵینەوە لە، دەستدرێژی ڕەسەن لە قوتابخانە نیشتەجێبوونی کاسۆلیکی کەنەدا

لە ٢٤ی تەممووزی ٢٠٢٢، فرانسیس گەشتێکی نێردراوی بۆ کەنەدا دەستپێکرد، خەم و توڕەیی و شەرمەزاری خۆی دەربڕی بەھۆی ئازاردانی کڵێساکە بۆ منداڵانی ڕەسەنی کەنەدا لە قوتابخانە نیشتەجێبووەکاندا. داوای لێبوردنیشی کرد بۆ ڕۆڵی کڵێسا لە «پڕۆژەکانی لەناوبردنی کولتووری» و ئاسمیلەکردنی زۆرەملێ کە لە سیستەمی خراپ بەکارھێنانی قوتابخانەکانی نیشتەجێبووندا گەیشتە لووتکە. فرانسیس بەڵێنی لێکۆڵینەوەی جددی لە مێژووی سووکایەتیکردن دا.

جەختکردنەوەکانی ئیلاھیات

لە کتێبی ئینجیلی خۆشی فرانسیس ئاشکرای کرد کە جەختکردنەوەکانی پاپایییەکەی چی دەبێت: پاڵنەرێکی میسیۆنەری لە نێوان ھەموو کاسۆلیکەکاندا، ھاوبەشکردنی باوەڕەکە چالاکتر، دوورکەوتنەوە لە دونیاپەرستی و بە شێوەیەکی دیارتر ژیانی ئینجیلی ڕەحمەتی خودا، و یارمەتیدانی ھەژاران و کارکردن بۆ دادپەروەری کۆمەڵایەتی.

ئینجیل گەیاندن

فرانسیس لە یەکەم نامەی سەرەکییەوە ئینجیلی خۆشی (خۆشی بۆ جیھان) داوای "گۆڕینی میسیۆنەری و پاستوراڵ"ی کرد کە بەھۆیەوە خەڵکی ئاسایی بە تەواوی بەشداری لە ئەرکی میسیۆنەری کڵێسادا بکەن. پاشان فرانسیس لە نامەکەیدا سەبارەت بە بانگەوازی ھەمووان بۆ ھەمان پیرۆزی، شاد بن و شاد بن، پیرۆزی بە "پاڵنەرێک بۆ ئینجیل گەیاندن و جێھێشتنی جێپەنجە لەم جیھانەدا" وەسف دەکات".

حوکمڕانی کڵێسا

فلۆتێکی کەرنەڤاڵ لە فرانسیس و سەرۆکایەتی ئەڵمانیا فرانز-پیتەر تێبارتز-ڤان ئێلست، دوسێلدۆرف، ٢٠١٤

فرانسیس داوای لامەرکەزیکردنی حوکمڕانی کرد دوور لە ڕۆما، و شێوازێکی سینۆداڵی بڕیاردان لە گفتوگۆ لەگەڵ خەڵکدا. بە توندی دژی ڕۆحانییەت بوو و ژنانی کردە ئەندامی تەواوی دیکاستێرییەکانی کڵێسا لە ڕۆما.

ژینگە

ناونانی فرانسیس خۆی بە ناوی فرانسیسی ئاسیسییەوە ئاماژەیەکی سەرەتایی بوو بۆ ئەوەی کە چۆن ھاوبەشی چاودێری فرانسیس بووە بۆ ھەموو دروستکراوەکان. ئەمەش لە مانگی ئایاری ٢٠١٥ بە ئینسایکلیکاڵی سەرەکی خۆی سەبارەت بە ژینگە بە ناویلاوداتۆ سی' (ستایش بۆ ئێوە) ھاتە ئاراوە.

بژاردە بۆ ھەژاران

فرانسیس لە ڕۆژی جیھانی لاواندا سەردانی فاڤێلایەک دەکات لە بەرازیل

فرانسیس زۆر ستایشی «بزووتنەوە جەماوەرییەکانی» کردووە، کە «ھێزی ئێمە» نیشان دەدەن، وەک چارەسەرێک بۆ «کلتووری خود» کاردەکەن، و لەسەر بنەمای ھاودەنگی لەگەڵ ھەژاران و چاکەی گشتی دامەزراون.

ڕەوشت

کاردیناڵ واڵتەر کاسپەر ڕەحمەتی بە "وشەی سەرەکی پاپای خۆی" ناوبرد." دروشمی پاپای ئەو بەزەیی و ھەڵبژاردن("بە میھرەبانی و بە ھەڵبژاردن") تەوەری سەرەکی پاپایەتەکەی لەخۆدەگرێت، کە ڕەحمەتی خودایە، فرانسیس وێڕای پاراستنی فێرکارییە نەریتییەکەی کەنیسەی کاسۆلیکی دژی لەباربردنی منداڵ، ئاماژەی بە "وەسوەسە"ی ھەندێک لە کاسۆلیکەکان کردووە بە چەند بابەتێکی وەک "لەباربردن، ھاوسەرگیری ھاوڕەگەزبازان و بەکارھێنانی ڕێگاکانی ڕێگری لە دووگیانی" کە "ناخی پەیامی عیسای مەسیح."

ئێڵ جی بی تی

لە مانگی حوزەیرانی ٢٠١٣ فرانسیس پێشنیاری کرد کە "ئەگەر کەسێک ھاوڕەگەزباز بێت و بەدوای خودادا بگەڕێت و ئیرادەی باشی ھەبێت، من کێم کە دادوەری بکەم؟"" دواتر لە ساڵی ٢٠١٥ ڕای گەیاند کە "خێزانەکە لە مەترسیدایە بەھۆی پەرەسەندنی ھەوڵەکانی ھەندێک بۆ پێناسەکردنەوەی خودی دامەزراوەی ھاوسەرگیری."." ھەروەھا پێشنیاری کردووە کە ھاوسەرگیری ھاوڕەگەخوازیان «پلانی خودا بۆ دروستکردن دەشێوێنێت.»

فرانسیس پشتگیری لە ڕیفراندۆمی ھاوسەرگیری ھاوڕەگەزبازان لە ساڵی ٢٠١٥ی سلۆڤاکیا کرد کە دەبوو ھاوسەرگیری ھاوڕەگەخوازیان و بەخێوکردنی ھاوڕەگەزبازان لە وڵاتەکەدا قەدەغە بکات.

ناوبراو لە بەیاننامەیەکدا لە چاوپێکەوتنێکدا کە لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ بڵاوکراوەتەوە، ڕای گەیاندووە کە پشتگیری لە دانپێدانانی یاسایی سەندیکا مەدەنییەکانی ھاوڕەگەزبازان دەکات؛ ئەم بڕگەیە لە چاوپێکەوتنێکی ساڵی ٢٠١٩ بوو، بەڵام ئەم بڕگەیە لەو کاتەدا لە بڵاوکردنەوەی گشتی بڕابوو. ھەروەھا بەیاننامەکە بە پشتیوانی لە وەرگرتنی ئێڵ جی بی تی لێکدرایەوە. بەڵام دواتر ڤاتیکان ڕوونیکردەوە کە سەرنجەکانی لە چوارچێوە دەرھێنراون بە دوو سەرنج بۆ دوو پرسیاری جیاواز لە کاتە جیاوازەکاندا کە بە شێوەیەکی زۆر چەواشەکارانە بەیەکەوە گرێدراون. فرانسیس ھەرگیز بە فەرمی پشتگیری لە سەندیکا مەدەنییەکانی ھاوڕەگەخوازیان نەکردووە.

لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٢٢، فرانسیس لە میانی ئامادەبووانی ھەفتانەدا وتی کە دایک و باوکی منداڵە ھاوڕەگەزبازەکان پێویستە پشتگیری پێشکەش بە منداڵەکانیان بکەن لەبری ئەوەی ئیدانەیان بکەن.

گۆشەگیری ئایینی

فرانسیس پشتگیری لە بەکارھێنانی ھێز بۆ ڕێگریکردن لە چەکدارە ئیسلامییەکان لە ھێرشکردنە سەر کەمینە ئایینییەکان لە عێراق. فرانسیس لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٨ لەگەڵ کۆمەڵێک پەنابەری ئێزیدی لە ئەورووپا کۆبووەوە و پشتیوانی خۆی بۆ مافی خۆیان دەربڕی کە ئازادانە ئیعترافی باوەڕی خۆیان بکەن بەبێ سنووردارکردن. ھەروەھا لە دیدارەکەدا داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کرد "لە بەرامبەر کارەساتی ئێوە دا وەک بینەرێکی بێدەنگ و بێ وەڵام نەمێننەوە"."

مشتومڕەکان

لە ساڵی ٢٠١٦ەوە ڕەخنەگرتن لە فرانسیس لەلایەن کۆنەپەرستانی تیۆلۆژییەوە توندتر بووە. شرۆڤەکارێک بەرخۆدانی کۆنەپەرستانەی دژی فرانسیس لە مێژووی ئەم دوایییەی کڵێسادا بە «ناوازە لە بینینیدا» وەسف کردووە. ھەندێک ئاستی ناکۆکییان بە ھۆکاری تێپەڕاندنی بنەما تیۆرییەکان بۆ تێگەیشتنی پاستوراڵ ڕوون کردووەتەوە.

وەڵامدانەوەی دەستدرێژی سێکسی

وەک کاردیناڵ، لە ساڵی ٢٠١٠ بێرگۆلیۆ لێکۆڵینەوەیەکی ڕاسپارد کە بەو ئەنجامە گەیشتن کە باوک خولیۆ سیزار گراسی، قەشەیەک کە بە دەستدرێژی سێکسی بۆ منداڵان سزا دراوە، بێتاوانە و قوربانییەکانی درۆ دەکەن و ھەرگیز نەدەبوو دۆسیەی دژی ئەو بچێتە دادگا. سەرەڕای ئەو لێکۆڵینەوەیە، دادگای باڵای ئەرجەنتین لە مانگی ئازاری ٢٠١٧دا بڕیاری سزا و سزای ١٥ ساڵ زیندانیکردنی لە دژی گراسی پشتڕاستکردەوە. فرانسیس دانی بەوەداناوە کە کڵێساکە «درەنگ گەیشتووە» لە مامەڵەکردن لەگەڵ کەیسەکانی دەستدرێژی سێکسی. لە ماوەی پاپایییەکەیدا ژمارەیەک لە ڕزگاربووانی دەستدرێژی نائومێدی خۆیان دەربڕیوە لە وەڵامدانەوەی فرانسیس بەرامبەر بە دەستدرێژی سێکسی لە کڵێساکەدا لەکاتێکدا ھەندێکی تر ستایشی ئەو کارانەی کردووە.

