سووریا
| سووریا Syria سُوريَا |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
.svg) |
|||||
| پایتەخت | دیمەشق | ||||
| گەورەترین | پایتەخت | ||||
| زمانە فەرمییەکان | عەرەبی | ||||
| زمانە ناوچەییەکان | کوردی، سوریانی، ئەرمەنی، تورکمانی | ||||
| دەوڵەت | سەرۆکایەتی | ||||
| - | سەرۆک کۆمار | ئەحمەد شەرع | |||
| دامەزران | |||||
| - | شانشینی عەرەبیی سووریا | ٨ی ئازاری ١٩٢٠ | |||
| - | دەوڵەتی سووریا لەژێر دەسەڵاتی سەرپەرشتیی فەڕەنسی | ١ی کانوونی یەکەمی ١٩٢٤ | |||
| - | کۆماری یەکەمی سووریا | ١٤ی ئایاری ١٩٣٠ | |||
| - | کۆتاییی سەرپەرشتیی فەڕەنسی | ١٧ی نیسانی ١٩٤٦ | |||
| - | بەشێک لە کۆماری یەکگرتووی عەرەبی | ٢٢ی شوباتی ١٩٥٨ – ٢٨ی ئەیلوولی ١٩٦١ | |||
| - | دەستپێکی دەسەڵاتی بەعسی | ٨ی ئازاری ١٩٦٣ | |||
| - | کەوتنی ڕژێمی بەعسی | ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٤ | |||
| - | دەستووری کاتیی ئێستا | ١٣ی ئازاری ٢٠٢٥ | |||
| - | پێکھێنانی حکوومەتی ڕاگوزەر | ٢٩ی ئازاری ٢٠٢٥ | |||
| ژمارەی دانیشتوان | |||||
| - | بەراوردی ٢٠٢٥ | ٢٥،٢٥٥،١٣٩ | |||
| دراو | لیرەی سووری | ||||
| لای لێخوڕین | ڕاست | ||||
.svg)
سووریا (بە عەرەبی: سُوريَا) بە فەرمی کۆماری عەرەبیی سووریا[١] وڵاتێکە لە ڕۆژئاوای ئاسیا و ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست کە دەکەوێتە ڕۆژهەڵاتی دەریای ناوین و شام. لە ڕۆژاواوە هاوسنوورە لەگەڵ دەریای ناوین، لە باکوورەوە لەگەڵ تورکیا، لە ڕۆژهەڵات و باشووری ڕۆژهەڵاتەوە لەگەڵ عێراق، لە باشوورەوە لەگەڵ ئوردن و لە باشووری ڕۆژاواوە لەگەڵ ئیسرائیل و لوبنان. لە ئێستادا سووریا لەژێر دەسەڵاتی حکوومەتێکی ڕاگوزەر بەڕێوە دەبردرێت و لە ١٤ پارێزگا پێکدێت. دیمەشق پایتەختە و گەورەترین شاریشە. سووریا ژمارەی دانیشتووانی ٢٥ ملیۆن کەسە[٢] لە ڕووبەرێکی ١٨٥١٨٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە (٧١٥٠٠ میل چوارگۆشە)، لە پلەی ٥٧هەمینە کە زۆرترین دانیشتووانی تێدایە و بە پلەی ٨٧هەمین گەورەترینە.
لە دوای بەهاری عەرەبی لە ساڵی ٢٠١١ەوە، سووریا بە تێوەگلانی چەند وڵاتێکەوە تێوەگلاوە لە شەڕێکی ناوخۆی فرەلایەنە، ئەمەش بووەتە هۆی قەیرانی پەنابەران کە زیاتر لە ٦ ملیۆن پەنابەر لەو وڵاتە ئاوارە بوون. لە بەرامبەر دەستکەوتە خێراکانی خاکی دەوڵەتی ئیسلامی کە لە کاتی شەڕی ناوخۆدا لە ساڵانی ٢٠١٤ و ٢٠١٥ بەدەستی هێنا، چەند وڵاتێک بە ناوی لایەنە جیاوازەکانی دژایەتییەوە دەستوەردانیان کرد، ئەمەش بووە هۆی شکستی خاکی لە ساڵی ٢٠١٧ لە هەردوو ناوچەی ناوەڕاست و ڕۆژهەڵاتی سووریا. دواتر سێ قەوارەی سیاسی – حکوومەتی کاتیی سووریا، حکوومەتی ڕزگاریی سووریا و ئیدارەی خۆسەری دیموکراتی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لە خاکی سووریا سەریان هەڵدا بۆ ڕووخاندنی دەسەڵاتی ئەسەد. لە کۆتایی ساڵی ٢٠٢٤ زنجیرەیەک هێرشی هاوپەیمانی هێزەکانی ئۆپۆزسیۆن بووە هۆی گرتنی دیمەشق و ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد.
