تێل ئەڤیڤ
پۆتانەکان: 32°5′N 34°48′E / 32.083°N 34.800°E
ئەڤیڤ
תל־אביב-יפו (عیبری) تل أبیب – یافا (عەرەبی) | |
|---|---|
    .jpg) لە سەرەوەی چەپەوە: ئاڵوگۆڕی ھاشالۆم، تاوەری ئازریێلی سارۆنا، تاوەری کاتژمێری جافا، کەناری تەلئەبیب، سەیرانگای تەلئەبیب، پانۆرامای شارەکە | |
 ئاڵا  دروشمی خانەدانی | |
ناسناو(ەکان):
| |
  ئەڤیڤ Location within Israel  ئەڤیڤ Location within Asia .svg) ئەڤیڤ Location on Earth | |
| پۆتانەکان: 32°05′N 34°47′E / 32.08°N 34.78°E | |
| وڵات |  ئیسرائیل |
| ناوچە |  ناوچەی تێل ئەڤیڤ |
| Metropolitan area | Gush Dan |
| دامەزران | ١١ی نیسانی ١٩٠٩ |
| ھاوناو | Tel Abib in Ezekiel 3:15, via Herzl's Altneuland |
| دەسەڵات | |
| • جۆر | Mayor–council |
| • دەستە | Tel Aviv-Yafo Municipality |
| • سەرۆکی شارەوانی | ڕۆن ھولدای |
| ڕووبەر | |
| • City | ٥٢ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢٠ میلی چوارگۆشە) |
| • شاری | ١٧٦ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٦٨ میلی چوارگۆشە) |
| • گەورەشار | ١٥١٦ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٥٨٥ میلی چوارگۆشە) |
| بەرزایی | ٥ مەتر (١٦ پێ) |
| ژمارەی دانیشتووان | |
| • City | ٤٦٠٬٦١٣
سەرچاوەکان[دەستکاری] |
| • پلە | یەکەم لە ئیسرائیل |
| • چڕی | ٨٤٦٨٫٧ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢١٬٩٣٤ کەس لە میلی چوارگۆشە) |
| • پلە | ١٢یەم لە ئیسرائیل |
| • شاری | ١٬٣٨٨٬٤٠٠ |
| • چڕیی شاری | ٨٠٥٧٫٧ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢٠٬٨٦٩ کەس لە میلی چوارگۆشە) |
| • گەورەشار | ٣٬٨٥٤٬٠٠٠ |
| • چڕیی گەورەشار | ٢٢٨٦ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٥٬٩٢٠ کەس لە میلی چوارگۆشە) |
| سەرناوی دانیشتوو | تێل ئەڤیڤی[١][٢][٣] |
| ناوچەی کاتی | UTC+٢ (کاتی ستانداردی ئیسرائیل) |
| • ھاوین (DST) | UTC+٣ (کاتی ھاوینی ئیسرائیل) |
| پۆستاڵکۆد | 61XXXXX |
| Area code | +٩٧٢–٣ |
| ISO 3166 code | IL-TA |
| GDP | US$ ١٥٣٫٣ ملیار[٤] |
| GDP per capita | US$42,614[٤] |
| وێبگە | tel-aviv.gov.il |
| Official name | White City of Tel Aviv |
| جۆر | Cultural |
| پێوەر | ii, iv |
| ھەڵبژێردراو (فەرمی) | ٢٠٠٣ |
| سەرچاوەی ژ. | [١] |
| State Party | Israel |
| Region | Israel |
تێل ئاڤیڤ یان تەلئەبیب (بە عیبری: תֵּל־אָבִיב-יָפוֹ) پڕ دانیشتووترین شارە لە ناوچەی گەورەی گوش دان لە ئیسرائیل. دەکەوێتە کەنارەکانی دەریای ناوینی ئیسرائیل و ژمارەی دانیشتووانی ٤٩٥ ھەزار و ٦٠٠ کەسە، ناوەندی ئابووری و تەکنەلۆژیای وڵات و ناوەندێکی تەکنەلۆژیای بەرزی جیھانییە. ئەگەر قودسی ڕۆژھەڵات بە بەشێک لە ئیسرائیل ھەژمار بکرێت، تەلئەبیب دووەم شاری زۆرترین دانیشتوانی وڵاتەکەیە، دوای قودس؛ ئەگەر نا، تەلئەبیب پڕ دانیشتووترین شارە، پێش قودسی ڕۆژاوا کەوتووە.[٥]
