ئیبن عەبدولحەکەم
ئەبووقاسم عەبدولڕەحمان کوڕی عەبدوڵڵا کوڕی عەبدولحەکەم[١] مێژوونووسێکی عەرەب بوو[٢] لەدایکبووی لە فوستات میسر بوو کە بەرھەمێکی نووسیوە کە بەگشتی بە " فەتحی میسر و باکووری ئەفریقا و ئیسپانیا (ئەندەلوس)" ناسراوە. ئەم بەرھەمە بە یەکێک لە سەرەتاییترین مێژووی ئیسلامی عەرەبی دادەنرێت کە تا ئێستا ماوەتەوە.
ژیان
[دەستکاری]ئیبن عەبدولحەکەم لە بنەماڵەیەکی عەرەبەوە ھاتووە. عەبدوڵڵای باوکی نووسەر و محەممەدی برای، دەسەڵاتدارانی پێشەنگی میسری سەردەمی خۆیان (سەرەتای سەدەی نۆیەم) بوون لەسەر شەریعەتی ئیسلامی مالیکی. دوای مردنی باوکی، ئەو بنەماڵەیە لەلایەن خەلیفە وثیقەوە گۆشەگیری کران بەھۆی پابەندبوونیان بە عەقیدەی ئۆرتۆدۆکسەوە. ھەرچەندە زۆر لەلایەن نەریتخوازان و مێژوونووسانی سەرەتایییەوە ھاتووە، بەڵام بەھۆی ڕیسوایەکی بنەماڵەیییەوە بە دەگمەن ناویان لێدەھێنرێت. لە سەردەمی خەلیفە متەوەکەل مێژوونووس و براکانی تۆمەتبار کران بە گەندەڵی لە موڵکێکی مردوو، زیندانی کران و تەنانەت یەکێک لە براکان لەژێر ئەشکەنجەدا گیانی لەدەستدا.
عەبدولڕەحمان کوڕی عەبدولحەکەم، نەریتخواز بوو نەک مێژوونووسێکی پاک و گشتی. ئەو بە شێوەیەکی سەرەکی گرنگی بە ڕووداوە مێژوویییەکان دەدا کە داب و نەریتی سەرەتایی موسڵمانان نیشان دەدا کە دەیتوانی بۆ فێرکردنی شەریعەتی ئیسلامی بەکاری بھێنێت. سەرچاوەکانی ئەو کتێبانە بوون کە لەلایەن نەریتخوازە زۆر سەرەتایییەکانەوە کۆکراونەتەوە و ئێستا لەدەستچوون، ھەروەھا سەرچاوەی زارەکی وەک باوکی خۆی.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «ʿAbd al-Rahmân ibn ʿAbd Allâh Ibn ʿAbd al-Ḥakam (0798-0871)». data.bnf.fr (بە ئینگلیزی). لە ٢٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ Kennedy، Hugh (2010-12-09). The Great Arab Conquests: How the Spread of Islam Changed the World We Live In (بە ئینگلیزی). Orion. ISBN 978-0-297-86559-9.