لە ساڵی ٢٠١٥دا فرانسیس ڕەخنەی زۆری لێگیرا بەھۆی ئەوەی پاڵپشتی لە قەشەی شیلی خوان بارۆس کردووە، کە تۆمەتبارکرابوو بە پەردەپۆشکردنی تاوانە سێکسییەکان کە دژی منداڵانی خوار تەمەنی یاسایی ئەنجامدەدرا. لە ساڵی ٢٠١٨ فرانسیس دانی بەوەداناوە کە «ھەڵەی گەورەی» کردووە لە بڕیاردان لەسەر بارۆس، داوای لێبوردنی لە قوربانییەکان کرد و لێکۆڵینەوەی ڤاتیکانی دەستپێکرد کە لە ئەنجامدا بارۆس و دوو قەشەی دیکەی شیلی دەستلەکارکێشانەوەی لێکەوتەوە. لە ساڵی ٢٠١٨ قەشە کارلۆ ماریا ڤیگانۆ نامەیەکی کراوەی بڵاوکردەوە و تێیدا ئیدانەی مامەڵەکردنی فرانسیس دەکات لەگەڵ تۆمەتەکانی دەستدرێژی سێکسی دژی تیۆدۆر مەککاریک و تۆمەتباری کرد بەوەی کە دەزانێت لەبارەی ئەو تۆمەتانەی کە باس لەوە دەکەن مەککاریک دەستدرێژی سێکسی ئەنجامداوە و نەیتوانیوە ڕێوشوێن بگرێتەبەر. ڤیگانۆ داوای لە پاپا کرد دەست لەکار بکێشێتەوە.

لە تشرینی دووەمی ٢٠٢١، فرانسیس سوپاسی ڕۆژنامەنووسانی کرد بۆ "ئەرک"یان بۆ ئاشکراکردنی فەزیحەی دەستدرێژی سێکسی لە کڵێساکەدا، ئاماژەی بەوەشکرد، کەیسەکانی "کەمتر ناڕوون (...) بۆ ئەوەی ئەوانەی تێیدا دەژین کەمتر لێی بترسن".."

لە مانگی تشرینی دووەمی ساڵی ٢٠٢٢، کاردیناڵی فەرەنسی ژان پیێر ڕیکارد دانی بەوەدانا کە لە ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا لە شاری مارسیلیا دەستدرێژی سێکسی کردووەتە سەر کچێکی تەمەن ١٤ ساڵ. ڕیکارد کە لەلایەن فرانسیسەوە وەک کاردیناڵ ناوی لێنراوە، ئاماژەی بەوەشکردووە، لەکاتێکدا قەشە بووە، لەگەڵ کچەکەدا کردەوەی "سەرزەنشت"ی ئەنجامداوە. دەسەڵاتدارانی فەرەنسا لێکۆڵینەوەیەکیان بۆ دۆسیەکە کردەوە لەکاتێکدا فرانسیس کۆمێنتێکی کرد کە ئێستا کە "ھەموو شتێک ڕوونترە [...] کەیسی زیاتری وەک ئەم نابێت کەس تووشی سەرسوڕمان بکات"، و ئیدانەکردنی دەستدرێژی سێکسی زیادکرد وەک "دژی سروشتی قەشەیی، و ھەروەھا." دژی سروشتی کۆمەڵایەتی".

ناکۆکییە تیۆلۆژییەکان

خۆشی خۆشەویستی و کۆمۆن بۆ ئەو کەسانەی کە جیابوونەتەوە و بە شێوەیەکی مەدەنی ھاوسەرگیریان کردووەتەوە

لە ئاستی تیۆلۆژیدا، مشتومڕ دوای بڵاوبوونەوەی ئامۆژگاری نێردراوی خۆشی خۆشەویستی سەریھەڵدا، بەتایبەتی سەبارەت بەوەی کە ئایا ئەو ئامۆژگارییە دیسیپلینی نھێنی کەنیسەی کاسۆلیکی گۆڕیوە سەبارەت بە دەستڕاگەیشتن بە نھێنییەکانی تەوبە و ئیکاریستی بۆ ئەو ھاوسەرانەی جیابوونەتەوە کە بە شێوەیەکی مەدەنی ھاوسەرگیریان کردووەتەوە. فرانسیس نووسیبووی کە «گرنگە ئەو کەسانەی جیابوونەتەوە کە چوونەتە ناو یەکێتییەکی نوێ، وایان لێبکرێت ھەست بە بەشێک لە کەنیسەکە بکەن». ناوبراو داوای «کۆمەڵێک یاسای گشتی نوێ نەکات، کە سروشتێکی کانۆنی و بۆ ھەموو کەیسەکان کارپێکراو بێت»، بەڵکو داوای «تێگەیشتنێکی کەسی و پاستوراڵی بەرپرسیارانە لە کەیسە تایبەتەکاندا» بکات. لە درێژەدا وتی: «ڕاستە یاسا گشتییەکان چاکەیەک دادەنێن کە ھەرگیز ناتوانرێت پشتگوێ بخرێت یان پشتگوێ بخرێت، بەڵام لە داڕشتنیاندا ناتوانن بە شێوەیەکی ڕەھا بۆ ھەموو بارودۆخە تایبەتەکان دابین بکەن.»

چوار کاردیناڵ (ڕایمۆند لیۆ بێرک، کارلۆ کافارا، واڵتەر براندمۆلەر و یواکیم مایسنەر) بە فەرمی داوای ڕوونکردنەوەیان لە فرانسیس کرد، بەتایبەتی لەسەر پرسی پێدانی کۆمۆن بە کاسۆلیکە جیابووەکان و ھاوسەرگیری مەدەنیان. پێنج «دوبیا» (گومان)یان پێشکەش کرد، و داوای وەڵامی بەڵێ یان نەخێریان کرد. فرانسیس بە ئاشکرا وەڵامی نەداوەتەوە. ئەو ئامۆژگارییە بە شێوازی جیاواز لەلایەن قەشە جیاوازەکانی جیھانەوە جێبەجێ کراوە.

کاردیناڵ گێرھارد مۆلەر، سەرۆکی پێشووی کۆبوونەوەی عەقیدەی باوەڕ، پێیوابوو کە ئامۆریس لاتیتیا تەنیا دەبێ بەگوێرەی عەقیدەی پێشوو لێکبدرێتەوە؛ بۆیە بە بڕوای کاردیناڵ مۆلەر، تەڵاقدراوان و دووبارە ھاوسەرگیریان بە شێوەیەکی مەدەنیانە دەتوانن دەستیان بە نھێنییەکانی ئاشتەوایی و ئیکاریستی بگات، تەنیا کاتێک ئەرکی ژیان لە خۆگرتنێکی تەواودا لە ئەستۆ بگرن. دواتر فرانسیس ڕای گەیاند کە پارێزگاری دیکاستری بۆ یەک خول بۆ ماوەی پێنج ساڵ دادەمەزرێن، و لە کۆتایی خولەکەیدا لە ساڵی ٢٠١٧دا لویس لاداریا فێرێر جێگەی مۆلەر گرتەوە. کاردیناڵ کارلۆ کافارا، یەکێک لە نووسەرانی دوبیا، پێداگری دەکات کە دوای تۆ دەمریت «تەنھا کوێرێک دەتوانێت ئینکاری بکات کە سەرلێشێواوی و نادڵنیایی و نائەمنییەکی گەورە لە کەنیسەکەدا ھەبێت.»

لە مانگی تەممووزی ٢٠١٧ کۆمەڵێک لە پیاوانی ئایینی و ئەکادیمی و کەسانی ئاسایی کۆنەپەرست بەڵگەنامەیەکیان واژوو کرد کە بە «ڕاستکردنەوەی خێزانیی» فرانسیس ناوزەد کرابوو. بەڵگەنامەی ٢٥ لاپەڕەیی کە لە مانگی ئەیلوولدا دوای ئەوەی ھیچ وەڵامێکی نەبووەتەوە، ئاشکراکرا بۆ گشتیی، ڕەخنەی لە پاپا گرت کە لە ڕێگەی وشە و کردار و جێھێشتنی جۆراوجۆرەوە لە کاتی پاپاییدا، ئەو شتەی کە بە حەوت گەڵاڵەی زاھید وەسفی کردووە، بەرەوپێش بردووە. باوکی کاپوچین تۆماس وایناندی، سەرۆکی پێشووی عەقیدەکانی قەشەکانی ئەمریکا، لە ٣١ی تەممووزی ٢٠١٧ نامەیەکی بۆ فرانسیس نووسی، کە دواتر بڵاوی کردەوە، تێیدا تۆمەتباری کرد کە فرانسیس "سەرلێشێواوی درێژخایەن" پەروەردە دەکات، "سووکایەتی" دەکات بە گرنگی عەقیدەکان، دانانی ئەو قەشەیانەی کە بە "فێرکردن و پراکتیکی پاستوراڵی" گوماناوی باوەڕداران "سکانداڵ" دەکەن، پێدانی ئەو بڕوایەی کە ناڕەزایەتیان دەربڕیوە "پەراوێز دەخرێن یان خراپتر" ئەگەر قسە بکەن، و دەبێتە ھۆی ئەوەی کاسۆلیکە دڵسۆزەکان "متمانەیان بە شوانی باڵایان لەدەست بدەن".

بەرگرییەک لە ئامۆریس لاتیتیا لەلایەن فەیلەسوف ڕۆکۆ بوتیگلۆنەوە ھات کە ڕەخنەگرانی بە "ئۆبژێکتیڤیزمی ئەخلاقی" تۆمەتبار کرد. وتی ڕەخنەگران ناتوانن ئینکاری ئەوە بکەن کە "بارودۆخێکی سووککەرەوە ھەیە کە گوناھێکی فانی (گوناھێک کە ئەگەرنا فانی دەبێت) دەبێتە گوناھێکی سووکتر، گوناھێکی بچووکتر؛ بۆیە ھەندێک حاڵەت ھەیە کە جیابووەوە دووبارە ھاوسەرگیریان کردووە دەتوانن (لە ڕێگەی دانپێدانەرەکەیانەوە." و دوای تێگەیشتنێکی ڕۆحی گونجاو) بە نیعمەتی خودا ھەژمار بکرێن و ھەربۆیە شایەنی وەرگرتنی نھێنییەکان بن."

بەڵگەنامەیەک لەسەر برایەتی مرۆیی

بەڵگەنامەی برایەتی مرۆڤایەتی بۆ ئاشتی جیھانی و پێکەوە ژیان بەیاننامەیەکی ھاوبەشە کە لەلایەن فرانسیس و شێخ ئەحمەد ئەلتەیب ئیمامی گەورەی ئەزھەرەوە واژوو کراوە لە ٤ی شوباتی ٢٠١٩ لە ئەبوزەبی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی. ئەم لێدوانە ھاوبەشە پەیوەندی بەوەوە ھەیە کە چۆن باوەڕە جیاوازەکان دەتوانن بە ئاشتیانە لە ھەمان جیھان و ناوچەکاندا بژین و دواتر ئیلھامبەخش بوو بۆ ڕۆژی جیھانی برایەتی مرۆیی، وەک ئەوەی سکرتێری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، لە بۆنە جیاوازەکاندا دانیان پێدا ناوە. ڕەخنەکان بە تایبەتی تیشکیان خستە سەر ئەو بڕگەیەی کە باس لە ویستی خودا دەکات سەبارەت بە ھەمەچەشنی ئایینەکان، بانگەشەی ئەوە دەکەن کە «پلۆرالیزم و ھەمەجۆریی ئایینەکان، ڕەنگ، ڕەگەز، ڕەگەز و زمان لەلایەن خوداوە لە حیکمەتی خۆیدا ئیرادەیە، کە لە ڕێگەیەوە مرۆڤی دروست کردووە». چاد پێکنۆڵد زانای ئیلاھیاتی کاسۆلیکی نووسیویەتی ئەم ڕستەیە «سەرسووڕھێنەرە، و ئەگەری کێشەش ھەیە». ھەندێک لە چاودێرانی کاسۆلیکی ھەوڵیان دا وەک ئاماژەیەک بۆ «ئیرادەی ڕێگەپێدراو»ی خودا لێی تێبگەن، کە ڕێگەی بە خراپە دەدا لەسەر زەوی. پێکنۆڵد نووسیویەتی کە ڕەنگە ھەمەجۆریی ئایینەکان "بەڵگەی ئارەزووی سروشتی ئێمە بۆ ناسینی خودا"یش بێت". پاپا فرانسیس وەکو بی پی شنایدەر بۆ قەشە ئەتانازۆس شنایدەر ڕوونی کردەوە کە پاپا ئاماژەی بە "ویستی ڕێگەپێدراوی خودا" کردووە."

