شاری کووەیت

شاری کووەیت
شاری کووەیت مدينة الكويت
	شار
	چەند دیمەنێکی شاری کووەیت
وڵات	کووەیت
دامەزران	١٦١٣
ژمارەی دانیشتووان
• سەرجەم	٣،٠٠٠،٠٠٠

شاری کووەیت (بە عەرەبی: مدينة الكويت‎) پایتەخت و گەورەترین شاری کووەیتە. ئەم شارە وەکوو ناوەندی سیاسی، فەرھەنگی و ئابووری لە کووەیتدا دەناسرێت و زۆرتری دایرەکان، ڕێکخراوەکان و بانکە ناوەندییەکان لە ئەو شارە جێیان گرتووە. شاری کووەیت لە قەراخی کەنداوی کووەیت و کەنداوی فارس ھەڵکەوتووە.

مێژوو[دەستکاری]

لە ساڵی ١٦١٣ شارۆچکەی کوێت لە شاری کوەیتی مۆدێرن دامەزرا وەک گوندێکی ماسیگر کە ماسیگرەکان تێیدا نیشتەجێ بوون. لە ساڵی ١٧١٦ بەنی ئوتوبەکان لە کوێت نیشتەجێ بوون. لە کاتی هاتنی ئوتوبەکاندا، کوێت هێشتا چەند ماسیگرێکی تێدا نیشتەجێ بوو و بە پلەی یەکەم وەک گوندێکی ماسیگر کاریاندەکرد.^[١] لە سەدەی هەژدەهەمدا، کوێت ئاوەدانی کرد و بە خێرایی بوو بە ناوەندی بازرگانی سەرەکی بۆ ترانزێتی کاڵا لە نێوان هیندستان، بەغدا و عەرەبستان. تا ناوەڕاستی ساڵانی ١٧٠٠، کوێت پێشتر خۆی وەک ڕێڕەوی بازرگانی سەرەکی لە کەنداوی فارسەوە بۆ حەلەب جێگیر کردبوو.^[٢]^[٣]

لە کاتی گەمارۆدانی بەسرە لەلایەن فارسەکانەوە لە ساڵانی ١٧٧٥-١٧٧٩، بازرگانانی عێراقی پەنایان بۆ کوێت برد و بەشێکیان ڕۆڵی کاریگەرییان هەبوو لە فراوانکردنی چالاکییەکانی بەلەمسازی و بازرگانی کوێت.^[٤] لە ئەنجامدا بازرگانی دەریایی کوێت گەشەی کرد. لە نێوان ساڵانی ١٧٧٥ بۆ ١٧٧٩، ڕێگا بازرگانییەکانی هیندستان لەگەڵ بەغدا، حەلەب، سمیرنە و قوستەنتینیە بەرەو کوێت گۆڕدرا. کۆمپانیای ڕۆژهەڵاتی هیندستان لە ساڵی ١٧٩٢دا ئاراستەی کوێت کرا.^[٥]^[٦] کۆمپانیای ڕۆژهەڵاتی هیندستان ڕێگا دەریاییەکانی نێوان کوێت و هیندستان و کەناراوەکانی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقای مسۆگەر کرد. دوای کشانەوەی فارسەکان لە بەسرە لە ساڵی ١٧٧٩، کوێت بەردەوام بوو لە ڕاکێشانی بازرگانی دوور لە بەسرە.^[٧]

وەرزش[دەستکاری]

ئەم شارە خانووی یانەی ئەلکووەیتە کە وەکوو نەریتێک یاریکەرە گرنگەکانی بە ھەڵبژاردەی تۆپی سەبەتەی کووەیت دەدات.^[٨]

