تبلیس - ویکیپیدیا، ئینسایکڵۆپیدیای ئازاد

پۆتانەکان: 41°43′N 44°47′E / 41.717°N 44.783°E / 41.717; 44.783

تبلیس თბილისი
شار
ئاڵا دروشمی خانەدانی
تبلیس لەسەر نەخشەی گورجستان
وڵات	گورجستان
ڕووبەر
• سەرجەم	٥٠٢ کم کیلۆمەتری چوارگۆشە (ھەڵەی دەربڕین: کرداری < پێشبینی نەکراوە. میلی چوارگۆشە)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠٢٥^[١])
• سەرجەم	١٫٠٨٧٫٠٢٠
• چڕی	٢٫١٥٥ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٥٫٥٨ کەس لە میلی چوارگۆشە)
وێبگە	tbilisi.gov.ge

تبلیس یان تبلیسی یان تفلیس (بە گورجی:თბილისი) پایتەخت و گەورەترین شاری گورجستانە و دەکەوێتە کەناری ڕووباری کورا و ژمارەی دانیشتووانی نزیکەی یەک ملیون و نیو کەسە. تفلیسی لە سەدەی پێنجەمدا لەلایەن ڤاختانگی یەکەم گۆرگاسالی پاشای شانشینی ئیبەریەوە دامەزراوە، لەو کاتەوە بووەتە پایتەختی شانشینی و کۆمارە جیاوازەکانی جۆرجیا. لە نێوان ساڵانی ١٨٠١ بۆ ١٩١٧ کە لە ژێر دەسەڵاتی ئیمپراتۆریەتی پێشووی ڕووسیادا بوو، تفلیسی کورسی حاکمی ئیمپراتۆری بوو، کە فەرمانڕەوایی ھەردوو باشوور و باکووری قەوقاز دەکرد.

بەھۆی ھەڵکەوتەی لە گۆڕەپانی ئەورووپا و ئاسیا و نزیکیی لە ڕێگا بازرگانییە قازانج بەخشەکانی نێوان ڕۆژھەڵات و ڕۆژاوا، تفلیسی لە مێژوودا خاڵێکی ململانێی نێوان زلھێزە جیاوازەکانی جیھان بووە. شوێنی شارەکە تا ئەمڕۆش پێگەی خۆی وەک ڕێڕەوێکی گرنگی تێپەڕین بۆ پڕۆژەی جۆراوجۆری وزە و بازرگانی مسۆگەر دەکات. مێژووی ھەمەچەشنی تفلیسی لە تەلارسازییەکەیدا ڕەنگ دەداتەوە، کە تێکەڵەیەک لە تەلارسازی کۆن و کلاسیک و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و ھونەری نۆڤۆ و ستالینی و مۆدێرنیستییە.

لە ڕووی مێژووییەوە، تفلیسی ماڵی خەڵکی جۆراوجۆری باوەڕە کولتووری و نەتەوەیی و ئایینییەکان بووە، ھەرچەندە لە ئێستادا زۆرینەی ڕەھای مەسیحییەکانی ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵاتن. شوێنە گەشتیارییە دیارەکانی بریتین لە کاتدراییلەکانی سامێبا و دار، گۆڕەپانی ئازادی کلاسیکی، شەقامی ڕوستاڤێلی، شەقامی ئاگماشێنبێلی، قەڵای سەدەی ناوەڕاستی ناریکالا، ئۆپێراخانەی مۆری و مۆزەخانەی نیشتمانی جۆرجیا.

سەرچاوەکان

[دەستکاری]

^ https://worldpopulationreview.com/cities/georgia/tbilisi?utm_source=chatgpt.com

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «تبليسي»، ویکیپیدیای عەرەبی. سەردان لە ١ی ئایاری ٢٠٢٥.

پایتەختی وڵاتان و ناوچەکانی ئەورووپا

لەم داڕێژەیەدا ناوی ھەر وڵاتەی لە بەرامبەر پایتەختەی خۆی بە بچووکی نووسراوە.