نەریتپاسەوانەکان و سنووردارکردنی مەراسیمی سێ ددان

لە مانگی تەممووزی ٢٠٢١، فرانسیس، دوورگەی پۆپریۆ، نامەیەکی نێردراوی بە ناوی پارێزەرانی نەریت دەرکرد، کە بڕیارەکەی بەنێدیکت شازدەھەمی پێش خۆی لە پاپای باڵا ھەڵوەشاندەوە و سنووردارکردنی نوێی بۆ بەکارھێنانی مەراسیمی لاتینی نەریتی سەپاند، نامەکە گەڕایەوە بۆ قەشەکانی دەسەڵاتی پێدان یان سەرکوتکردنی مەسی لاتینی لە ئەپستۆریا تایبەتەکانیاندا، و داوا لە قەشە تازە دەستنیشانکراوەکان دەکات سەرەتا داوای مۆڵەت بکەن پێش ئەوەی ڕێوڕەسمی کۆن ئەنجام بدەن، لەنێو گۆڕانکارییەکانی تردا. پارێزەرانی نەریت کە پاپا فرانسیس بڵاوی کردەوە و لە ١٦ی تەممووزەوە دەستبەجێ کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، لەلایەن سەرۆکایەتییەکانی وەک کاردیناڵەکان ڕیمۆند بێرک و گێرھارد مۆلەر و جۆزێف زین و ھەروەھا زۆرێک لە دڵسۆزەکانی ئاسایی کە بەشداری لە مەراسیمی نەریتی لاتینی دەکەن، کە پێی دەوترێت فۆڕمی نائاسایی، ڕەخنەی لێگیراوە لە ڕێوڕەسمی ڕۆمانی. ڕەخنەی گشتی ئەوەیە کە سنووردارکردنەکان ناپێویستن و بێ پێویست توند و بە شێوەیەکی ناڕەوا خێرا جێبەجێ دەکرێن." دواتر مۆتو پرۆپرۆ لەلایەن فرانسیسەوە لە ڕێگەی نامەی نێردراوی ئارەزووی ئاوات پشتڕاستکرایەوە.

سیاسەتی نێودەوڵەتی

فرانسیس لەگەڵ ڕائول کاسترۆی سەرۆکی کوبا لە مانگی ئەیلوولی ٢٠١٥

فرانسیس بەردەوام لەلایەن کۆنەپەرستانەوە تۆمەتبار دەکرێت بەوەی کە «خاڵێکی نەرم»ی بۆ بزووتنەوە پۆپۆلیستییە چەپەکان ھەیە. دوای سەردانەکەی فرانسیس بۆ کوبا لە ساڵی ٢٠١٥، مێژوونووسی کاسۆلیکی یێڵ، کارلۆس ئایر ڕای گەیاند، فرانسیس «بژاردەیەکی پەسەندکراوی بۆ ستەمکاران» لە کوبا ھەیە. سەرەڕای ئەوەش فرانسیس بە دوژمنایەتی پۆپۆلیزمی ڕاستڕەو مایەوە.

فرانسیس پشتیوانی ڕێککەوتنی ڤاتیکان و چینی کردووە، کە مەبەست لێی ئاساییکردنەوەی دۆخی کاسۆلیکەکانی چینە، کە لەلایەن کاردیناڵ جۆزێف زینەوە ڕەخنەی لێگیرا وەک ھەنگاوێک بەرەو «لەناوبردنی» کەنیسەی کاسۆلیکی لە چین. مایک پۆمپیۆ وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ڕای گەیاند، ھاوکاریکردن لەگەڵ پارتی کۆمۆنیستی چین دەسەڵاتی ئەخلاقی پاپا دەخاتە مەترسییەوە. لە مانگی ئەیلوولی ساڵی ٢٠٢٠، پۆمپیۆ داوای لە فرانسیس کرد کە دژی پێشێلکارییەکانی چین لە مافی مرۆڤ بوەستێت. لە مانگی تشرینی دووەمدا فرانسیس کەمینەی ئویغورەکانی چینی لە لیستی گەلانی گۆشەگیرکراوی جیھاندا ناوبرد. نووسیویەتی: زۆرجار بیر لە گەلانی گۆشەگیرکراو دەکەمەوە: ڕۆھینگیا [موسڵمانەکان لە میانمار]، ئویغورە ھەژارەکان، ئێزیدییەکان- ئەوەی داعش بەرامبەریان کرد بەڕاستی دڕندەیی بوو- یان مەسیحییەکانی میسر و پاکستان کە بەھۆی بۆمبەکانەوە کوژراون کە لەکاتی نوێژکردنیاندا تەقینەوە لە کڵێسادا." ژاو لیجیان، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی چین ڕایگەیاند، لێدوانەکانی فرانسیس "ھیچ بنەمایەکی ڕاستییان نییە بە ھیچ شێوەیەک".".

فرانسیس لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا و مێلانیا خانمی یەکەمی ئەمریکا لە ساڵی ٢٠١٧

لە ساڵی ٢٠١٦ەوە فرانسیس بە پێچەوانەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکاشەوە بەراورد دەکرێت، لەو ساڵەدا ھەڵبژێردران، ھەندێک لە ڕەخنەگرانی کۆنەپەرست بەراوردکارییان لە نێوان ئەو دووانەدا کردووە. لە کاتی ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا لە ساڵی ٢٠١٦دا، فرانسیس سەبارەت بە ترەمپ وتی، "ئەو کەسەی تەنھا بیر لە دروستکردنی دیوار بکاتەوە، لە ھەر شوێنێک بێت، و دروستکردنی پرد دروست نەکات، مەسیحی نییە، ئەوە ئینجیل نییە". ترامپ لە وەڵامدا وتی "بۆ ئەوەی سەرکردەیەکی ئایینی پرسیار لە ئیمانی کەسێک بکات، شەرمەزارییە"." فێدریکۆ لۆمباردی ئاماژەی بەوەشکرد، لێدوانەکانی فرانسیس "ھێرشێکی کەسی نییە، نە ئاماژەیەک بۆ ئەوەی دەنگ بە کێ بدرێت".".

لە وەڵامی ڕەخنەکانی قەشەکانی ڤەنزوێلا، نیکۆلاس مادۆرۆ سەرۆک کۆماری ڤەنزوێلا لە ساڵی ٢٠١٧ ڕای گەیاند کە پشتیوانی فرانسیسیان ھەیە. فرانسیس لە مانگی حوزەیرانی ٢٠١٧ لەگەڵ قەشەکانی وڵاتەکە کۆبووەوە و سەرۆکی کۆنفرانسی قەشەکانی ڤەنزوێلا ڕای گەیاند «ھیچ مەودایەک لە نێوان کۆنفرانسی ئەسقەفەکان و کورسی پیرۆزدا نییە». لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٩دا ٢٠ سەرۆکی پێشووی ئەمریکای لاتین نامەیەکیان بۆ فرانسیس نووسی و ڕەخنەیان لە وتاری جەژنی کریسمس گرت سەبارەت بە قەیرانی بەردەوامی ڤەنزوێلا کە زۆر سادەیە و دانیان بەوەدا ناوە کە پێیان وایە ھۆکاری ئازارەکانی قوربانیانی قەیرانەکەن. فرانسیس بەبێ ئەوەی لایەنێکی ھەڵبژێرێت، بەدوای ئاشتیدا گەڕاوە لە قەیرانەکەدا.

لە ساڵی ٢٠١٩ لە کاتی ناڕەزایەتییەکانی ھۆنگ کۆنگ، فرانسیس لەلایەن پیاوانی ئایینی کاسۆلیک لە ھۆنگ کۆنگ ڕەخنەی لێگیرا، کاردیناڵ جۆزێف زین ڕەخنەی لێگرت کە ھەڵوێستی دژی چین نەبووە و لەبری ئەوە قسەی لەسەر کراوە کە دەڵێت "پێم خۆشە بچمە چین. من چینم خۆشدەوێت". ". فرانسیس ناڕەزایەتییەکانی ھۆنگ کۆنگی بەراورد کردووە بەوانەی لە شیلی و فەرەنسا بینراون.

ڕۆڵی دیپلۆماسی نێودەوڵەتی

نەخشەیەک کە ئاماژە بەو وڵاتانە دەکات کە فرانسیس وەک پاپا سەردانیان کردووە

فرانسیس ڕۆڵێکی سەرەکی بینی لە دانوستانەکان بەرەو گەڕاندنەوەی پەیوەندییە دیپلۆماسییە تەواوەکانی نێوان ئەمریکا و کوبا. نۆژەنکردنەوەکە بە ھاوبەشی لەلایەن سەرۆکی ئەمریکا باراک ئۆباما و سەرۆکی کوبا ڕائول کاسترۆ لە ١٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ ڕاگەیەندرا. مانشێتەکەی لە ڕۆژنامەی لۆس ئەنجلۆس تایمزدا لە ١٩ی کانوونی دووەمدا "پردێک بۆ کوبا لە ڕێگەی ڤاتیکانەوە" بوو، لەگەڵ پێشەنگی زیاتر "لە ڕۆڵێکی دەگمەن و چارەنووسسازدا". ، فرانسیس یارمەتی دا وتووێژەکانی ئەمریکا لەگەڵ ھاڤانا لەسەر ڕێڕەوی خۆی بمێنێتەوە و ڕێکەوتنی کۆتایی ڕێنمایی کرد." پاپا لەگەڵ حکومەتی کەنەدا دەڵاڵی پشت پەردەی ڕێککەوتنەکە بووە، دوای داواکاری سەرۆک ئۆباما لە کاتی سەردانەکەیدا بۆ لای پاپا لە مانگی ئازاری ٢٠١٤دا ئەو ڕۆڵەی وەرگرتووە. سەرکەوتنی دانوستانەکان شانازیی بۆ فرانسیس کرا، چونکە "وەک سەرکردەیەکی ئایینی بە متمانەی ھەردوولا، توانی قەناعەت بە ئیدارەی ئۆباما و کاسترۆ بکات کە لایەنی بەرامبەر بەو ڕێککەوتنە دەژی".". لە ڕێگای ئەمریکا بۆ سەردانێک لە مانگی ئەیلولی ٢٠١٥، پاپا لە کوبا وەستا. ئاماژەی بەوەشکردووە، پلانەکە لە کاتێکدایە کە پێشکەوتنێکە کە فرانسیس شانازییەکی زۆری بۆ وەرگرتووە." سەردانەکەی کوبا «مۆر لەسەر ئەو دەستکەوتە دادەنێت، کە تێیدا وەک پردێک لە نێوان دوو دوژمنی پێشوودا کاری کردووە.». بە وتەی یەکێک لە شارەزایانی ئایین لە ئەمریکای لاتین، ماریۆ پارێدێس، سەردانەکەی پاپا بۆ کوبا یەکدەگرێتەوە لەگەڵ ئامانجەکەی بۆ پەرەپێدانی تێگەیشتن لە ڕۆڵی شۆڕشی کوبا و کەنیسەی کاسۆلیکی. کاتێک فرانسیس قەشە سەرەکییەکەی بوینس ئایرێس بوو، دەقێکی بە ناوی "دیالۆگەکانی نێوان یۆحەنا پاوڵی دووەم و فیدڵ کاسترۆ" نووسی". جۆن پاوڵ یەکەم پاپا بوو کە سەردانی کوبای کرد. لە مانگی ئایاری ٢٠١٥ فرانسیس لەگەڵ ڕائول کاسترۆی سەرۆکی کوبا کۆبووەوە. دوای کۆبوونەوەکە لە شاری ڤاتیکان لە ١٠ی ئایاری ٢٠١٥، کاسترۆ ڕای گەیاند کە بیر لە گەڕانەوە بۆ کەنیسەی کاسۆلیکی دەکاتەوە. ناوبراو لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی تەلەڤیزیۆنیدا وتی "ھەموو وتارەکانی پاپا، شرۆڤەکانی دەخوێنمەوە و ئەگەر پاپا بەم شێوەیە بەردەوام بێت، دەگەڕێمەوە سەر نوێژکردن و دەگەڕێمەوە بۆ کەنیسەی [کاسۆلیکی]، گاڵتە ناکەم"." کاسترۆ وتی، کاتێک پاپا ھات، "بەڵێن دەدەم بچمە ھەموو مەسەکانی و بە ڕەزامەندییەوە."".

