ئەبوو داوود
| ئیمام ئەبوو داوود | |
|---|---|
| ناو: | ئیمام ئەبوو داوود |
| ناوی تەواو: | سولەیمان کوڕی ئەشعەس |
| ڕێکەوتی لەدایکبوون: | ٢٠٢ی کۆچی |
| شوێنی لەدایکبوون: |  ئێران |
| ڕێکەوتی مردن: | ٢٧٥ی کۆچی |
| شوێنی مردن: | بەسڕە،  عێراق |
| بیروباوەڕ: | سوننە |
| بواری کردوکۆش: | زانستی فەرموودە |
| شوێنەواگری: | بوخاری، ترمزی، نەسائی... |
| کارتێکەری: | ئەحمەد کوڕی حەنبەل، یەحیا کوڕی مەعین... |
ئەبوو داوود سولەیمان کوڕی ئەشعەس کوری بەشیر ئەزەدی سەسیجستانی، ناسراو بە ئەبوو داوود، ژیاوە لە نێوان ساڵانی ٢٠٢ تا ٢٧٥ک، پێشەوای ئەھلی فەرموودە بووە لە سەردەمی خۆییدا و خاوەنی کتێبی ناوداری سونەنی ئەبوو داوودە.
ئەبوو داوود لە نێو چەندین شاری ئیسلامدا گەڕاوە، زانیاری وەرگرتووە و نوسیووە لە عێراقی وخۆراسانی و شامی ومیسرییەکانەوە، کتێبی سونەنی کۆکردووەتەوە و خستویەتە بەردەمی ئیمام ئەحمەد کوڕی حەنبەل، و ئەویش پەسەندی کردووە، کتێبەکەی تەنھا لەسەر فەرموودەی سەحیح نییە، بەڵکو فەرموودە باش و لاوازەکانیش لەخۆ دەگرێت، و ٤٨٠٠ فەرموودەی تیاکۆکردووەتەوە و لە نێو ٥٠٠ ھەزار فەرموودە ھەڵی بژاردوون.
ژیانی
[دەستکاری]ئەبوو داوود سولەیمان کوڕی ئەشعەس کوری بەشیر ئەلئەزەدی سەسیجستانی ناسراو بە ئەبوو داوود، لە دایکبووە لە ساڵی ٢٠٢ک لە ھەرێمێکی بچووک کە سەجستان ناودەبرا کە ھەرێمێکە لە ئێران و ئێستا ناودەبرێت بە سیستان و بلوشستان، چەندین وڵات و شارە ئیسلامییەکان گەڕاوە بە دوای زانست و کۆکردنەوەی فەرمودە لەوانە چووەتە عێراق و شام و میسر و خۆراسان و کۆچی دوایی کردووە ساڵی ٢٧٥ک لە بەسڕە و لە تەنیشت گۆڕی سوفیانی سەورییەوە نێژراوە.
پلەی فەرموودەکانی
[دەستکاری]دەربارەی پلەی ڕاستییەتی فەرموودەکانی سونەنی ئەبوو داوود، خۆی لەو بارەیەوە ئەڵێت؛ سەحیحەکانم باسکردووە لەگەڵ ئەوانەی لەوان دەچن و لێیانەوە نزیکن، و زانایانی ئیسلام لەسەر ئەوەن، کە سەرچاوەکانی فەرموودە لە ڕووی ڕاستی فەرموودەکانییەوە لە دوای ھەردوو سەحیحی بوخاری و موسلیم سونەنی ئەبووداود دێت.
مامۆستا و خوێندکارەکانی
[دەستکاری]ئەبوو داوود لای ژمارەیەکی زۆر زانا خوێندویەتی و زانیاریی لێ وەرگرتوون، لەوانە ئیمام ئەحمەد کوڕی حەنبەل، و ئیسحاق کوڕی ڕاھەوەی، و عوسمان کوڕی محەممەد ئەبوو شەیبە، و یەحیا کوڕی مەعین، و موسلیم کوڕی ئئئیبراھیم ئەزەدی … و ئەوانی تر.
ئیمام ئەبوو داوود چەندین خوێندکاری ھەبووە و بە دەیان ھەزار کەس لە کۆڕەکانییدا ئامادەبوون بە تایبەت ئەو کۆڕانەی باسی لە زانستەکانی فەرموودە کردووە، لەبەر ئەوە زەحمەت بوو لەسەر ئەوانەی ژیانی ئەبوو داوودیان نوسیوەتەوە ژمارەی قوتابییەکانی دیاری بکەن، و لە دیارترین خوێندکارەکانی ئەمانە بوون، ئەبوو بەکر عەبدوڵڵا کوڕی خۆی و ترمزی و نەسائی و ئەبوو بەکر ئەحمەد کوڕی سولەیمان نەجاد … و زۆری تر.
دەربارەی ئەبووداوود وتراوە
[دەستکاری]زانایانی ئیسلام ستایشێکی زۆری ڕۆڵ و جێ دەستی ئەبوو داوود و سونەنەکەیان کردووە لەسەر فەرموودە، و لەو وتانەی لە بارەیەوە ھاتووە،
- ئیبن جەوزی دەڵێت؛ ئەبوو داوود شارەزای ھۆکارەکانی لاوازی فەرموودە بوو، زۆر دەم پاک و لەخواترس بوو، و زۆر لە ئەحمەد کوڕی حەنبەل دەچوو.
- ئیمام زەھەبی دەڵێت؛ ئەبوو داوود سەردارێکی فەرموودە بوو، پیشەوایەکی شەرع بوو، کەسایەتییەکی بەسام و ھەیبەت بوو، خواناس و لەخواترس بوو، زۆر لە ئیمام ئەحمەد دەچوو.
- ئیمام نەوەوی دەڵێت؛ زانایان لەسەر ستایشی ئەبوو داوود کۆکن، ھەموویان وەسفی بە حافز و زانا و وردەکار و لە خواترس و باوەڕداری بەھێز و تێگەیشتوو و قووڵ و بیرتی ژیی زانستی فەرموودەوانی دەکەن.
پەیڕەوەکەی
[دەستکاری]ئەبوو داوود پابەند بوو بە سوننەتی پێغەمبەری ئیسلامەوە دروودی خوای لێبێت، سووربوو لەسەر جێبەجێکردنیان و باسکردنی گرنگیان بۆ خەڵک تا ھەستان بە ئەنجامدانی، و ئەبووداوود پەیڕەوێکی ھەبوو کە لە پەیڕەوی ھاوەڵەکان دەچوو لە بەدواداچوونی سوننەتی پێغەمبەر و پابەند بوون پێوەی، و وازی لە لێدوان دەھێنا لەو بابەتانەی ئاژاوەی لە نێو موسڵماناندا دروست دەکرد، و کوڕێکی لە دوای خۆی بەجێ ھێشت ئەبوو بەکر کوری ئەبوو داوود کە زۆر لە خۆی دەچوو لە ڕەوشت و ئاکارەکانییدا.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- شەش پێشەواکەی فەرموودە، نووسینی/ نەجمەددین فەرەج ئەحمەد
- وێکی عەرەبی
