بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ئیبن بەزوخ

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

عومەر بن عەلی بن بەزوخ قەلعی مەغریبی، ناسناوی ئەبو جەعفەر و ئیبن بەزوخ پزیشک و دەرمانساز و شاعیری موسڵمان ڕەچەڵەکی دەگەڕێتەوە بۆ مەغریبی عەرەبی لە قەڵای بەنی حەماد لە جەزائیر، بەڵام ئەو زۆربەی ژیانی لە دیمەشق بەسەر بردووە و هەر لەوێش مردووە.[١]

پزیشک و زانا بوو، شارەزا بوو بە دەرمانە تاکەکان و لێکدراوەکان، هەروا چاکیش بوو لە ناسینی نەخۆشی و چارەسەرکردنی، هەروەها گرنگیشی بە فەرموودەزانی داوە، شاعیریش بوو کە چەند شیعرێکی هەیە، پاشماوەی دوای خۆی جێ هێشتووە.[٢]

دوکانی عەتری هەبوو لە دیمەشق ئەمەش بە عیادەی ئێستا دەچێ، هەموو ڕۆژێک لە دوکانەکەی دادەنیشت و نەخۆش دەهات بۆ لای و ئەویش چارەسەری دەکرد و دەرمانیشی درووستدەکرد و دەیفرۆشت و سوودی بە خەڵک دەگەیاند.[٢][٣]

گرنگی بە کتێبە پزیشکیەکان دەدا و حەزی لە لێکۆڵینەو بوو بەو شتانەی کە پزیشکان باشیان کردووە لە نەخۆشی و چارەسەرەکانیان، تەمەنی زۆری بەسەربردووە، لەگەڵ تەمەن پیر دەبوو هێزی نەدەما، تا وای لێهاتبوو نەدەهاتە دوکان تەنها بە (المحفة) نەبێت.[٢] لە نزیکەی ساڵی (٥٧٥ کۆچی/١١٧٩ زایینی) لە دیمەشق.[٢]

بەرهەمەکان

[دەستکاری]

ئیبن بەزوخ بەرهەمی زۆری هەیە زۆربەیان سەبارەت بە پزیشکین:

  • شەرحی کتێبی (الفصول)ـی هیپۆکرات.
  • شەرحی کتێبی (تقدمة المعرفة)ـی هیپۆکرات.
  • کتێبی (ذخيرة الألباء)
  • (أرجوزة)
  • (المفرد في التأليف من الأشباه)

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ «عمر بن علي بن البذوخ، أبو جعفر، القلعي - معجم أعلام الجزائر». لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئابی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  2. ^ ئ ا ب پ «ابن البذوخ - عيون الأنباء في طبقات الأطباء». لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
  3. ^ عصر الدولة الزنكية (الجزء الأول- ص 350) ١٠ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

بەستەری دەرەکی

[دەستکاری]