٢59x259px

لە مانگی ئایاری ٢٠١٤دا سەردانەکەی بۆ دەوڵەتی ئیسرائیل کە ١٣ وتاری پێشکەش کرد، بە شێوەیەکی زۆر بانگەشەی بۆ کرا. ئەشکەوتەکەی ژێر کڵێسای لەدایکبوون شەوی دوای ڤیسەکەی ئاگری گرت.

لە مانگی ئایاری ٢٠١٥ فرانسیس بەخێرھاتنی مەحموود عەباس سەرۆکی فەلەستین لە ڤاتیکان کرد. چەندین دەزگای ڕاگەیاندن باسیان لەوە کردووە کە فرانسیس ستایشی عەباسی کردووە بە "فریشتەیەکی ئاشتی"، ھەرچەندە قسە ڕاستەقینەکانی ئەمانە بوون: "فریشتەی ئاشتی ڕۆحی خراپی شەڕ لەناو دەبات. بیرم لە تۆ کردەوە: ھیوادارم فریشتەی ئاشتی بیت".." ڤاتیکان پەیماننامەیەکی واژوو کرد کە دان بە دەوڵەتی فەلەستین دانا. ڤاتیکان بەیاننامەی سەبارەت بەو ھیوایەی کە دانوستانەکانی ئاشتی لە نێوان ئیسرائیل و فەلەستین دەستپێبکاتەوە، بڵاوکردەوە. سەردانەکەی عەباس بە بۆنەی پیرۆزکردنی دوو ڕاھیبی فەلەستینی بوو.

فرانسیس تەوقەکردن لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ڕووسیا سێرگی لاڤرۆڤ، لەبەردەم ڤلادیمێر پوتین سەرۆکی ڕووسیا، ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٥

جەماوەرێک لە یاریگای کۆشێڤۆ سیتی لە سەرایڤۆ، کە ئاھەنگی مەسەلێک لەگەڵ فرانسیس دەگێڕن، حوزەیرانی ٢٠١٥

لە ٦ی حوزەیرانی ٢٠١٥ فرانسیس سەردانی شاری سارایڤۆی پایتەختی بۆسنە و ھەرزەگۆڤینای کرد. لە ماوەی ژیانیدا لە شارە ھەمەجۆرە ئایینییەکان کە بە "قودسی ئەوروپا" ناسراوە، داوای ئاشتیی کردe".

لە ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٥ فرانسیس لە شاری نیویۆرک وتارێکی پێشکەش بە نەتەوە یەکگرتووەکان کرد.

لە ١٦ی نیسانی ٢٠١٦دا، لەگەڵ بارتۆلۆمیۆی پاتریاکی ئیکۆمێنیکی و ئیرۆنیمۆسی دووەمی ئەسینا، کەمپی پەنابەرانی مۆریای لە دوورگەی لێسبۆسی یۆنان، بۆ ئەوەی سەرنجی جیھان بۆ پرسی پەنابەران ڕابکێشێت. لەوێ سێ سەرکردەی مەسیحی بەیاننامەیەکی ھاوبەشیان واژوو کرد.

لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٧ فرانسیس داوای دەستلەکارکێشانەوەی ماتیۆ فێستینگ، شازادەی ٧٩ و مامۆستای گەورەی ڕێکخراوی سەربازی سەروەری ماڵتا کرد. داواکارییەکەی پاپا وەک وەڵامێک بوو بۆ ئەوەی فێستینگ و کاردیناڵ ڕیمۆند لیۆ بێرک بارۆن ئەلبریخت ڤۆن بۆسێلاگەریان لە پۆستەکەی لە ئۆردەری ماڵتا دەرکرد. فەرمانەکە لە مانگی ئایاری ٢٠١٧ سەرکردەیەکی نوێی لە کەسایەتی فرا جیاکۆمۆ دالا تۆرێ دێل تەمپیۆ دی سانگوینێت دەستنیشان کردo. لە ٢٤ی ئایاری ٢٠١٧ فرانسیس لە شاری ڤاتیکان لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا کۆبووەوە و لەوێ باسیان لە بەشدارییەکانی کاسۆلیکەکان کرد لە ئەمریکا و جیھان. باسیان لەو پرسانە کرد کە جێگەی نیگەرانی ھەردوولایان بوو، لەوانە چۆن پێکھاتە ئایینییەکان دەتوانن بەرەنگاربوونەوەی ئازارەکانی مرۆڤ لە ناوچە قەیراناوییەکان، وەک سووریا، لیبیا و خاکی ژێر دەسەڵاتی داعش. ھەروەھا باس لە تیرۆر و ڕادیکاڵکردنی گەنجان کرا. پیترۆ پارۆلین، وەزیری دەرەوەی ڤاتیکان، پرسی گۆڕانی کەشوھەوای وروژاند و ھانی ترەمپی دا کە لە ڕێککەوتنی پاریسدا بمێنێتەوە. لە مەراسیمی ڕۆژی جیھانی خۆراکدا لە ساڵی ٢٠١٧دا، فرانسیس دووپاتی کردەوە کە "ئێمە ڕۆژانە دەرئەنجامەکانی [گۆڕانی کەشوھەوا] دەبینین" و "دەزانین چۆن دەبێت ڕووبەڕووی کێشەکان ببنەوە بەھۆی زانیاری زانستییەوە." وتی کە "کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئامرازە یاسایییە پێویستەکانی داڕشتووە، وەک ڕێککەوتنی پاریس، کە ھەرچەندە ھەندێکیان لێی دەکشێنەوە. سەرھەڵدانەوەی بێباکی بەرامبەر بە ھاوسەنگییە ناسکەکانی ئیکۆسیستەمەکان، گریمانەکردنی توانایی ھەیە." دەستکاریکردن و کۆنترۆڵکردنی سەرچاوە سنووردارەکانی ھەسارەکە، و تەماحی قازانج."

فرانسیس لەگەڵ سەرۆکوەزیرانی پۆڵەندا ماتیۆس مۆراڤیسکی و خێزانەکەی، شاری ڤاتیکان، حوزەیرانی ٢٠١٨

فرانسیس لە ساڵی ٢٠١٨ سەردانی ئێرلەندای کرد، ئەمەش یەکەم گەشتی پاپا بوو بۆ ئەو وڵاتە لە دوای گەشتە مێژوویییەکەی یۆحەننا پاوڵی دووەم لە ساڵی ١٩٧٩. لەکاتێکدا لە ئێرلەندا بوو داوای لێبوردنی کرد بەھۆی ئەو خراپەکاریانەی لەلایەن پیاوانی ئایینییەوە لە ئەمریکا و ئێرلەندا ئەنجامدرا.

فرانسیس لە بەیتولمەقەدەس لە فەلەستین، ٢٥ی ئایاری ٢٠١٤

لە شوباتی ٢٠١٩ فرانسیس لەسەر بانگھێشتی محەممەد بن زاید ئال نەھیان سەردانی ئەبوزەبی ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی کرد. فرانسیس بووە یەکەم پاپا کە مەراسیمی پاپای لە نیمچە دوورگەی عەرەبی ئەنجامدا و زیاتر لە ١٢٠ ھەزار کەس لە یاریگای شاری وەرزشی زەید بەشدارییان کرد.

فرانسیس دۆخی نالەباری پەنابەران و کۆچبەرانی کردە «پێکھاتەیەکی سەرەکیی کارە شوانکارییەکانی»، ھەروەھا لە گفتوگۆدا چ لەگەڵ ئەورووپا و چ لەگەڵ ئەمریکادا بەرگری لە مافەکانیان کردووە. لە درێژەدا پەیکەرێکی لە گۆڕەپانی سانت پەترۆس دانا بۆ ئەوەی سەرنجی خەڵک ڕابکێشێتە سەر ئەو فەرمانە مەسیحییەی کە لە دۆخەکەیاندا بەشدارە (عیبرانییەکان ١٣: ٢). ھاوتەریب لەگەڵ ئەم سیاسەتە، فرانسیس ڕەخنەی لە نیو ناسیۆنالیست و پۆپۆلیستەکان گرتووە کە قبوڵکردنی پەنابەران ڕەتدەکەنەوە.لە مانگی ئازاری ساڵی ٢٠٢١ پاپا فرانسیس دیدارێکی مێژوویی لەگەڵ ئایەتوڵڵا عەلی سیستانی گەورە پیاوی ئایینی شیعەکانی عێراق ئەنجامدا و سەردانی شوێنی لەدایکبوونی پێغەمبەر ئیبراھیم لە ئور کرد. بە پێدانی پەیامی پێکەوە ژیانی ئاشتیانە، ئەو و پیاوە ئایینییە عێراقییەکە داوایان لە پێکھاتە موسڵمانەکان و مەسیحییەکان کرد کە بە یەکگرتوویی کاربکەن بۆ ئاشتی.

لە ٩ی ئایاری ٢٠٢١، فرانسیس داوای ئاشتی لە نێوان ئیسرائیلدا کرد و کۆتاییھێنان بە پێکدادانەکان لە قودس لە کاتی شاژنی بەھەشت.

دوای دەستبەسەرداگرتنی تاڵیبان لە ئەفغانستان و کشانەوەی ھێزەکانی ئەمریکا لەو وڵاتە، فرانسیس وتی کە کشانەوەی ھێزەکانی «شەرعییە» بەڵام وتی کە پرۆسەی چۆڵکردنەکان «بیری لێ نەکراوەتەوە» و ڕەخنەی لە شەڕەکە گرت کە لە بنیاتنانی نەتەوەدا شکستی ھێناوە. ھەروەھا ڕای گەیاندووە کە ڤاتیکان لە ڕێگەی کاردیناڵ پیترۆ پارۆلین لەگەڵ تاڵیبان لە گفتوگۆدایە بۆ ئەوەی تاڵیبان بێھیوا بکات لە گرتنەبەری ڕێوشوێنی تۆڵەسەندنەوە دژی خەڵکی مەدەنی.