وڵاتێکە لە دەشتە بەپیتەکان و شاخەکانی بەرز و بیابانەکان، سووریا شوێنی نەتەوە و ئایینی جۆراوجۆرە. عەرەب گەورەترین نەتەوەن، موسڵمانانی سوننەش گەورەترین گروپی ئایینین.
دانیشتووان
[دەستکاری]بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٤ ژمارەی دانیشتوانی وڵاتی سووریا ٢١٬٩٨٦٬٦١٥ کەس بووە کە دەکاتە ٠٫٣٠ لەسەدی ڕێژەی خەڵکی جیھان. تەمەنی مام ناوەندی خەڵکی ئەم وڵاتە ٢٢٫٦ ساڵە. ھەروەھا ٥٧ لە سەتی دانیشتوانی وڵات لە شارەکان دەژین.[٣]
ئایین
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ رئاسة مجلس الوزراء في الجمهورية العربية السورية. «Your Website Title». pministry.gov.sy. لە ڕەسەنەکە لە ١٤ی شوباتی ٢٠٢٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئازاری ٢٠٢٥ ھێنراوە.
- ^ «Syria Population (2025) - Worldometer». www.worldometers.info (بە ئینگلیزی). لە ٤ی ئازاری ٢٠٢٥ ھێنراوە.
- ^ «Countries in the world (ranked by 2014 population)» (بە ئینگلیسی). ماڵپەڕی Worldometers. لە ٥ی ئایاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر) - ^ داڕێژە:Https://theconversation.com/why-syrias-reconstruction-may-depend-on-the-fate-of-its-minorities-245913
- ^ داڕێژە:Https://www.thearda.com/world-religion/national-profiles?u=217c
| وڵاتەکان |
| .svg)
 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| کۆمەڵگا | ||||||
| حەشیمەتناسی | ||||||
| چاند | ||||||
پارێزگاکانی سووریا | ||
|---|---|---|
.svg){kind=small} | ||
وڵاتەکان و خودموختارییەکانی ئاسیا | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| دەوڵەتە سەربەخۆکان |
| .svg) | |||||
| دەوڵەتە سنووردار ناسراوەکان | |||||||
| خودموختارییەکان و ناوچە حکوومییە تایبەتەکان |
| ||||||
وڵاتانی ڕۆژھەڵاتی ناوین | ||
|---|---|---|
 | ||
| سیاسەت |
|  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ئەندامەکان |
| ||||||
| دیپلۆماسی | |||||||
| سکرتێرە گشتییەکان |
| ||||||
| ژیان | |||||||
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
- وڵاتەکانی ئاسیا
- سووریا
- ئەندامانی کۆمکاری عەرەبی
- دەوڵەتانی ئەندامی ڕێکخراوەی ھاوکاریی ئیسلامی
- دەوڵەتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان
- ڕۆژاوای ئاسیا
- شام
- مانگیلەی بەپیت
- مێزۆپۆتامیا
- وڵاتانی ڕۆژاوای ئاسیا
- وڵاتەکان و مەڵبەندەکانی عەرەبی ئاخێو
- وڵاتەکانی ڕۆژھەڵاتی ناوین
- ویلایەتەکان و مەڵبەندەکان، دامەزرانی ١٩٤٦
- نزیک وڵاتانی ڕۆژهەڵات
- ڕۆژهەڵاتی دەریای ناوەڕاست