بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەریای ناوین

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە دەریای سپی ناوەڕاستەوە ڕەوانە کراوە)
دەریای ناوین
نەخشەی دەریای ناوین
زەویئەورووپای ڕۆژاوا، باشووری ئەورووپا، باکووری ئەفریقا و ڕۆژاوای ئاسیا
پۆتان35°N 18°E / 35°N 18°E / 35; 18پۆتانەکان: 35°N 18°E / 35°N 18°E / 35; 18
جۆردەریا
Primary inflowsئۆقیانووسی ئاتلانتیک، دەریای مەڕمەڕە، نیل، ئیبرۆ, ڕۆن، ڕووباری چێلیف، ڕووباری پۆ
ئاوڕێژ
ڕووبەر٢٬٥٠٠٬٠٠٠ km2 (٩٧٠٬٠٠٠ sq mi)
Average depth١٬٥٠٠ m (٤٬٩٠٠ پێ)
زۆرترین قووڵایی٥٬٢٦٧ m (١٧٬٢٨٠ پێ)
Water volume٣٬٧٥٠٬٠٠٠ km3 (٩٠٠٬٠٠٠ cu mi)
٨٠–١٠٠ ساڵ[١]
زۆرترین پلەی گەرما٢٨ °C (٨٢ °F)
کەمترین پلەی گەرما١٢ °C (٥٤ °F)
دوورگەکان٣٣٠٠+
شارەکانئەسکەندەریە, بارسێلۆنا, جەزائیر, ئیزمیر, ڕۆما, ئەتینا, بەیرووت, تەرابلوس, توونس , , تێل ئەڤیڤ
دەریای ناوین

دەریای ناوین یان دەریای سپی ناوی دەریایەکە کەوتووەتە ناوبەری ئاسیا، ئەورووپا و ئەفریقاوە. دەریایەکی گەورەیە کە ڕووبەری دەگاتە نزیکەی ٢، ٥ کیلۆمەتری چوارگۆشە (تۆزێک لە وڵاتی عەرەبستانی سەعوودی مەزنترە).

دەریای ناوەڕاست یەکێکە لە دەریا گرنگەکانی جیھان لە ڕووی گواستنەوەی دەریایی. ڕووبەری ئەم دەریای ٢٬٥٠٠٬٠٠٠ کیلۆمەترە.[٢] مامناوەندی قووڵایی دەریای ناوەڕاست ١٥٠٠ مەترە و قووڵترین خاڵەکەی ٥٢٦٧ مەترە لە شوێنێکدا بە ناوی قووڵایی کالیپسۆ لە دەریای ئایۆن. دەریای ناوین ٠٫٧٪ ی ئاستی ئۆقیانووسەکانی جیھان پێکدەھێنێت بەڵام پەیوەن بە ئۆقیانووسی ئاتلانتیک لە ڕێگەی تەنگەی گیبرالتارە--ئەو تەنگە تەسکەی کە ئۆقیانووسی ئاتلانتیک بە دەریای ناوینەوە دەبەستێتەوە و نیمچەدوورگەی ئیبریای ئەورووپا لە مەغریب لە ئەفریقا جیا دەکاتەوە - کە تەنیا ١٤ کیلۆمەتر (٩ مایل) پانە.[٣]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ Pinet، Paul R. (2008). Invitation to Oceanography. Vol. 30. Jones & Barlett Learning. p. 220. ISBN 978-0-7637-5993-3. {{cite book}}: |journal= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
  2. ^ «Mediterranean Sea | Facts, History, Islands, & Countries |». www.britannica.com (بە ئینگلیزی). Britannica. لە 18ی شوباتی 2022 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= (یارمەتی)
  3. ^ «Chapter 9 - THE ATLANTIC OCEAN». Ecological Geography of the Sea (Second Edition): 131–273. 1ی کانوونی دووەمی 2007. doi:https://doi.org/10.1016/B978-012455521-1/50010-3. {{cite journal}}: |ڕێکەوتی سەردان= پێویستی بە |ناونیشان= ھەیە (یارمەتی); بەستەری دەرەکی لە |doi= (یارمەتی); نرخی |doi= بپشکنە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |accessdate= و |date= (یارمەتی)