لە ١ی ئەیلولی ٢٠٢١ فرانسیس بە ئاشکرا بەرگری لە گفتوگۆ لەگەڵ چین کرد سەبارەت بە دانانی قەشە نوێیەکان. فرانسیس ڕای گەیاند کە گفتوگۆی نائارام باشترە لەوەی بەھیچ شێوەیەک گفتوگۆ نەبێت، و جەختی لە باشترکردنی پەیوەندییە ئاڵۆزەکانی لەگەڵ حکوومەتی چین کردەوە.

لە ڕۆژی ھەموو ڕۆحەکاندا، لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢١، فرانسیس سەردانی گۆڕستانێکی جەنگی لە ڕۆما کرد و ڕێزی لە سەربازە کەوتووەکان گرت لە کاتی شەڕی ئەنزیۆ لە جەنگی جیھانی دووەم و ھەروەھا لە ڕووباری پیاڤێ، لە ئیتاڵیا، لە کاتی جەنگی جیھانی یەکەمدا ھەروەھا ستایشی قوربانییە سەربازییەکانی کردووە کە «شەڕیان بۆ نیشتمان و بەھاکانیان کردووە». و داوای ئاشتی جیھانی کرد.

لە ١٦ی نیسانی ٢٠٢٢، ئیڤان فیدۆرۆڤ (سیاسەتمەدار) لەگەڵ پاپا بەشداری لە ڕێوڕەسمی جەژنی ئیستەر لە ڤاتیکان کرد. ھاوکات لەگەڵ ماریا مێزێنتسێڤا، ئۆلێنا خومێنکۆ و ڕوسم ئومێرۆڤ. کێ کورسییەکانی پێشەوەی ھەبوو.

پاپا فرانسیس وتی: "لەم تاریکییەی شەڕدا، لەم دڕندەیییەدا، ھەموومان دوعا بۆ ئێوە دەکەین و ئەمشەو لەگەڵتانین. دوعا بۆ ھەموو ئازارەکان دەکەین. تەنھا دەتوانین کۆمپانیاکەمان پێتان بدەین"، دوعاکەمان، زیاتر دەڵێت " گەورەترین شت کە دەتوانیت وەریبگریت "مەسیح ھەستاوەتەوە"، ئەو بە زمانی ئۆکراینی وتی "مەسیح ھەستاوەتەوە".."

لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠٢٢، لە گۆڕەپانی ڕێوڕەسمی پاوواو لە ناوچەی یەدەگی کرێ نەیشن لە شاری ئێدمۆنتۆن لە کەنەدا، پاپا "خەمێکی قووڵ"ی لە گۆڕستانەکە دەربڕی. فرانسیس وتی: "بە خۆبەزلزانین داوای لێبوردن دەکەم بۆ ئەو خراپەکارییەی کە زۆرێک لە مەسیحییەکان دژی گەلانی ڕەسەن ئەنجامیانداوە.".

چوار سەرۆک پاپایان بە یاوەرییەوە بردە شوێنی نزیک قوتابخانەی پێشووی نیشتەجێبوونی ھیندی ئێرمینسکین، و دوای قسەکردنی سەرپۆشێکی پەڕداریان پێبەخشی، ئەمەش وای کرد ببێتە سەرکردەیەکی فەخری کۆمەڵگاکە.

وێنەی گشتی

ڤیدیۆ دەرەکییەکان

Why the only future worth building includes everyone, TED talks, نیسانی ٢٠١٧، ١٧:٥١، بە زمانی ئیتاڵی بە ژێرنووس بە ٢٢ زمان

میدیای سەرەکی باو زۆرجار فرانسیس یان وەک چاکسازیخوازێکی پێشکەوتنخوازی پاپا یان بە بەھا لیبڕاڵ و میانڕەوەکان نیشان دەدەن. ڤاتیکان ئیدیعای کردووە کە زۆرجار دەزگاکانی ھەواڵی ڕۆژاوا ھەوڵدەدەن پەیامەکەی بە تۆنێکی کەمتر عەقیدەیی پاپایەت نیشان بدەن، بەو ھیوایەی قسەکانی دەربھێنن بۆ ئەوەی پەیامێکی میھرەبانتر و لێبوردەتر بگەیەنن. لە میدیاکانی ھەواڵدا زۆرجار ھەم دڵسۆز و ھەم بێباوەڕەکان ئاماژە بە قۆناغێکی «مانگی ھەنگوینی» دەکەن کە تێیدا پاپا تۆنەکەی لەسەر عەقیدەی کاسۆلیکی گۆڕیوە و گوایە چاکسازیی پەرستگاکانی لە ڤاتیکان دەستپێکردووە. سیستەمی میدیایش جیاوازە، نەک تەنھا لە ڕووماڵکردنی ھەڵوێستەکانی فرانسیس بەڵکو لە چۆنییەتی وێناکردنی ڕووداوە تاکەکەسییەکان. گەشتەکەی لە ساڵی ٢٠١٥ بۆ کوبا نموونەیەکی سەرەکییە. لەم گەشتەدا ئاژانسی ئەی پی کە بنکەکەی لە ئەمریکایە و ڕۆیتەرز کە بنکەکەی لە بەریتانیایە تیشکیان خستە سەر لایەنی ئایینی گەشتەکەی پاپا لەکاتێکدا پرێنسا لاتینی، دەزگای ڕاگەیاندنی فەرمی دەوڵەتی وەک سەردانێکی دیپلۆماسی وێنایان کرد. ھەروەھا میدیای ئەمریکی و بەریتانیا لەم گەشتەدا زیاتر ئەگەری ئەوەیان ھەبوو کە فرانسیس نیشان بدەن کە کارلێک لەگەڵ کوبایییە ئاسایییەکان دەکات بە بەراورد بە میدیای فەرمی کوبا، کە فرانسیس زۆرترین جار کارلێک لەگەڵ نوخبەکان دەکات.

لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠١٣ ھەردوو گۆڤاری تایم و زە ئەدڤۆکێت پاپایان وەک "کەسی ساڵ"یان ناوبرد وەک ستایش و ھیوای چاکسازی لە کوریای ڕۆمانی لە ھەمان کاتدا بە ھیوای گۆڕینی عەقیدەی کەنیسەی کاسۆلیکی لەسەر پرسە جیاوازە مشتومڕاوییەکان. جگە لەوەش، گۆڤاری ئێسکوایر وەک "باشترین پیاوی جل و بەرگ" بۆ ساڵی ٢٠١٣ ناوی بردووە بەھۆی جلوبەرگە سادەکانییەوە کە زۆرجار لەگەڵ دیزاینێکی سادەی مۆدێرن لەسەر مۆدەی جل و بەرگدا دەگونجێت. گۆڤاری ڕۆڵنگ ستۆن لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٤دا بەدوایدا ھات و گۆڤاری پاپای کردە بەرگی پێشەوەی تایبەتی خۆیان. ھەروەھا گۆڤاری فۆڕچۆن فرانسیس لە لیستی ٥٠ گەورەترین سەرکردەکانیاندا پلەی یەکەمی داناوە. لە ٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ لەلایەن فۆربسەوە وەک چوارەم کەسی بەھێز لە جیھاندا ڕیزبەندی کرا و تاکە کەسایەتی ناسیاسی بوو لە ڕیزبەندی سەرەوەدا. لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠١٦دا، فرانسیس جارێکی دیکە کەوتە لیستی «بەھێزترین کەسانی جیھان» لەلایەن فۆربێسەوە، کە پلەی پێنجەمی بەدەستھێنا.

لە مانگی ئازاری ٢٠١٣ گۆرانییەکی نوێ پێشکەش بە فرانسیس کرا و بە زمانەکانی پورتوگالی بەڕازیلی و پورتوگالی ئەورووپی و ئیتاڵی بڵاوکرایەوە، بە ناوی چۆن دەتوانی ("چۆن دەتوانیت"). ھەروەھا لە مانگی ئازاردا، پابلۆ بوێرا، سەرۆکی شارەوانی لا پلاتای ئەرجەنتین ڕای گەیاند کە شارەکە ناوی بەشێک لە شەقامێکی گۆڕیوە کە بەرەو کاتدراییلێکی ناوخۆیی پاپا فرانسیس دەڕوات. لە ئێستاوە ھەوڵەکان ھەیە بۆ ئەوەی شەقامەکانی دیکە بە ناوی ئەوەوە ناو بنێن، ھەروەھا قوتابخانەیەک کە لە منداڵیدا تێیدا خوێندوویەتی. پێشنیارێک بۆ دروستکردنی دراوێکی یادگاری وەک ڕێزلێنانێک بۆ فرانسیس لە ئەنجومەنی خوارەوەی ئەرجەنتین لە ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٣ پێشکەشکرا، لەسەر دراوەکان نووسرابوو «ڕێزگرتن لە گەلی ئەرجەنتین بۆ پاپا فرانسیس». لەژێر دەموچاویدا. تا مانگی ئایاری ٢٠١٣، فرۆشی یادگارییەکانی پاپا کە نیشانەی ناوبانگ بوو، بەرزبووەوە.

فرانسیس سەرۆکایەتی یەکەم ئاھەنگی ھاوسەرگیری گشتی ھاوبەشی خۆی کرد لە مەراسیمی ھاوسەرگیری بۆ ٢٠ ھاوسەر لە ئەپستۆریای سەرەکی ڕۆما لە ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٤، تەنھا چەند ھەفتەیەک پێش دەستپێکردنی کۆبوونەوەی نائاسایی قەشەکان لەسەر خێزان لە ٥–١٩ی تشرینی یەکەم. لە ١٩ی ئازاری ٢٠١٦ فرانسیس بووە یەکەم پاپا کە ھەژماری ئینستاگرامی دروست کرد. ئەو ژمارەی پێوانەیی شکاند دوای ئەوەی لە ماوەی کەمتر لە دوازدە کاتژمێردا دوای ئەوەی ئەکاونتەکە بەرزبووەوە، زیاتر لە یەک ملیۆن فۆڵۆوەری بەدەستھێنا. لە ساڵی ٢٠١٩ فرانسیس کۆنفرانسێکی لەسەر ڕۆژی جیھانی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان سازکرد و تیشکی خستە سەر لایەنە باش و خراپەکانی سۆشیال میدیا و داوای لە بەکارھێنەران کرد کە وەک سەرچاوەیەک کە ڕزگارکەر بێت بەکاری بھێنن نەک کۆیلەکردن. لە ٢٦ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ فرانسیس بووە یەکەم پاپا کە ئۆپ-دێکی بۆ ڕۆژنامەی نیویۆرک تایمز نووسیوە، کە باس لە پرسەکانی وەک ڤایرۆسی کۆرۆنا و پێویستی ھاودەنگی جیھانی دەکات. ھەروەھا پاپا ئۆپ-ئدەکەی بەکارھێنا بۆ ڕەخنەی توندی ئەو کەسانەی کە ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بە سنووردارکردنی کۆڤید-١٩.

