جابر کوڕی ئەفلەح
| جابر بن ئەفلەح | |
|---|---|
| ناوی تەواو | ئەبو محەممەد جابر بن ئەفلەح |
| لەدایکبوون | سێڤیلیا |
| مردن | قورتوبە |
| سەردەم | سەردەمی زێڕینی ئیسلام |
| ناوچە | ئەندەلوس، قورتوبە |
| کارە دیارەکان | ڕاستکردنەوەی مەجستی، داھێنانی ئامێری (Torquetum). |
ئەبو محەممەد جابر بن ئەفلەح، زانای گەردوونناسی و بیرکاریی موسڵمان، لە سێڤیلیا لەدایکبووە، پاشان چووەتە قورتوبە و لەوێ ژیانی بەسەر بردووە و لەوێش نێژراوە. جابر زانستەکانی گەردوونناسی و بیرکاری خوێندوە، ھەروەھا جابر سوودی لە شارەزایی زانایانی تری موسڵمان وەرگرتووە لەم دوو بوارەدا، ئامێرێکی داھێنا بۆ چاودێری گەردوون پێی دەوترێ (Torquetum).
ڕاستکردنەوەی مەجستی (إصلاح المجسطي)[دەستکاری]
ئەم کارە سەبارەت بە ڕوونکردنەوە و لێدواندان بوو بۆ کتێبەکەی بەتڵیمۆس، کتێبی مەجستی (Almagest)، شایەنی باسە کە ئیبن ئەفلەح بەرھەڵست و دژی ھەندێک لە ھەڵوێستەکانی بەتڵیمۆس بوو، بۆیە لەم کتێبەدا چەند تێبینیەک و ھەڵەیەکی لەسەر بەتڵیمۆس تۆمار کردووە.
بواری بیرکاری و گەردوونناسی[دەستکاری]
بیرکاری[دەستکاری]
شارەزایی ئیبن ئەفلەح دەگەڕێتەوە بۆ داھێنانی چەند پێشبینییەک بۆ شیکردنەوەی سێگۆشە گۆیییەکان.
گەردوونناسی[دەستکاری]
لە بواری گەردوونناسی ناوبانگی دەگەڕێتەوە بۆ ڕاستکردنەوەی ھەڵە گەورەکانی بەتڵیمۆس لە کتێبی مەجستی، ھەروھا سەلماندنی ئەوەی کە ڤینوس (زوھرە) و مەریخ نزیکترن لە زەوی لەوەی خۆردا، ھەروا چەند بەرھەم و داھێنانی ھەبوو لە ئامێری چاودێری گەردوون کە لە سەنتەرە چاودێریەکانی ئەندەلووس بەکاردەھێنران.
داھێنەر[دەستکاری]
ئامێرێکی داھێنا بۆ چاودێری گەردوون پێی دەوترێ (Torquetum).
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ویکیپیدیای ئینگلیزی
- جابر بن أفلح
- جابر بن أفلح-المعرفة ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.