تەلئەبیب لەلایەن شارەوانی تەلئەبیب-یافۆ بەڕێوەدەبرێت کە سەرۆکی شارەوانی ڕۆن ھولدای سەرۆکایەتی دەکات و زۆربەی باڵیۆزخانە بیانییەکانی ئیسرائیل تێیدا نیشتەجێیە. شاری جیھانی بێتا+ و لە پلەی ٥٣ی پێوەرەکانی ناوەندە داراییە جیھانییەکانە لە ساڵی ٢٠٢٢. تەلئەبیب خاوەنی سێیەم یان چوارەم گەورەترین ئابوورییە و گەورەترین ئابووریی بۆ تاک لە ڕۆژھەڵاتی ناویندا ھەیە. لە پلەی چوارەمی سەرەکیی ناوەندەکانی سیستمی ژینگەیی بۆ کۆمپانیاکانە لە جیھانیدا. لە ئێستادا ئەم شارە بەرزترین تێچووی ژیانی لە جیھاندا ھەیە. ساڵانە زیاتر لە ٢.٥ ملیۆن سەردانیکەری نێونەتەوەیی وەردەگرێت. شوێنی زانکۆی تەلئەبیبە کە گەورەترین زانکۆی ئەو وڵاتەیە و زیاتر لە ٣٠ ھەزار خوێندکاری تێدایە.[٦][٧][٨][٩][١٠][١١][١٢][١٣][١٤]
حکوومەتی ناوخۆیی
[دەستکاری]
تێل ئەڤیڤ لەلایەن ئەنجومەنی شارێکی ٣١ ئەندامییەوە بەڕێوەدەبرێت کە بۆ ماوەی پێنج ساڵ بە ھەڵبژاردنی ڕێژەیی ڕاستەوخۆ ھەڵدەبژێردرێت،[١٥] و سەرۆکی شارەوانییەک کە بۆ ھەمان خول بە ھەڵبژاردنی ڕاستەوخۆ لەژێر سیستەمی دوو خولیدا ھەڵدەبژێردرێت. وەک ھەموو سەرۆک شارەوانییەکانی دیکەی ئیسرائیل، ھیچ سنوورێکی ماوەی سەرۆکایەتی شارەوانی تەلئەبیب نییە.[١٦] ھەموو ھاووڵاتیانی ئیسرائیلی کە تەمەنیان لە سەرووی ١٧ ساڵەوەیە و لانیکەم ساڵێک لە تەلئەبیب نیشتەجێن، مافی دەنگدانیان ھەیە لە ھەڵبژاردنی شارەوانییەکان. شارەوانی بەرپرسیارە لە خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان، بەرنامە کۆمەڵایەتییەکان، ژێرخانی گشتی، پلاندانانی شارەکان، گەشتیاری و کاروباری ناوخۆیی دیکە.[١٧][١٨][١٩][٢٠] ھۆڵی شارەوانی تەلئەبیب دەکەوێتە گۆڕەپانی ڕابین. ڕۆن ھولدای لە ساڵی ١٩٩٨ەوە سەرۆکی شارەوانی تەلئەبیب بووە.[١٥] حولدای بۆ خولی پێنجەم لە ھەڵبژاردنی شارەوانییەکانی ساڵی ٢٠١٨دا ھەڵبژێردرایەوە، بە شکستھێنان بە جێگری پێشووی ئەساف زەمیر، دامەزرێنەری پارتی ھایر.[٢١] شاری ھولدای بووەتە درێژخایەنترین سەرۆکی شارەوانی شارەکە، کە ماوەی ١٩ ساڵەی شلۆمۆ لاھاتی تێپەڕاندووە.[٢١] کورتترین پۆستەکەی دەیڤید بلۆچ بوو، کە بۆ ماوەی دوو ساڵ لە پۆستەکەیدا بوو، ١٩٢٥–١٩٢٧.
لە ڕووی سیاسییەوە تەلئەبیب بە قەڵایەکی چەپ ناسراوە، لە ھەردوو بابەتی ناوخۆیی و نیشتمانیدا. دەنگی چەپ بە تایبەتی لە گەڕەکە دەوڵەمەندەکانی ناوەڕاست و باکووری شارەکەدا باو بووە، ھەرچەندە بۆ گەڕەکە چینی کرێکارییەکانی باشووری ڕۆژھەڵات کە مەیلیان ھەیە دەنگ بە پارتە ڕاستڕەوەکان بدەن لە ھەڵبژاردنە نیشتمانییەکاندا، وا نییە.[٢٢] لە دەرەوەی کیبوتزیم، مێرێتز لە تەلئەبیب دەنگی زیاتر وەردەگرێت لە چاو ھەر شارێکی دیکەی ئیسرائیل.[٢٣]
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ Azaryahu، Maoz (٢٠٠٧). Tel Aviv: Mythography of a City. Syracuse, New York: Syracuse University Press. لاپەڕە ١٣٣–١٣٤. ژپنک ٩٧٨-٠-٨١٥٦-٣١٢٩-٣.
