پیرۆزە

پیرۆزە
Conservation status
Near Threatened  (IUCN 3.1)
Scientific classification
Kingdom:	گیانلەبەران
Phylum:	لق: مازەداران
Class:	پۆل: پەلەوەران
Order:	تۆرەمە: ھەڵۆیان
Family:	تیرە: داڵاشەکان
Subfamily:	ژێرتیرە: داڵاشەکانی جیھانی کۆن
Genus:	خێزان: پیرۆزە Storr, 1784
Species:	جۆرە: پیرۆزە
Binomial name
Gypaetus barbatus (Linnaeus, 1758)

پیرۆزە، سوورەداڵ (بە ئینگلیزی: Bearded Vulture، بە فارسی: ھما) خێزانە باڵندەیەکە لە تیرەی داڵاشەکان لە تۆرەمەی ھەڵۆیان، کە ھاوشێوەی سیسارگە و لە کوێستانە بەرزەکانی ئەفریقا، باشووری ئەورووپا و ئاسیا دەژی.

ناوی زانستی ئەم باڵندەیە: Gypaetus barbatus، واتە: سیسارگی ڕیشدار.

پیرۆزە لە درێژایی ساڵدا لە شوێنێک دەمێنێتەوە و ھەر وەرزێک دوو ھێلکە دەکا. ئەم باڵندە وەک دیکەی داڵاشەکان کەلاکخۆرە، بەڵام زۆرتر مۆخی ئێسک دەخوا. ئەم باڵندە ئێسکە گەورەکان لە ئاسمانەوە فڕ دەداتە خوارێ تا بشکێ و لەت و کوت بێ؛ ھەندێ جار کیسەڵیش بەم شێوەیە دەخوا.

پیرۆزە وەک لە ناوی دیارە، بەوە بەناوبانگە کە گوایە لەسەر ھەر کەس بنیشێتەوە، بەختەوەری ڕووی تێ دەکا.

تایبەتمەندیی جەستەیی

پیرۆزە ١٠٠ تا ١١٠ سم باڵایە، زۆرتر وەک ھەڵۆیەکی گەورە دەچێ تا وەک داڵاشێک. باڵی درێژ و تەسک و گۆشەدارە. کلکی درێژ و بۆری تۆخە، پشت و باڵی ڕەشی ئاماڵ بۆرە. سەری ئاماڵ زەردە. دەوری چاو و ئەستوورایی دەنووکی ڕەشە. چەن چڵەمووی ڕەش وەک ڕیش (ڕدێن) لەژێر چەنەی ھاتووە. بەرزگی نارنجی ئاماڵ زەردە و سینگی تەواو نارنجییە. بە باڕی سەر و ملی بۆرە. لە کێوی بەرز و دوورەدەست بە تەنیا دەژی. ھێلانە لە دەشکەوتی سەر ڕەوەزان ساز دەکا.

ناوەکانی تر

بۆ ئەم باڵندە لە زمانی کوردیدا ئەم ناوانەش بەکار دێت:

• داڵەسوورە، سوورەداڵ، سوورەواڵە

پێشانگا

• 
  Nestlings are covered in dark down feathers
• 
  The juvenile bird is mostly dark
• 
  The adult has a buff-yellow body and head
• 
  Adult in flight from below (note the tail shape)

ئەمانەش ببینە

• پەلەوەران
• ھەڵۆیان
• داڵاشەکان
• سیسارگ

سەرچاوەکان

• fa:ھما (پرندە)
• فەرھەنگی باڵندە
• en:Bearded Vulture
• فەرھەنگی فارسی-کوردیی زانستگای کوردستان