لە ١٣ ھەتا ١٥ی شوباتی ٢٠٢٠ یەکەمین خەڵاتی گەورەی قارەمانی ئاکیۆبایک لە شاری کووەیت بەڕێوەچوو.^[٩]^[١٠]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت: ڕەهەندە کۆمەڵایەتی-کولتوورییەکانی حەوشە و دیوانییەی کوێت. Mohammad Khalid A. Al-Jassar. 2009. p. 64. ISBN 9781109229349.^{[بەستەری مردوو]}
^ Bell, Sir Gawain (1983). سێبەرەکان لەسەر خۆڵ: بیرەوەرییەکانی سێر گاوەین بێڵ. Gawain Bell. C. Hurst. p. 222. ISBN 9780905838922.
^ ʻAlam-i Nisvāṉ – Volume 2, Issues 1–2. p. 18. کوێت بوو بە بەندەرێکی بازرگانی گرنگ بۆ هاوردەکردن و هەناردەکردنی کاڵا لە هیندستان و ئەفریقا و عەرەبستانەوە.
^ Bennis, Phyllis; Moushabeck, Michel (31 December 1990). لە دەرەوەی زریان: خوێنەرێکی قەیرانی کەنداو. Phyllis Bennis. Olive Branch Press. pp. 42. ISBN 9780940793828.
^ بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت. Mohammad Khalid A. Al-Jassar. 2009. p. 66. ISBN 9781109229349.^{[بەستەری مردوو]}
^ Lauterpacht, E; Greenwood, C. J; Weller, Marc (1991). The Kuwait Crisis: Basic Documents. p. 4. ISBN 9780521463089.
^ Thabit Abdullah (2001). بازرگانان و مەملوکەکان و کوشتن: ئابووری سیاسی بازرگانی لە بەسرەی سەدەی هەژدەهەمدا. p. 72. ISBN 9780791448076.
^ 2015 FIBA Asia Championship – Kuwait Roster, FIBA.com, accessed 16 February 2016.
^ https://www.gulftoday.ae/sport/2020/02/14/double-delight-for-team-abu-dhabi-riders-at-kuwait-grand-prix
^ https://menafn.com/1100996435/Kuwaits-Abdulrazzeq-wins-ITU-Aquabike-World-Championships-slalom-GPI

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]

‏

[1] بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت: ڕەهەندە کۆمەڵایەتی-کولتوورییەکانی حەوشە و دیوانییەی کوێت. Mohammad Khalid A. Al-Jassar. 2009. p. 64. ISBN 9781109229349.^{[بەستەری مردوو]}

[sail-2] Bell, Sir Gawain (1983). سێبەرەکان لەسەر خۆڵ: بیرەوەرییەکانی سێر گاوەین بێڵ. Gawain Bell. C. Hurst. p. 222. ISBN 9780905838922.

[3] ʻAlam-i Nisvāṉ – Volume 2, Issues 1–2. p. 18. کوێت بوو بە بەندەرێکی بازرگانی گرنگ بۆ هاوردەکردن و هەناردەکردنی کاڵا لە هیندستان و ئەفریقا و عەرەبستانەوە.

[boom-4] Bennis, Phyllis; Moushabeck, Michel (31 December 1990). لە دەرەوەی زریان: خوێنەرێکی قەیرانی کەنداو. Phyllis Bennis. Olive Branch Press. pp. 42. ISBN 9780940793828.

[kw-5] بەردەوامی و گۆڕانکاری لە شاری هاوچەرخی کوێت. Mohammad Khalid A. Al-Jassar. 2009. p. 66. ISBN 9781109229349.^{[بەستەری مردوو]}

[6] Lauterpacht, E; Greenwood, C. J; Weller, Marc (1991). The Kuwait Crisis: Basic Documents. p. 4. ISBN 9780521463089.

[mer-7] Thabit Abdullah (2001). بازرگانان و مەملوکەکان و کوشتن: ئابووری سیاسی بازرگانی لە بەسرەی سەدەی هەژدەهەمدا. p. 72. ISBN 9780791448076.

[8] 2015 FIBA Asia Championship – Kuwait Roster, FIBA.com, accessed 16 February 2016.

[9] ttps://www.gulftoday.ae/sport/2020/02/14/double-delight-for-team-abu-dhabi-riders-at-kuwait-grand-prix

[10] ttps://menafn.com/1100996435/Kuwaits-Abdulrazzeq-wins-ITU-Aquabike-World-Championships-slalom-GPI

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]