- ^ Mann، Barbara E. (٢٠٠٦). A Place in History: Modernism, Tel Aviv, and the Creation of Jewish Urban Space. Stanford, California: Stanford University Press. لاپەڕە ١٤٨, ١٦٦. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٠٤٧-٥٠١٩-٦.
- ^ The Cities Book: A Journey Through the Best Cities in the World. Melbourne, Oakland and London: Lonely Planet. ٢٠٠٩. لاپەڕە ٣٨٠–٣٨١. ژپنک ٩٧٨-١-٧٤١٧٩-٨٨٧-٦.
- ^ ئ ا «Global city GDP 2014». Brookings Institution. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ West and East Jerusalem combined have 901,000 residents, more than twice as many as Tel Aviv-Yafo. West Jerusalem alone has a population of 348,000.[8]
- ^ Jerusalem is Israel's capital according to the Jerusalem Law passed in 1980. The presidential residence, government offices, supreme court and parliament (Knesset) are located there. The Palestinian Authority foresees East Jerusalem as the capital of its future state. The UN does not recognize Jerusalem as Israel's capital, taking the position that the final status of Jerusalem is pending future negotiations between Israel and the Palestinian Authority.[9] Countries maintain their embassies in Tel Aviv and its suburbs, or suburbs of Jerusalem, such as Mevaseret Zion.[10] The Czech Republic, Guatemala, Honduras, Taiwan, the United States, and Vanuatu recognize Jerusalem as the capital of Israel.
- ^ https://www.rfl.rw/docs/GFCI32Report2022.09.22v0.3WithEmbargo.pdf
- ^ https://www.longfinance.net/documents/1318/GFCI23.pdf
- ^ https://www.brookings.edu/research/global-metro-monitor/ https://www.timesofisrael.com/tel-aviv-moves-up-to-4th-place-in-annual-ranking-of-global-tech-ecosystems/
- ^ https://startupgenome.com/report/gser2024
- ^ https://www.bbc.com/news/world-middle-east-59489259
- ^ https://www.cnbc.com/2021/11/30/this-is-now-the-worlds-most-expensive-city-to-live-in-eiu.html
- ^ https://www.timesofisrael.com/mastercard-ranks-tel-aviv-as-fifth-most-visited-city-in-middle-east-and-africa/
- ^ https://web.archive.org/web/20111112145431/http://www.haaretz.com/travel/travel-news/tourists-rank-jerusalem-and-tel-aviv-among-top-cities-to-visit-1.374032
- ^ ئ ا Encyclopædia Britannica Staff (١٩٧٤). The New Encyclopædia Britannica. لاپەڕە ٦٦. ژپنک ٠-٨٥٢٢٩-٢٩٠-٢. لە ٩ی نیسانی ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite book}}:|ئیش=چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی) - ^ «Is There a Connection Between Corruption and Term Limits in Local Government?». The Israel Democracy Institute. ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨. لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Is There a Connection Between Corruption and Term Limits in Local Government?». The Israel Democracy Institute. ١٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨. لە ١٨ی شوباتی ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Social Services Administration». Tel Aviv-Yafo Municipality. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی نیسانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٩ی ئازاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
- ^ «Community Life». Tel Aviv-Yafo Municipality. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٠٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٩ی ئازاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
- ^ «Tourism». Tel Aviv-Yafo Municipality. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی ئازاری ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٩ی ئازاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
- ^ ئ ا Wootliff، Raoul؛ ToI staff (٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨). «Tel Aviv mayor fends off deputy, cruises to fifth term». The Times of Israel. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Haviv Rettig Gur, The 20th Knesset — parliament of a splintered, tribal Israel 9 May 2015 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە., The Times of Israel, 6 April 2015
- ^ Shiner، Doron. «How they voted: See Israel election results by city/sector». Haaretz. Israel. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی حوزەیرانی ٢٠١٠ ھێنراوە.