لە مانگی ئابی ٢٠٢١ دەنگۆی ئەگەری دەستلەکارکێشانەوەی بەھۆی کێشەی تەندروستییەوە سەریھەڵدا، بەڵام لە سەرەتای مانگی ئەیلوولی ٢٠٢١ ئەو دەنگۆیانەی ڕەتکردەوە و ڕای گەیاند کە "ژیانێکی ئاسایی دەژی".." لە مانگی حوزەیرانی ساڵی ٢٠٢٢دا جارێکی دیکە تەندروستی پاپا بووە پرسێک کاتێک ناچار بوو گەشتەکانی بۆ کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ و باشووری سودان ھەڵبوەشێنێتەوە. ڤاتیکان ئاماژەی بەوەشکردووە، بڕیارەکە لەسەر داوای ئەو پزیشکانە بووە کە چارەسەری ئەژنۆی دەکەن، بۆ ئەوەی ئەنجامی چارەسەرەکە نەخرێتە مەترسییەوە. لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆیتەرز لە تەمموزی ٢٠٢٢، فرانسیس دەنگۆی دەستلەکارکێشانەوەی ڕەتکردەوە و وتی "[ئەوە] ھەرگیز نەچووە ناو مێشکمەوە. بۆ ئێستا نەخێر، بۆ ئێستا، نەخێر. بەڕاستی!"، بەڵام وتی کە دەست لەکار دەکێشێتەوە ئەگەر تەندروستی خۆی وای لێکرد کە مەحاڵ بێت کڵێساکە بەڕێوەببات.

جیاکارییەکان

ناونیشان و ستایلەکان

فۆڕمی فەرمی قسەکردنی پاپا بە زمانی ئینگلیزی بریتییە لە پیرۆزی پاپا فرانسیس؛  بە زمانی لاتینی، فرانسیسکۆس، ئێپیسکۆپۆس ڕۆما.  باوکی پیرۆز لەنێو ئەو ڕێزلێنانەی تردایە کە بۆ پاپاکان بەکاردەهێنرێن.

فەرمانی دەرەکی

• بۆلیڤیا: : کۆلارەی گەورەی ڕێکخراوی کۆندۆری ئەندێس (٩ی تەمموزی ٢٠١٥)
• بۆلیڤیا: فەرمانی شایستەیی کەمپەکانی باوک لویس ئێسپیناڵ(٩ی تەمموزی ٢٠١٥)
• پۆڵەندا: :فەرمانی زەردەخەنە (٢٦ی نیسانی ٢٠١٦)

خەڵاتەکان

• ئەڵمانیا: خەڵاتی نێودەوڵەتی شارلمانیای ئاخن ٢٠١٦.
• "کەسی ساڵ" لەلایەن خەڵک بۆ مامەڵەی ئەخلاقی لەگەڵ ئاژەڵان (٢٠١٥) بۆ داواکارییەکەی کە هەموو کاسۆلیکەکان میهرەبان بن لەگەڵ ئاژەڵان.
• لە ٧ی ئایاری ٢٠١٥ کرا بە هارلم گڵۆبترۆتەرێکی فەخری.
• خەڵاتی زەید بۆ برایەتی مرۆیی لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ بۆ بەشدارییە بەرچاوەکانی لە خزمەتی مرۆڤایەتی لە سەرانسەری جیهان.
• بەڕازیل: فرانسیس لە مانگی نۆڤەمبەردا لەلایەن کۆنگرەی بەرازیلەوە میدالیای شایستەیی یاسایی پێبەخشرا.
• سەرۆکی گەورە ویلی لیتلچایڵد ناوی ڕەسەنی واپیکیهیو (هەڵۆی سپی)ی بە دیاری بە پاپا فرانسیس بەخشی بەناوی نەتەوەی کرێی ئێرمینسکین و دوای داوای لێبوردنی پاپا لە گەلانی ڕەسەن لە کەنەدا لە ماسکواسیس، ئەلبێرتای لە ٢٥ی تەمموزی ٢٠٢٢، بۆنێتێکی نەریتی جەنگی کری پێشکەشی کرد.

ئیپۆنیم و تەرخانکردنی ڕێزلێنان

فرانسیس و سەرۆک ئاکوینۆ لە مالاکانانگ، ١٦ی ژانویەی ٢٠١٨.

• فلیپین: سەنتەری پاپا فرانسیس بۆ هەژاران – پالۆ، لەیتێ (١٢ی تەمموزی ٢٠١٥)
• ئینیۆ مۆریکۆن ئاوازێکی بۆ مەس (میسا پاپای فرانسیسی) داناوە کە ناوی پاپای لێنراوە، بە بۆنەی ٢٠٠ ساڵەی نۆژەنکردنەوەی ڕێبازی یەزیدیەکان.  نمایشەکە لە کەناڵی ڕای ٥ پەخشکرا و جۆرجۆ ناپۆلیتانۆ سەرۆکی پێشووی ئیتاڵیا و کەسایەتییە بەرزەکانی دیکە ئامادەبوون.
• ئاوازدانەر لودگەر ستولمایەر بەرهەمی خۆی بە ناوی زەنگەکان – گۆرانی فرانسیس، بۆ کۆڕ (SATB) و ئامێرەکان – تەرخان کرد بۆ پاپا فرانسیس.  یەکەم نمایش: کاپێلا ماریانا ٤ی تشرینی یەکەم.

پێزانین

لە ئۆراتۆریۆ لاوداتۆ سی' لە نووسینی پیتەر ڕۆلین (مۆسیقا) کە لەسەر لیبرێتۆیەکی هێلموت شلێگل ئۆ ئێف ئێم نووسراوە، فیگەری فرانسیس لە تەنیشت مێری و فرانسیسی ئاسیسی و کلێری ئاسیسی دەردەکەوێت.  لە ئۆراتۆریۆدا پاپا فرانزیسکوس پردێک لە دیمەنی لە خاچدان لەسەر گۆلگۆتا بۆ ئازارەکانی ئێستا پێشنیار دەکات.  جەخت لەسەر بەهرەی مێینە و گرنگی کاریزمای ژن بۆ کڵێسا و کۆمەڵگا دەکاتەوە.  دەقەکانی ئینسایکلیکاڵەکانی لاوداتۆ سی' و ئینجیلی خۆشی بەکارهێنران.  هەروەها دروشمی یۆبیلی نائاسایی میهرەبانی ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت. بۆ یەکەمجار لە ٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ لە کاتدراڵی لیمبۆرگ نمایشکرا.

ئاڵای چەک

ئاڵای پاپا فرانسیس
ئاڕمیگر	پاپا فرانسیس
پەسەندکردن	٢٠١٣
دروشم	بەزەیی و هەڵبژاردن'.' (Latin: "by having mercy, by choosing him")

لە 18ی ئازاری 2013، پاپا فرانسیس لە ئاڵای پاپای خۆیدا ئاڵای پاپا و ئەو دروشمەی پەسەند کرد کە لە ساڵی 1991ەوە لە کاتی پیرۆزکردنی ئەسقەفەسییەوە بەکاریهێناوە، جیاوازییان هەبووە دوای هەڵبژاردنی وەک پاپای باڵا.

بارگاویکردنەوە و مەیدان

ئاڵاکەی سێ بارگە لەسەر کێڵگەیەکی شین پیشان دەدات.  لە ئاماژەدان بەوەی کە فرانسیس یەزیدییە، تۆمەتی سەرەوە نیشانەی کۆمەڵەی عیسایە. ئاڵاکە لە خۆرێکی درەوشاوە پێکهاتووە، لەناو ئەودا کریستۆگرامی IHS (مۆنۆگرامی ناوی پیرۆزی عیسا) بە ڕەنگی سوور، لەگەڵ خاچێکی سوور کە لەسر سێ بزماری ڕەش لە ژێر .

لە خوارەوەی نیشانەی یەزیدییەکان ئەستێرەیەکی هەشت نووکدار هەیە، ئەستێرەکە هێمایەکی دێرینی مەریەمی پاکیزە، هەروەها سپایکەناردێک کە نوێنەرایەتی یوسفی پیرۆز دەکات. لە نەریتی ئایکۆنۆگرافی ئیسپانیدا زۆرجار سانت جۆزێف وێنا دەکرێت کە لقێکی سپایکەناردی بەدەستەوەیە.

ئەم تۆمەتانە لەسەر ئاڵای پێشووی بێرگۆلیۆ دەرکەوتووە کە کاتێک قەشە سەرەکییەکەی بوینسئ ایرێس بووە, بەڵام وەک پاپا ڕەنگی ئەستێرە و سپایکنارد لە ئارجێنت (زیو)ەوە بۆ ئۆر (زێڕ) بەرزکرایەوە.  یەکەم وەشانی ئاڵای پاپا کە لەلایەن ڤاتیکانەوە بڵاوکرایەوە، ئەستێرەیەکی پێنج نووکدار لە ئاڵای پێشووی بێرگۆگلۆی نیشاندرا، بەڵام دواتر ئەمە هەموارکرایەوە بۆ هەشت خاڵ؛  هەروەها نوێنەرایەتی باخچەی چەقۆ کەمێک گۆڕدرابوو بۆ ئەوەی لە گەڵاکان بچێت نەک لەوەی کە وا دیارە لە ترێ دەچێت.

• 

هێرالدی

تا ئێستا ڤاتیکان ئاڵای فەرمی چەکەکانی بڵاو نەکردۆتەوە، بەڵام نزیکبوونەوەیەک لەلایەن جۆن هامیلتۆن گەیڵۆرەوە کراوە، بەم شێوەیە:

ئازور لەسەر خۆرێک لە شکۆمەندی یان IHSکریستۆگرام ئیمزاکرا لەگەڵ کرۆس پاتی فیتچی کونکردنی ه گولێس هەموو سەرووی سێ نینۆک دەرکەوت خاڵەکان بۆ ناوەڕاست سایبڵ، و لە بنەما مولێت لە هەشت خاڵ و لە بنەمای ترسناک گوڵێکی سپایکنارد ئۆر.

ڕازاندنەوەی دەرەکی

بە شێوەیەکی نەریتی، ئاڵای پاپا لە دەرەوە تەنها بە تاجانەی پاپای سێ قات بە لاپێت و کلیلە بڕاوەکانی سانت پیتەر بە پەڕۆ دەڕازێنرایەوە.  تاجە گوڵینە نوێنەرایەتی ڕۆڵی دەسەڵاتی پاپای دەکرد، لە کاتێکدا کلیلەکان نوێنەرایەتی هێزی شلبوونەوە و بەستنەوە دەکەن لە بەهەشتدا وەک لەسەر زەوی. قۆڵەکانی پاپا فرانسیس کلیلەکان دەپارێزن، بەڵام تاجەکەی (هەروەک چۆن پاپای پێش خۆی) بە میتەری خێڵەکی گۆڕی.

تاج و کلیلەکان وەک هێمای پاپایەت دەمێننەوە و لەسەر ئاڵای کورسی پیرۆز و (بە پێچەوانەوە) لەسەر ئاڵای شاری ڤاتیکان دەردەکەون.

میترێ

ئاڵای پاسەوانی سویسری پاپا بە ئاڵای پاپا فرانسیسەوە

وەک چۆن لە قۆڵە کەسییەکانی پێش خۆیدا، فرانسیس جێگەی سێ دەسەڵاتی نەریتی پاپای گرتەوە بە وەرگرتنی میتەرێکی زیوین کە سێ باندێکی زێڕینی تێدابوو.  ئەم تیپانە ئاماژە بە سێ تاجی تاجە گوڵینەی پاپا دەکەن، کە هاتبوون نوێنەرایەتی سێ دەسەڵاتی فەرمانەکان، دەسەڵاتی دادوەری و مەجستیریۆم بکەن، هەموویان لە ناوەندەکەدا یەکدەگرنەوە و یەکێتی لە یەک کەسدا نیشان دەدەن.  بەڕێکەوت سێ هێڵەکە و هێڵی ڕاست لە ناوەندی میتەرەکەدا پیتی چینی بۆ "سەروەر" یش پێکدەهێنن.

