شاری کووەیت

شاری کووەیت

مدينة الكويت
شاری کووەیت مدينة الكويت
شار
	چەند دیمەنێکی شاری کووەیت
وڵات	کووەیت
دامەزران	١٦١٣
ژمارەی دانیشتووان
• سەرجەم	٣،٠٠٠،٠٠٠

شاری کووەیت (بە عەرەبی: مدينة الكويت) پایتەخت و گەورەترین شاری کووەیتە. ئەم شارە وەکوو ناوەندی سیاسی، فەرھەنگی و ئابووری لە کووەیتدا دەناسرێت و زۆرتری دایرەکان، ڕێکخراوەکان و بانکە ناوەندییەکان لە ئەو شارە جێیان گرتووە. شاری کووەیت لە قەراخی کەنداوی کووەیت و کەنداوی فارس ھەڵکەوتووە.

مێژوو

لە ساڵی ١٦١٣ شارۆچکەی کوێت لە شاری کوەیتی مۆدێرن دامەزرا وەک گوندێکی ماسیگر کە ماسیگرەکان تێیدا نیشتەجێ بوون. لە ساڵی ١٧١٦ بەنی ئوتوبەکان لە کوێت نیشتەجێ بوون. لە کاتی هاتنی ئوتوبەکاندا، کوێت هێشتا چەند ماسیگرێکی تێدا نیشتەجێ بوو و بە پلەی یەکەم وەک گوندێکی ماسیگر کاریاندەکرد.^[١] لە سەدەی هەژدەهەمدا، کوێت ئاوەدانی کرد و بە خێرایی بوو بە ناوەندی بازرگانی سەرەکی بۆ ترانزێتی کاڵا لە نێوان هیندستان، بەغدا و عەرەبستان. تا ناوەڕاستی ساڵانی ١٧٠٠، کوێت پێشتر خۆی وەک ڕێڕەوی بازرگانی سەرەکی لە کەنداوی فارسەوە بۆ حەلەب جێگیر کردبوو.^[٢]^[٣]

لە کاتی گەمارۆدانی بەسرە لەلایەن فارسەکانەوە لە ساڵانی ١٧٧٥-١٧٧٩، بازرگانانی عێراقی پەنایان بۆ کوێت برد و بەشێکیان ڕۆڵی کاریگەرییان هەبوو لە فراوانکردنی چالاکییەکانی بەلەمسازی و بازرگانی کوێت.^[٤] لە ئەنجامدا بازرگانی دەریایی کوێت گەشەی کرد. لە نێوان ساڵانی ١٧٧٥ بۆ ١٧٧٩، ڕێگا بازرگانییەکانی هیندستان لەگەڵ بەغدا، حەلەب، سمیرنە و قوستەنتینیە بەرەو کوێت گۆڕدرا. کۆمپانیای ڕۆژهەڵاتی هیندستان لە ساڵی ١٧٩٢دا ئاراستەی کوێت کرا.^[٥]^[٦] کۆمپانیای ڕۆژهەڵاتی هیندستان ڕێگا دەریاییەکانی نێوان کوێت و هیندستان و کەناراوەکانی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقای مسۆگەر کرد. دوای کشانەوەی فارسەکان لە بەسرە لە ساڵی ١٧٧٩، کوێت بەردەوام بوو لە ڕاکێشانی بازرگانی دوور لە بەسرە.^[٧]

وەرزش

ئەم شارە خانووی یانەی ئەلکووەیتە کە وەکوو نەریتێک یاریکەرە گرنگەکانی بە ھەڵبژاردەی تۆپی سەبەتەی کووەیت دەدات.^[٨]

لە ١٣ ھەتا ١٥ی شوباتی ٢٠٢٠ یەکەمین خەڵاتی گەورەی قارەمانی ئاکیۆبایک لە شاری کووەیت بەڕێوەچوو.^[٩]^[١٠]