باکوور	باشوور	ناوەڕاست	ڕۆژاوا	ڕۆژھەڵات
کۆپێنھاگ، دانیمارک ھێلسینکی، فینلاند لۆنگییربین، سڤالبارد ماریێھام، ئۆلەند ئۆسلۆ، نەرویژ ڕێکیاڤیک، ئایسلەند ڕیگا، لاتڤیا ستۆکھۆڵم، سوێد تاڵین، ئەستۆنیا تۆرشاون، دوڕگەکانی فارۆ ڤیلنیوس، لیتوانیا	ئەنقەرە، تورکیا ئەتینا، یۆنان نیکۆسیا، قوبرس نیکۆسیای باکوور، قوبرسی باکوور پۆدگۆریسا، مۆنتینیگرۆ پریستینا، کۆسۆڤۆ ڕۆما، ئیتالیا سان مارینۆ، سان مارینۆ سارایێڤۆ، بۆسنیا و ھەرزەگۆڤینا سکۆپیە، مەقدوونیا تیرانا، ئەڵبانیا واڵێتا، ماڵتا ڤاتیکان، ڤاتیکان	بێلگراد، سربیا بەرلین، ئاڵمانیا بێرن، سویسرا براتسیلاڤا، سلۆڤاکیا بوداپێست، مەجارستان لیوبلیانا، سلۆڤێنیا پراگ، کۆماری چیک ڤییەن، ئۆتریش وارسا، پۆڵەندا ڤادوز، لیختنشتاین زاگرێب، کرۆواتیا	ئەمستردام، ھۆلەند ئاندۆرالاڤێلا، ئەندۆرا بێلفاست، ئیرلەندی باکوور بروکسێل، بەلجیکا داگلاس، ئایل ئاف مەن کاردیف، وێڵز دوبلین، ئیرلەند ئێدینبەرە، سکۆتلاند لیسبۆن، پورتوگال لەندەن، شانشینی یەکگرتوو لوکسەمبورگ، لوکسەمبورگ مەدرید، ئیسپانیا مۆناکۆ، مۆناکۆ پاریس، فەڕەنسا سەینت ھێلییێر، جێرسی سەینت پێتێر پۆرت، گورسی	نوورسوڵتان، کازاخستان باکوو، ئازەربایجان بوخارێست، ڕۆمانیا کیشینێڤ، مۆلدۆڤا کیێڤ، ئوکراینا مینسک، بیلاڕووس مۆسکۆ، ڕووسیا سۆفیا، بولگاریا ئیستیپاناکارت، ئارتساخ سوخومی، ئەبخازیا تبلیس، گورجستان تیراسپۆل، ترانسنیستریا تسخینڤالی، ئۆسێتیای باشوور یەریڤان، ئەرمەنستان

ھەندێک لەم وڵاتانە بە پێی پێگەی جوگرافیایی لە کیشوەری ئاسیایە دانە بەڵام لە ڕووی سیاسییەوە بە ئەورووپایی دادەنرێن.

‏

پایتەختەکانی ئاسیا

ناوەڕاستی ئاسیا	باشووری ئاسیا	باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا	ڕۆژاوای ئاسیا
بیشکێک، قرغیزستان تاشکەند، ئۆزبەکستان دووشەنبە، تاجیکستان عەشقاباد، تورکمانستان نوورسوڵتان، کازاخستان ‏ ڕۆژھەڵاتی ئاسیا ئولانباتۆر، مەنگۆلیا پەکین، چین پیۆنگیانگ، کۆریای باکوور تایپێ، تایوان تۆکیۆ، ژاپۆن سێئول، کۆریای باشوور	ئیسلاماباد، پاکستان تیمفوو، بووتان داکا، بەنگلادێش سری جایاواردێناپورا کۆتێ، سریلانکا کابول، ئەفغانستان کاتماندوو، نیپال مالێ، ماڵدیڤ نیوودێلھی، ھیندستان	بانکۆک، تایلەند بەندەر سێری بێگاوان، بروونای پنۆم پێن، کەمبۆدیا جاکارتا، ئیندۆنیزیا دیلی، تیمۆری ڕۆژھەڵات سینگاپوور ڤیێنتیان، لاوس کوالالومپور، مالیزیا مانیلا، فلیپین نایپییدۆ، میانمار ھانۆی، ڤیێتنام	ئەبووزەبی، میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان ئەنقەرە، تورکیا ئورشەلیم، ئیسرائیل (دی فاکتۆ)، فەلەستین (دی یورێ) ئێپیسکۆپی، ئاکرۆتری و دێکیلیا (شانشینی یەکگرتوو) باکوو، ئازەربایجان بەغدا، عێراق بەیرووت، لوبنان تاران، ئێران تبلیس، گورجستان تسخینڤالی، ئۆسێتیای باشوور دەوحە، قەتەر دیمەشق، سووریا	ڕامەڵڵا، فەلەستین (دی فاکتۆ) ڕیاز، عەرەبستانی سعوودی سەنعا، یەمەن ستێپانکێرت، ئارتساخ سوخومی، ئەبخازیا شاری کووەیت، کووەیت عەممان، ئوردن مەسقەت، عومان مەنامە، بەحرەین نیکۆسیا، قوبرس نیکۆسیای باکوور، قوبرسی باکوور یەریڤان، ئەرمەنستان

ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە تبلیس تێدایە.