دروشمی

بە شێوەیەکی نائاسایی، فرانسیس بڕیاریدا دروشمی تایبەتی خۆی بهێڵێتەوە:بەزەیی و هەڵبژاردن .  لە وتاری بیست و یەکەمی پیرۆز بێدە وەرگیراوە کە لەسەر ئینجیلی مەتییە و ئاماژەیە بۆ بانگەوازی مەتی پیرۆز. ئه‌و ئه‌نوسێت:

"بۆیە عیسا باجوەرەکەی بینی و لەبەر ئەوەی بینی بەزەیی و هەڵبژاردەی خۆی، پێی گوت 'دوام بکەوە'" (ئۆم. ٢١؛ CCL ١٢٢، ١٤٩-١٥١

"عیسا باجگرەکەی بینی و لەبەر ئەوەی لە چاوی میهرەبانییەوە بینی و هەڵیبژارد، پێی گوت: شوێنم بکەوە."  (وەرگێڕانی لیتۆرگیی کاتژمێرەکان ١٩٧٥، ل ١٤١٨)

بێدە لێرەدا باس لە مەتا ٩: ٩-١٣ دەکات.  خاڵە سەرەکییەکە ئەوەیە کە عیسا مەتی وەک شاگردەکەی هەڵبژارد نەک سەرەڕای بەڵکو بەهۆی گوناهباربوونیەوە.  لە وەرگێڕانی دۆوای ڕیمس:

9. کاتێک عیسا لێرە تێپەڕی، پیاوێکی بینی لە گومرگی دانیشتبوو، ناوی مەتی بوو.  پێی گوت: شوێنم بکەوە.  ئەویش هەستا و بەدوایدا ڕۆیشت.
10. کاتێک لە ماڵەکەدا دانیشتبوو، باجگر و گوناهبار زۆر هاتن و لەگەڵ عیسا و شاگردەکانی دانیشتن.
11. فەریسییەکان کە ئەمەیان بینی و بە شاگردەکانی گوت: «بۆچی گەورەکەتان لەگەڵ باجگران و گوناهباران نان دەخوات؟»
12. بەڵام عیسا کە بیستنی، وتی: ئەوانەی تەندروستیان پێویستیان بە پزیشک نییە، بەڵکو ئەوانەی نەخۆشن.
13. بڕۆ کەواتە و بزانە ئەمە مانای چییە، من ڕەحمم دەبێت و قوربانی نادەم.  چونکە من نەهاتوومەتە بانگی دادپەروەرەکان بکەم، بەڵکو گوناهباران.

بەیاننامەکەی ڤاتیکان کە ئاڵای پاپا و دروشمی پاپای ڕاگەیاندووە، ڕوونیکردووەتەوە کە ئەو دەستەواژەیە مانای تایبەتی بۆ فرانسیس هەبووە بەو پێیەی هەستی کردووە کە پیشەکەی خۆی بیردەخاتەوە، کاتێک لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا، لە ڕۆژی سانت ماتیۆسدا لە ساڵی ١٩٥٣دا چووە دانپێدانان.

نووسینه‌کان

Blqk yeloow/پاپا فرانسیس

پاپا فرانسیس کتێبنامە لیستی بەرهەمەکانی پاپا فرانسیس لەخۆدەگرێت.

نامەی نێردراوی

دەرچو وکەسێکی تایبەت

• پیرۆزگا لە کڵێسا (١١ی شوباتی ٢٠١٧) Text
• خۆشەویستییەکی گەورەتر لەم(١١ی تەمموزی ٢٠١٧)Text
• سەرەتایەکی نایاب (٣ی ئەیلولی ٢٠١٧)Text
• دوا نیگەرانی خێزان (٨ی ئەیلوولی ٢٠١٧)Text
• فێربوونی ماڵئاوایی (١٢ی شوباتی ٢٠١٨)Text
• یاسای حکومەتی ویلایەتی ڤاتیکان (٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٨) Text (IT)
• لەبارەی کۆمیسیۆنی پاپای کڵێسای خودا (١٧ی ژانویەی ٢٠١٩) Text
• پەیکەری نوێی وردبینی گشتی (٢١ی ١ی ٢٠١٩) Text (IT)
• ژیانی هاوبەش (١٩ی ئازاری ٢٠١٩) Text
• سەبارەت بە پاراستنی منداڵانی خوار تەمەنی یاسایی و کەمتەرخەم (٢٦ی ئازاری ٢٠١٩) Text
• تۆ ڕووناکی جیهانیت (٧ی ئایاری ٢٠١٩)Text
• بەڕوویاندا کرایەوە (٣٠ی ئەیلولی ٢٠١٩) Text
• بۆ گۆڕینی ناوی ئەرشیفی نهێنی ڤاتیکان بۆ ئەرشیفی نێردراوی ڤاتیکان (٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩) Text
• سەبارەت بە نووسینگەی ڕاگری کۆلێژی کاردیناڵەکان (٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩) Text
• یاسای ژمارە CCCLI سەبارەت بە سیستەمی دادوەری ویلایەتی ڤاتیکان (١٦ی ئازاری ٢٠٢٠) Text (IT)
• سەبارەت بە شەفافیەت و کۆنترۆڵ و کێبڕکێ لە ڕێکارەکانی پێدانی گرێبەستە گشتیەکانی کورسی پیرۆز و دەوڵەتی شاری ڤاتیکان (١٩ی ئایاری ٢٠٢٠) Text
• کاریزمای ڕەسەن (١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠)Text
• لە سەرەتاوە (٢١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠)Text
• سەبارەت بە هەندێک لێهاتوویی لە بابەتە ئابووری و داراییەکان (٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠) Text
• ڕۆحی پەروەردگار (١٠ی ژانویەی ٢٠٢١)Text
• سەبارەت بە هەموارکردنەوەکان لە بابەتی دادپەروەریدا (٨ی شوباتی ٢٠٢١) Text
• سەبارەت بە ڕاگرتنی خەرجییەکان بۆ کارمەندانی کورسی پیرۆز و پارێزگاری ویلایەتی ڤاتیکان و لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکە (٢٣ی ئازاری ٢٠٢١)Text
• سەبارەت بە بڕگەکانی شەفافیەت لە بەڕێوەبردنی دارایی گشتی (٢٦ی نیسانی ٢٠٢١) Text
• هەموارکردنەوەی دەسەڵاتی دادوەری ویلایەتی ڤاتیکان (٣٠ی نیسانی ٢٠٢١) Text
• خزمەتگوزاری کۆن (١٠ی ئایاری ٢٠٢١)Text
• پارێزەرانی نەریت (١٦ی تەمموزی ٢٠٢١)Text

ئیتر

• ڕەحمەت و نەهامەتی (٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦) Text
• تابلۆیەکی سەرسوڕهێنەر (١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩) Text
• هەستەکانی کتێبی پیرۆز (٣٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٠) Text
• دڵی باوک (٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠)Text
• کاندۆی ڕووناکی ئەبەدی (٢٥ی ئازاری ٢٠٢١)Text

کتێب

• Bergoglio، Jorge (1982). Meditaciones para religiosos [Meditations for the Religious] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Diego de Torres. OCLC 644781822.
• Bergoglio، Jorge (1992). Reflexiones en esperanza [Reflections of Hope] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Ediciones Universidad del Salvador. OCLC 36380521.
• Bergoglio، Jorge (2003). Educar: exigencia y pasión: desafíos para educadores cristianos [To Educate: Exactingness and Passion: Challenges for Christian Educators] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505124572.
• Bergoglio، Jorge (2003). Ponerse la patria al hombro: memoria y camino de esperanza [Putting the Motherland on One's Shoulders: Memoir and Path of Hope] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125111.
• Bergoglio، Jorge (2005). La nación por construir: utopía, pensamiento y compromiso: VIII Jornada de Pastoral Social [The Nation to Be Built: Utopia, Thought, and Commitment] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125463.
• Bergoglio، Jorge (2006). Corrupción y pecado: algunas reflexiones en torno al tema de la corrupción [Corruption and Sin: Some Thoughts on Corruption] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505125722.
• Bergoglio، Jorge (2006). Sobre la acusación de sí mismo [On Self-Accusation, (or from the Italian, Humility: The Road towards God)] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 978-950-512-549-4.
• Bergoglio، Jorge (2007). El verdadero poder es el servicio [True Power Is Service] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. OCLC 688511686.
• Bergoglio، Jorge (2009). Seminario: las deudas sociales de nuestro tiempo: la deuda social según la doctrina de la iglesia [Seminar: the Social Debts of Our Time: Social Debt According to Church Doctrine] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: EPOCA-USAL. ISBN 9788493741235.
• Sobre el cielo y la tierra [On Heaven and Earth] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Sudamericana. 2010. ISBN 9789500732932.; On Heaven and Earth: Pope Francis on Faith, Family, and the Church in the Twenty-First Century. New York: Random House. 2013. ISBN 978-0-7704-3506-6.
• Bergoglio، Jorge (2010). Seminario Internacional: consenso para el desarrollo: reflexiones sobre solidaridad y desarrollo [International seminar: Consensus about Development: Reflexions on Solidarity and development] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: EPOCA. ISBN 9789875073524.
• Bergoglio، Jorge (2011). Nosotros como ciudadanos, nosotros como pueblo: hacia un bicentenario en justicia y solidaridad [Ourselves as Citizens, Ourselves as a People: towards a Bicentenary in Justice and Solidarity] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Editorial Claretiana. ISBN 9789505127443.
• Pope Francis (2013). Open Mind, Faithful Heart: Reflections On Following Jesus. لەلایەن Joseph V. Owens, SJ وەرگێڕدراوە. New York: Crossroad Publishing Company. ISBN 978-0-8245-1997-1.
• Bergoglio، Jorge (1995). La vida sagrada y su misión en la Iglesia y en el mundo (PDF) (بە ئیسپانی). Argentina Catholic University: Faculty of Theology. OCLC 806712655.
• Episcopus minister Evangelii Iesu Christi propter spem mundi: relatio post disceptationem. The Catholic Church. The Synod of Bishops. Ordinary General Assembly. E Civitate Vaticana. 2001. OCLC 749998123.
• «For Man». A Generative Thought: An Introduction to the Works of Luigi Giussani. Montreal: McGill-Queen's University Press. 2003. pp. 79–83. ISBN 978-0-7735-2612-9.
• Bergoglio، Jorge، ed. (2004). Diálogos entre Juan Pablo II y Fidel Castro [Dialogues Between John Paul II and Fidel Castro] (بە ئیسپانی). Buenos Aires: Ciudad Argentina. ISBN 9789875070745.
• Bergoglio، Jorge (2007). «Buscar el camino hacia el futuro, llevando consigo la memoria de las raíces». Humanitas (بە ئیسپانی) (47). National Humanities Institute: 468–483. OCLC 176911626.
• Castiñeira de Dios، José María (2007). El santito Ceferino Namuncurá: relato en verso (بە ئیسپانی). Foreword by Jorge Bergoglio. Buenos Aires: Lumen. ISBN 9789870007340.
• A Big Heart Open to God: A Conversation with Pope Francis. New York: HarperOne. 2013. ISBN 978-0-06-233377-3.
• Official Vatican transcript in English of IEC Catechesis The Eucharist: Gift from God for the life of the world (2008) (originally given in Spanish), 49th International Eucharistic Congress, Quebec, Canada
• Agencia Informativa Católica Argentina (1999–2012). Documentos de los obispos: Homilías y documentos del cardenal Bergoglio (in Spanish)