سەرچاوەکان

^ بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت: ڕەهەندە کۆمەڵایەتی-کولتوورییەکانی حەوشە و دیوانییەی کوێت. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٦٤. ژپنک ٩٧٨١١٠٩٢٢٩٣٤٩. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو‍]}
^ Bell، Sir Gawain (١٩٨٣). سێبەرەکان لەسەر خۆڵ: بیرەوەرییەکانی سێر گاوەین بێڵ. C. Hurst. لاپەڕە ٢٢٢. ژپنک ٩٧٨٠٩٠٥٨٣٨٩٢٢. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
^ ʻAlam-i Nisvāṉ – Volume 2, Issues 1–2. لاپەڕە ١٨. کوێت بوو بە بەندەرێکی بازرگانی گرنگ بۆ هاوردەکردن و هەناردەکردنی کاڵا لە هیندستان و ئەفریقا و عەرەبستانەوە.
^ Bennis، Phyllis؛ Moushabeck، Michel (٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٩٠). لە دەرەوەی زریان: خوێنەرێکی قەیرانی کەنداو. Olive Branch Press. لاپەڕە ٤٢. ژپنک ٩٧٨٠٩٤٠٧٩٣٨٢٨. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
^ بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٦٦. ژپنک ٩٧٨١١٠٩٢٢٩٣٤٩. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو‍]}
^ Lauterpacht، E؛ Greenwood، C. J؛ Weller، Marc (١٩٩١). The Kuwait Crisis: Basic Documents. لاپەڕە ٤. ژپنک ٩٧٨٠٥٢١٤٦٣٠٨٩.
^ Thabit Abdullah (٢٠٠١). بازرگانان و مەملوکەکان و کوشتن: ئابووری سیاسی بازرگانی لە بەسرەی سەدەی هەژدەهەمدا. لاپەڕە ٧٢. ژپنک ٩٧٨٠٧٩١٤٤٨٠٧٦.
^ 2015 FIBA Asia Championship – Kuwait Roster ٨ی تەممووزی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., FIBA.com, accessed 16 February 2016.
^ https://www.gulftoday.ae/sport/2020/02/14/double-delight-for-team-abu-dhabi-riders-at-kuwait-grand-prix
^ https://menafn.com/1100996435/Kuwaits-Abdulrazzeq-wins-ITU-Aquabike-World-Championships-slalom-GPI

بەستەرە دەرەکییەکان

‏

[1] بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت: ڕەهەندە کۆمەڵایەتی-کولتوورییەکانی حەوشە و دیوانییەی کوێت. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٦٤. ژپنک ٩٧٨١١٠٩٢٢٩٣٤٩. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو‍]}

[sail-2] Bell، Sir Gawain (١٩٨٣). سێبەرەکان لەسەر خۆڵ: بیرەوەرییەکانی سێر گاوەین بێڵ. C. Hurst. لاپەڕە ٢٢٢. ژپنک ٩٧٨٠٩٠٥٨٣٨٩٢٢. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)

[3] ʻAlam-i Nisvāṉ – Volume 2, Issues 1–2. لاپەڕە ١٨. کوێت بوو بە بەندەرێکی بازرگانی گرنگ بۆ هاوردەکردن و هەناردەکردنی کاڵا لە هیندستان و ئەفریقا و عەرەبستانەوە.

[boom-4] Bennis، Phyllis؛ Moushabeck، Michel (٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٩٠). لە دەرەوەی زریان: خوێنەرێکی قەیرانی کەنداو. Olive Branch Press. لاپەڕە ٤٢. ژپنک ٩٧٨٠٩٤٠٧٩٣٨٢٨. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)

[kw-5] بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٦٦. ژپنک ٩٧٨١١٠٩٢٢٩٣٤٩. {{cite book}}: |ئیش= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)^{[بەستەری مردوو‍]}

[6] Lauterpacht، E؛ Greenwood، C. J؛ Weller، Marc (١٩٩١). The Kuwait Crisis: Basic Documents. لاپەڕە ٤. ژپنک ٩٧٨٠٥٢١٤٦٣٠٨٩.

[mer-7] Thabit Abdullah (٢٠٠١). بازرگانان و مەملوکەکان و کوشتن: ئابووری سیاسی بازرگانی لە بەسرەی سەدەی هەژدەهەمدا. لاپەڕە ٧٢. ژپنک ٩٧٨٠٧٩١٤٤٨٠٧٦.

[8] 2015 FIBA Asia Championship – Kuwait Roster ٨ی تەممووزی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە., FIBA.com, accessed 16 February 2016.

[9] ttps://www.gulftoday.ae/sport/2020/02/14/double-delight-for-team-abu-dhabi-riders-at-kuwait-grand-prix

[10] ttps://menafn.com/1100996435/Kuwaits-Abdulrazzeq-wins-ITU-Aquabike-World-Championships-slalom-GPI

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]