دوورگەکانی فارۆ
پۆتانەکان: 62°00′N 06°47′W / 62.000°N 6.783°W
دوورگەکانی فارۆ بە کۆمەڵێک دوورگە دەوترێت کە لە باکووری وڵاتی دانمارک دا ھەن و لەژێر دەستی حکوومەتی دانمارک دان. باشووری فارۆیی شانشینی یەکگرتوویە و باکووری دەریای نەرویجیە و ڕۆژھەڵاتی وڵاتی نەرویجە ڕۆژاوای وڵاتی ئایسلەندایە. ژمارەی دانیشتووانی دوورگەکان تا ئەیلوولی (٥٤٨٨٥) کەسە و ڕووبەری زەوییان ١٣٩٣ کیلۆمەتر دووجایە.
زمانی فەرمی زمانی فارۆیە کە بەشێکی لەگەڵ زمانی ئایسلەندیدا یەکتر تێدەگەن. زەوییەکە ناڕێک و ناڕێکە، فیۆرد و بەردباران زاڵە کە ڕوەکی کەم و کەم داریان تێدایە. لە ئەنجامی نزیکییان لە بازنەی جەمسەری باکوور، دوورگەکان لە شەوانی ھاوین و ڕۆژانی زۆر کورتی زستاندا تووشی خەواڵوویی مەدەنی ھەمیشەیی دەبن؛ سەرەڕای ئەوەش، بەھۆی چەمی کەنداوەوە بە درێژایی ساڵ کەشوھەوای ژێر جەمسەری زەریای و پلەی گەرمی سووک ئەزموون دەکەن. پایتەختی تۆرشاڤن کەمترین کاتژمێر تیشکی خۆری تۆمارکراو لە ھەموو شارەکانی جیھان وەردەگرێت کە ساڵانە تەنھا ٨٤٠ کاتژمێرە.[١]
مێژوو
[دەستکاری]توێژینەوە شوێنەوارییەکان لە ساڵی ٢٠٢١ بەڵگەی نیشتەجێبوونیان لە دوورگەکاندا دۆزیەوە پێش ھاتنی دانیشتووانی نۆرزی، دانەوێڵەی سووتاوی جۆ و خۆڵەمێشی تووتی ماڵییان ئاشکرا کرد کە بە دوو قۆناغ دانراون: یەکەمیان مێژووەکەی لە نێوان ناوەڕاستی سەدەی چوارەم و ناوەڕاستی سەدەی شەشەمدایە، و یەکێکی دیکەیان لە نێوان کۆتایی سەدەی شەشەم و کۆتایی سەدەی ھەشتەمدا بووە.[٢] ھەروەھا توێژەران دی ئێن ئەی مەڕیان لە نیشتووەکانی بنی دەریاچەکاندا دۆزیوەتەوە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ٥٠٠.[٣] دەبوو جۆ و مەڕ لەلایەن مرۆڤەوە ھێنرابێتە دوورگەکان؛ بەو پێیەی خەڵکی سکاندیناڤی تا نزیکەی ساڵی ٧٥٠ دەستیان بە بەکارھێنانی کەشتی نەکردووە، بەدووری نازانرێت پێش ئەو کاتە بتوانن بگەنە فارۆس، ئەمەش بووە ھۆی ئەوەی توێژینەوەکە بگاتە ئەو ئەنجامەی کە دانیشتووان زیاتر لە سکۆتلەندا یان ئێرلەندا سەرچاوەیان گرتووە.[٤][٥]
دەروێشێکی ئێرلەندی دیکویل لە کارەکەیدا بەناوی De mensura orbis terrae باسی کۆمەڵێک دوورگەی باکووری سکۆتلەندا کردووە کە کارەکتەری زۆر ھاوشێوەی دوورگەکانی فارۆیان ھەیە. لەم دەقەدا دیکویل باس لە کۆمەڵێک دوورگەی بچووک دەکات کە بەھۆی بڕگەیەکی تەسکی ئاوەوە جیاکراونەتەوە کە لە سەرەتای زەمانەوە ھەمیشە چۆڵ بوون[٦] و پێشتر بۆ ماوەی نزیکەی سەد ساڵ «دەروێشەکانی خاکی ئێرلەندا/سکۆتلەندا»یان تێدابووە پێش ئەوەی بەھۆی ھاتنی چەتەی دەریایی نۆرزی ئاوارە ببن.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ↑ TORSHAVN Climate Normals 1961–1990. National Oceanic and Atmospheric Administration. Retrieved 15 November 2012.
- ↑ New signs of pre-Viking life on the Faroe Islands 8 February 2013 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە., Science Nordic 28 January 2013
- ↑ Curtin, L. , D'Andrea, W.J. , Balascio, N.L. et al. "Sedimentary DNA and molecular evidence for early human occupation of the Faroe Islands «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢. لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)". Commun Earth Environ 2, 253 (2021). - ↑ Curtin, L. , D'Andrea, W.J. , Balascio, N.L. et al. "Sedimentary DNA and molecular evidence for early human occupation of the Faroe Islands «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢. لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)". Commun Earth Environ 2, 253 (2021). - ↑ Rincon، Paul (١٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١). «British or Irish reached remote Faroe Islands before Vikings». BBC News.
- ↑ Radzin، Hilda (١٩٧٨). «The Names of Islands in the Old Norse Faereyinga Saga and Orkeyinga Saga». Literary Onomastics Studies. ٥: ٦٠ – لەڕێگەی SUNY Open Access Repository.