گا

• ڕووخساری میهرەبانی (١١ی نیسانی ٢٠١٥)Text

ئینسایکلیکاڵەکان

• ڕووناکی ئیمان (٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٣)Text
• ستایشی بەڵێ (١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٥)Text
• برایان هەموو (ئۆکتۆبەر٣، ٢٠٢٠)Text

ئەلبوومی مۆسیقا

بەئاگا وەرە!
ئەلبوم لە لایەن پاپا فرانسیس
بڵاوبوونەوە	دۆن جولیۆ نیرۆنی تۆنی پاگلیوکا
ستودیۆ	ڤاتیکان
ماوە	باوەڕ بە دیجیتاڵ بکە
زمان	لاتینی

بەئاگا وەرە! ئەلبوومی مۆسیقا بە قسە و دوعاکانی ئەلبوومێکی ڕۆکی پێشکەوتووانەیە لەلایەن پاپا فرانسیسەوە کە لە ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٥ لە کەناڵی باوەڕ بە دیجیتاڵ بکە بڵاوکرایەوە. ئەلبومەکە لە وتارەکانی پاپا فرانسیس پێکهاتووە کە لە چەندین شوێنی جیهان لە نێوان ساڵانی ٢٠١٣ بۆ ٢٠١٥ تۆمارکراون لەگەڵ تراکی مۆسیقای هاوڕێیەتی نوێژ و سروودی هونەرمەندان و بەرهەمهێنەرانی جۆراوجۆری ئیتاڵی.

بەرهەم هێنان

لە ژێر سەرپەرشتی هونەری دۆن جولیۆ نیرۆنی کە هەروەها ئەلبوومی دیکەی بۆ پاپاکان جۆن پاوڵی دووەم و بینیدیکت شانزەهەمی بەڕێوەبردووە، هونەرمەند و بەرهەمهێنەرانی جۆراوجۆری ئیتاڵیش بەشدارییان لە مۆسیقاکەدا کردووە وەک جۆرجۆ کریگش، مایت باڵدوزی، جوزێپی داتی، لۆرێنزۆ پیسکۆپۆ، دەرهێنەری ئۆرکێسترای دینۆ  دۆنی، و ئەندامی پێشووی تیپی ڕۆکی پێشکەوتنخوازی ئیتاڵی لێ فۆتستێپس تۆنی پاگلیوکا. ئەلبوومەکە لە ڕێگەی کۆمپانیای باوەڕ بە دیجیتاڵ بکە بڵاوکرایەوە .

داڕشتن

ئەلبوومەکە نوێژ و وتارەکانی پاپا بە مۆسیقای پۆپ و ڕۆک و کلاسیک دادەنێت. ef>تێکستەکانی بە شێوەیەکی جیاواز ئیسپانی، پورتوگالی یان ئیتاڵییە، هەرچەندە ناونیشانی تراکەکەی "لە خەو هەڵسە! بڕۆ! بڕۆ! بەرەو پێشەوە!"  بە زمانی ئینگلیزییە.  لە کاتێکدا زۆربەی مۆسیقاکە لەلایەن ڕۆڵنگ ستۆنەوە بە "نیۆکلاسیزمی سەردەمی نوێ" وەسف کراوە کە جیاواز نییە لە کارەکانی ڤانجێلیس یان کیتارۆ، "لە خەو هەڵسە! بڕۆ! بڕۆ! بەرەو پێشەوە!"  بە "لەرزینترین" دەستنیشان دەکرێت".

پرسگە

ھەڵسەنگاندنی شارەزایان
خاڵە کۆکراوەکان
سەرچاوە	خاڵ
مێتاکریتیک	52/100
ئەنجامی ھەڵسەنگاندنەکان
سەرچاوە	خاڵ
هەموو مۆسیقا
مێزی هونەر
کلاش	1/10
دەرئەنجامی دەنگ	C
گۆڤاری کراک	3/10
دەیلی تەلەگراف
پیچفۆرک	5/10
ڕۆلینگ ستۆن
لە ژێر ڕادار

تۆم ماکسوێڵ لە کەناڵی جەزیرە ئەمریکا دەڵێت "لە ڕووی مۆسیقیەوە، ئەلبوومەکە هاوشێوەی بەڵام ئەنیمەیشنترە لەوەی کە مرۆڤ لە کاتی وانەیەکی یۆگا یان مەساجدا دەیبیستێت" و "ئەوەی ڕەنگە زۆرترین جێگەی سەرنج بێت لەبارەی بەئاگابوونەوە! ئەوەیە کە چەندە پێشکەوتووە.  .. بۆ کەسایەتییەکی لەو جۆرە وەک پاپا کە ئەلبوومێکی مۆسیقا بەهیچ شێوەیەک بڵاوبکاتەوە، بەدەگمەن پێشینەی هەیە، زۆر کەمتر لەوەی فۆرمەکانی مۆسیقای باوی چەند دەیەی ڕابردوو لەخۆبگرێت."

پەیامنێری کات بەسەربردن چی چی ئیزوندو لە بی بی سی نیوزبیت بۆچوونی خۆی دەربڕی کە بەشێک لە ئەلبوومەکە "ڤایبی ڕۆکی ساڵانی هەشتاکانی هەیە"، بەشێکی دیکەش جوانێکی وەحشیگەرانە و ئەلبوومەکە "بە گشتی، گوێگرتنێکی زۆر خۆشە".

هێلین براون لە ڕۆژنامەی تەلەگرافدا بە "ئەلبومێکی ناسک و دەستڕاگەیشتن" ناوی دەبات و دەڵێت "داهاتەکانی بۆ یارمەتیدانی پەنابەران لە کاتێکدا کە خەڵکی ئاوارە لە خەباتدان بۆ دۆزینەوەی شوێن لە میوانخانەکەدا. هەر هەڵوێستێکتان لەسەر کەنیسەی کاسۆلیکی، یان سەرکردەکەی، من هەرچییەک بێت."  گومانلێکراو پاپا فرانسیس پەیوەندییەکی باشی لێرە کردووە، لە کاتێکدا کە هەست و سۆزە ئاینییەکان تادێت زیاتر هەوکردن، جیهان دەتوانێت کەمێک u بەکاربهێنێ تساردی پیرۆز. "

ئازادکردن

یەکەم تراک کە لە ئەلبوومەکەدا بڵاوکرایەوە بریتی بوو لە "لە خەو هەڵسە! بڕۆ! بڕۆ! پێشەوە!"  لە ٢٦ی ئەیلوولی ٢٠١٥.

لیستی تراکی

بەئاگا وەرە!  ئەم تراکانەی خوارەوە لەخۆدەگرێت.

ژمارە	ناو	شوێن و بەرواری قسەکردن	ماوە
١.	«مژدەی خۆشییەکی زۆرتان بۆ دەهێنم!»	ڤاتیکان لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٣	٦:٥٣
٢.	«سڵاو شاژن»	ریۆ دی جانیرۆ، بەرازیل لە ٢٥ی تەمموزی ٢٠١٣ و کالیاری، ئیتاڵیا لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠١٣	٥:١٧
٣.	«ئاگاداری هەسارەکە بە»	ڕۆما، ئیتاڵیا لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤	٤:٤٦
٤.	«بۆچی منداڵان ئازار دەچێژن؟»	مانیلا، فیلیپین لە ١٨ی ژانویەی ٢٠١٥	٥:٢٠
٥.	«مەهێڵە ئومێدەکەت لێت بدزێت!»	ڤاتیکان لە ٧ی حوزەیرانی ٢٠١٣	٣:٥٧
٦.	«کەنیسە ناتوانێت ڕێکخراوێکی ناحکومی بێت!»	ڕیۆ دی جانیرۆ، بەرازیل لە ٢٥ی تەمموزی ٢٠١٣	٤:٤٩
٧.	«بەئاگا وەرە! بڕۆ! بڕۆ! پێشەوە!»	کۆریای باشوور، ١٧ی ئابی ٢٠١٤	٥:١٢
٨.	«ئیمان تەواوە، ناتوێتەوە!»	ڕیۆ دی جانیرۆ، بەرازیل لە ٢٥ی تەمموزی ٢٠١٣	٤:٣٢
٩.	«ئاشتی! برایان!»	ڤاتیکان لە ٨ی حوزەیرانی ٢٠١٤	٥:٥٢
١٠.	«بنەماڵەی پیرۆزی ناسریە»	ڤاتیکان لە ٢٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣	٥:١٠
١١.	«ئەوەی پێت دەڵێت بیکە!»	ی ڤاتیکان لە ٣١ی ئایاری ٢٠۱۳	٣:٣١

فیلمەکان

فیلمی دیکۆمێنتاری

تا ساڵی ٢٠١٥ دوو فیلمی ژیاننامەیی دەربارەی فرانسیس هەبوون: بانگم بکە فرانسیسکۆ (ئیتاڵیا، ٢٠١٥)، کە ڕۆدریگۆ دی لا سێرنا ڕۆڵی سەرەکی تێدا گێڕا و فرانسیس: دوعای بۆ بکە (ئەرجەنتین، ٢٠١٥)، کە داریۆ گراندینێتی ڕۆڵی سەرەکی تێدا دەگێڕا.

پاپا فرانسیس: پیاوێکی قسەکەی فیلمێکی دیکۆمێنتارییە و بە هاوبەشی بەرهەمهێنانی سویسری-ئیتاڵی-فەرەنسی-ئەڵمانی، هاوبەشی نووسین و دەرهێنانی ویم وێندەرز. بۆ یەکەمجار لە فێستیڤاڵی فیلمی کانی ٢٠١٨ نمایشکرا و لە ١٨ی ئایاری ٢٠١٨ لە ئەمریکا نمایشکرا. بەشە بەرفراوانەکانی چاوپێکەوتنەکان و هەروەها گرتە ڤیدیۆییەکانی ستۆک لە ئەرشیفەکانەوە لەخۆدەگرێت.

لە ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠، فیلمی دیکۆمێنتاریی فرانسیسکۆ لە دەرهێنانی بەرهەمهێنەری فیلم ئێڤگنی ئەفینێڤسکی بۆ یەکەمجار نمایشکرا.

لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢، فیلمی دیکۆمێنتاریی نامە: پەیامێک بۆ زەویمان بۆ یەکەمجار لە یوتیوب ئۆرجیناڵس نمایشکرا، کە لە دەرهێنانی نیکۆلاس براون و بەرهەمهێنانی ئۆف زە فێنس بە هاوبەشی لەگەڵ بزووتنەوەی لاوداتۆ سی.

وێناکردن لە فیلمدا

فرانسیس لە فیلمی درامای ژیاننامەیی دوو پاپا (٢٠١٩)دا لەلایەن جۆناسان پرایسەوە ڕۆڵی تێدا دەگێڕێت، لەگەڵ ئەنتۆنی هۆپکینز کە ڕۆڵی پاپا بینیدکتشانزە دەگێڕێت.

سەرچاوەکان

• خەندان