قەزای ھەریر

قەزای ھەریر
قەزا
نەخشەی پارێزگای ھەولێر
قەزای ھەریر
وڵات	کوردستان عێراق
ھەرێم	ھەرێمی کوردستان
پارێزگا	پارێزگای ھەولێر
مەڵبەند	ھەریر
بوون بە قەزا	٢٠٢٤
ڕووبەر
• سەرجەم	١٬٢٧٥ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٤٩٢ میلی چوارگۆشە)
بەرزترین بەرزایی	٦٩٩ مەتر (٢٬٢٩٣ پێ)
سەرناوی دانیشتوو	قوشتەپەیی
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (سۆرانی)
• ئایین	ئیسلام(سوننە)
• ب پ م(٢٠١٧)	٠،٧٥٨ بەرز · ٢٦مین
ناوچەی کاتی	UTC+3:30 (ناوچەی کاتی)
• ھاوین (DST)	UTC+4:30 (ھاوین)
تەلەفۆن	٠٠٩٦٤

قەزای ھەریر (بە عەرەبی: قضاء ھریر، بە ئینگلیزی: Harir District) یەکێکە لە قەزاکانی پارێزگای ھەولێر، ھەرێمی کوردستان لە عێراق. ناوەندەکەی شارۆچکەی ھەریرە.

ناو

قەزای ھەریر لە ناوەندەکەیەوە وەرگیراوە کە شارۆچکەی ھەریرە.

سەبارەت بەناوی (ھەریر) بیروڕای زۆر ھەیە:

• وشەی ھەریر لە وشەی زمانی عەرەبی حەریر(حریر)ەوە وەرگیراوە، بە واتای ئاوریشم.
• ھەندێک کەس پێیان وایە کەوا ناوی (ھەریر) لەوەوە ھاتووە لەبەر ئەوەی (ھەریر) ناوچەیەکی دەشتایی بەپیت و بەرەکەت و زۆر جوان بووە بۆیە ئەو ناوچەیەیان شوبھاندووە بە قوماشی (حەریر) لە جوانیدا.
• لە لای ھەندێکی تر ناوی شارۆچکەیە(ھەریر) پەیوەست دەکرێت بە ڕێگای بەناوبانگی ڕێگای ئاوریشم (طریق الحریر، Silk Road) لە سەردەمی ڕۆمانییەکاندا، بە پێی ئەم بۆچوونە ڕێگای بازرگانی حەریر بە کوردستاندا و بە دەشتی ھەریر دا تێپەڕ بووە.

جوگرافیا

قەزای ھەریر ھاوسنووری ئەم قەزایانەیە:

• لە باکوورەوە قەزای ئاکرێ و قەزای خەلیفان.
• لە باشوورەوە قەزای شەقڵاوە و قەزای پیرمام.
• لە ڕۆژھەڵاتەوە قەزای خەلیفان.
• لە ڕۆژاواوە قەزای ئاکرێ.

مێژوو

• لە ساڵی (١٨٥٠)دا لە سەردەمی عوسمانیدا قەزا بووە لە لیوای ڕەواندز، تاوەکوو ساڵی (١٨٧٣) وەک قەزا مایەوە، لەو بەروارە بەدواوە بووە ناحیە و لیوای ڕەواندز ھەڵوەشێنرا و بووە قەزایەکی سەر بە لیوای شارەزوور، ناحیەی ھەریریش خرایە سەر قەزای ڕەواندز کە ئەو سەردەم پێیان دەوت (ناحیەی دێرە حەریر).
• لە سەرەتاوە گوندی باتاس ناوەندی بوو، لە ساڵی ١٩٥٣دا ناوەندەکەی گواسترایەوە بۆ شارۆچکەی ھەریر.
• بە پێی بەیانی ژمارە(٣)ی ساڵی ٢٠٢٤ی وەزارەتی ناوخۆی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە بەرواری ٢٥\٢\٢٠٢٤دا بڕیاریدا بە ھێنانەکایەی قەزای ھەریر لە پارێزگای ھەولێر. بە دابڕانی ناحیەی ھەریر و ناحیەی باسرمە لە قەزای شەقڵاوە.