محەممەد موکری
| محەممەد موکری | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ١٩٢١ کرماشان |
| مردن | ١٢ی تەمووزی ٢٠٠٧ پاریس |
| پیشە | سیاسەتوان، توێژەری کوردناس، نووسەر |
محەممەد موکری (بە فارسی: محمد مکری) (١٩٢١ - ١٢ی تەمووزی ٢٠٠٧) توێژەر (کوردۆلۆجیست) و نووسەری کوردی ڕۆژھەڵاتی کوردستان بوو کە لە کرماشان لەدایکبووە. ئەو زۆر بەنزیکی کاری لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی ئێران موحەممەد موسەدیقدا کردووە و لە ١٩ی ئابی ١٩٥٣ لە دەسەڵات لابراوە.
ژیان
[دەستکاری]لە ساڵی ١٩٢١ لە کرماشان و لە بنەماڵەی ئەمیر سەیفەددین موکری کە لە سەدەی ١٧دا حاکمی ناوچەکە بووە لەدایک بووە.[١]
لە ١٣ ساڵیدا بۆ قۆناغی خوێندنی ناوەندی دەچێت بۆ تاران. ھەر لەوێ درێژە بە خوێندن دەدات. ساڵی ١٩٤٩ لە زانکۆی تاران پلەی دکتۆرای لە زمان و ئەدەب بەدەست ھێناوە کە نامەکەی لەسەر جیاوازیی شێوەزارەکانی کوردی بووە (سەرناو: «بحث در لهجه‌های مغرب ایران»، سەرپەرشتیار: ئیبراهیم پوورداوود).[٢]
لە ساڵی ١٩٥١ بەڕێوەبەری گشتیی وەزارەتی پەروەردەی ئێران بووە.
لە ھاوڕێیانی محەممەد موسەددیق بووە. پاش ڕووخانی حکوومەتی موسەددیق لە ١٩٥٣دا، ماوەی ساڵێک لە زیندان بووە و پاشان وڵاتی بەجێ ھێشتووە و لە پاریس نیشتەجێی بووە. لەدوای سەرکەوتنی شۆڕشی ئیسلامیی ئێران گەڕاوەتەوە و بۆ ماوەی ساڵانی 1979 بۆ 1983 باڵیۆزی کۆماری ئیسلامی ئێران لە یەکێتیی سۆڤیەت و مەنگۆلیا بووە. ساڵانی ١٩٨٤ بۆ ١٩٨٧ ڕاوێژکاری کاروباری نێونەتەوەییی وەزارەتی نەوتی ئێران بووە. ساڵی ١٩٨٩ کە لە کۆماری ئیسلامی بێهیوا دەبێت و واز لە سیاسەت دەهێنێت، دەگەڕێتەوە بۆ فەڕەنسا و لە ناوەندی نیشتمانی بۆ توێژینەوەی زانستی (CNRS) درێژە بە توێژینەوەکانی دەدات.
بەرھەمەکان
[دەستکاری]زۆربەی بەرھەمەکانی لەسەر زمان و ئایین و کلتووری کورد بووە و بە فارسی و فەڕەنسی بڵاوی کردوونەتەوە.[٣]
ھەندێک لە بەرھەمەکانی بریتین لە:
- «گۆرانی یا ترانەھای کردی»، تھران: کتابخانە دانش، ١٩٥٠.
- «فرھنگ نام‌ھای پرندگان در لھجەھای غرب ایران»، تھران، ١٩٧٩.
- «فرھنگ فارسی»
- ساغکردنەوەی فەرھەنگی ھەدیەی حەمیدی[٤]
- «عشایر کرد، ایل سنجابی، تاریخچە، جغرافیا، تیرە»، تھران: کتابخانە دانش، ١٩٥١، چاپ سوم پاریس، ١٩٩٣.
- «داستان بیژن و منیجە بزبان گورانی»، پاریس، ١٩٦٦.
- «بھلول دانا و یاران حقیقت»، پاریس، ١٩٧٤.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ژیاننامەی بە فەڕەنسی: http://siegfried.mokri.free.fr/Html/biographie.htm ٩ی تەممووزی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ کتێبخانەی زانکۆی تاران[بەستەری مردوو]، ساڵەکەی بە هەڵە ١٣٣٩ی ئێرانی نووسراوە کە دروستەکەی ١٣٢٨ە.
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی ئازاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ ضياء الدين باشا الخالدي المقدسي، الهدية الحميدية في اللغة الكردية – معجم كردي عربي، مکتبة لبنان، ١٩٧٥.
| شێوەزارەکان | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ئەلفوبێکان | |||||
| ڕێکخراوەکان | |||||
| زمانەوانان |
| ||||
| پەیوەندیدار | |||||
 | ئەم ژیاننامە وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری] |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە محەممەد موکری تێدایە. |