پاپا بێنێدیکتی شازدەیەم

جۆزێپ ڕاتزینگەر ناسراو بە پاپا بێنێدیکتی شازدەیەم (بە لاتینی: Benedictus XVI ; بە ئیتالی: Benedetto XVI ; بە ئەڵمانی: Benedikt XVI. ; لەدایکبووی ١٦ی نیسانی ١٩٢٧ – مردن ٣١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢) سەرۆکی کڵێسای کاتۆلیک و دەوڵەتی شاری ڤاتیکان بووە لە ١٩ی نیسانی ٢٠٠٥ تا دەست لەکارکێشانەوەی لە ٢٨ی شوباتی ٢٠١٣. ھەڵبژاردنی بینێدکت وەک پاپا لە کۆنفرانسی پاپا لە ساڵی ٢٠٠٥ ڕوویدا کە دوای مردنی پاپ جۆن پۆلی دووەم ھات.^[١]^[٢]لە ساڵی ٢٠١٣دا کە ئەو کات لە تەمەنی ٨٤ ساڵیدا بوو ڕایگەیاند کە تەندروستیی جەستەیی و دەروونییەکەی تێکچووە و بڕیاریدا دەستی لوکار کێشایەوە و بووە یەکەمین پاپا کە دەستلەکارکێشانەوە پێشکەش بکات. رۆژی شەممە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢، لە کەنیسەی ماتەر ئیکلیژی لە ڤاتیکان کۆچی دوایی کرد.^[٣]

ژیان

جۆزێف ڕاتزینگەر لە شاری ئاڵتۆتینگ لە ناوچەی باڤاریا لە شەممەی پیرۆز لەدایکبووە، زیاتر مەعمودی وەرگرتووە زیاتر کڵێسای ڕۆمانی کاسۆلیکی |باوەڕی ڕۆمانی کاسۆلیکی. لە وەرزشی وڵاتدا ئاستێکی باشی بەدەستهێنا، لە نێوان بەشەکانی تردا فێری قسەی لاتینی بوو. ئەو، بەپێی یاسا، لە ساڵی 1941دا پەیوەندی بە گەنجانی هیتلەرەوە کردووە، وەک ئەوانی دیکەی هاوتاکانی. بەپێی یاساکان گەلەکەی، لە کۆتایی جەنگدا ناوی خۆی تۆمار کرد لە سوپای ئەڵمانیا، وێستگەکەی بەجێهێشت و گەڕایەوە ماڵەوە. ئەو ئیلاهیاتی خوێند و لە 29ی حوزەیران 1951 لەگەڵ جۆرجۆ ڕاتزینگەر براکەی، قەشە لەلایەن مایکل کاردیناڵ دی فۆلهابەرەوە دەستنیشانکرا وایە. لە 1958 ڕاتزینگەرەوە ئیلاهیات دۆگماتیک بوو و مێژوو دۆگمای پڕۆفیسۆر فریسینگ، بۆنا، خانەقاکان، توبینگەنe (1966-1969) و ڕێگێنسبورگe.^[٤] ئیۆانیس کونگ، زانای ئیلاهیاتی توبینگن کە ئەمڕۆ بە عەقڵ و حوکمێکی تیژ و وردەوە لە خودی پاپا دەکۆڵێتەوە، هاوکار و هاوکار بوو.لە ساڵی 1962ەوە، جۆزێف ڕاتزینگەر بەشداری لە ئەنجوومەنی دووەمی ڤاتیکان؛ ئەو ڕاوێژکاری جۆزێف کاردینالیس فرینگس بوو، کە وەک شارەزایەکی گەورەی ئیلاهیات بەهای پێدەدا.قەشە سەرەکییەکەی ئەپستۆریای میونشن و فریزی دامەزراوە و کاردیناڵ لە 1977 لەلایەن پۆلی شەشەم. لە ساڵی 1981، جۆن پاوڵی دووەم بوو بە پرێفێکتی کۆمەڵە بۆ عەقیدەی باوەڕ لە ڤاتیکان.^[٥]

سەرچاوەکان

^ «Benedict XVI will be 'Pope emeritus'». The Vatican Today. لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئازاری ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە. Benedict XVI will be "Pontiff emeritus" or "Pope emeritus", as Fr. Federico Lombardi, S.J. , director of the Holy See Press Office, reported in a press conference on the final days of the current pontificate. He will keep the name of "His Holiness, Benedict XVI" and will dress in a simple white cassock without the mozzetta (elbow-length cape).
^ Petin، Edward (٢٦ی شوباتی ٢٠١٣). «Benedict's New Name: Pope Emeritus, His Holiness Benedict XVI, Roman Pontiff Emeritus». لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٨ ھێنراوە.
^ «پاپای پێشووی ڤاتیکان لە تەمەنی 95 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد». www.rudaw.net. لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)
^ https://web.archive.org/web/20130517123128/http://en.radiovaticana.va/articolo.asp?c=536395
^ «Benedict XVI's last remaining sibling, Georg Ratzinger, has died». America Magazine (بە ئینگلیزی). ١ی تەممووزی ٢٠٢٠. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[pope_emeritus-1] «Benedict XVI will be 'Pope emeritus'». The Vatican Today. لە ڕەسەنەکە لە ١ی ئازاری ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی شوباتی ٢٠١٣ ھێنراوە. Benedict XVI will be "Pontiff emeritus" or "Pope emeritus", as Fr. Federico Lombardi, S.J. , director of the Holy See Press Office, reported in a press conference on the final days of the current pontificate. He will keep the name of "His Holiness, Benedict XVI" and will dress in a simple white cassock without the mozzetta (elbow-length cape).

[pope_emeritus_ncr-2] Petin، Edward (٢٦ی شوباتی ٢٠١٣). «Benedict's New Name: Pope Emeritus, His Holiness Benedict XVI, Roman Pontiff Emeritus». لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٨ ھێنراوە.

[3] «پاپای پێشووی ڤاتیکان لە تەمەنی 95 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد». www.rudaw.net. لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)

[4] ttps://web.archive.org/web/20130517123128/http://en.radiovaticana.va/articolo.asp?c=536395

[5] «Benedict XVI's last remaining sibling, Georg Ratzinger, has died». America Magazine (بە ئینگلیزی). ١ی تەممووزی ٢٠٢٠. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]