کۆڕی زانستیی زمانی کوردی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە کۆڕی زانستی زمانی کوردیەوە ڕەوانە کراوە)

کۆڕی زانستیی زمانی کوردی لە ئەنجامی بەرێوەچوونی کۆنگرەی زانستی فێرکاری زمانی کوردی بە ھەڵبژاردنی ٢٠ کەس لە نووسەر و ڕۆشنبیر و زمانزانانی کوردستانی ئێران ساڵی ١٣٨١ لە تاران دامەزارو و شەرعییەتی خۆی لە کۆی دەنگی نووسەران و ئەدیبان و ڕۆشنبیرانی کوردستانی ئێران وەرگرتووە.

وەک دەسپێک ئاور ئەدرێتەوە لەو زەروورەت و پێویستییانەی ئێمەی ھاندا بەرەو بەستنی کۆنگرەکە و دواتریش پێکھێنانی کۆری زانستی زمانی کوردی. لە ھەمانکاتدا کە زمان لە لایەنی دیالۆگی خۆیەوە ھۆی سەرەکی گفت‌وگۆ و لێکگەیشتن و پێکەوە گونجانی مرۆڤ و بناغەی شارستانییەتی فیکری و مەعریفی خودی ئینسانە، ھاوکات وەکوو گەورەترین فاکتەری شۆناسی تایبەتی ھەر نەتەوەیەکە و ھیچ نەتەوەیەک بە بێ زمانێکی تایبەت و ھاوبەش وێنا ناکرێت. ھەروەھا پێشکەوتنی نەتەوە و پەرەسەندنی خودی زمانی نەتەوە لە پێوەندییەکی پتەودان، زمان وەکوو بەرھەمھێنەری یەکگرتوویی نێوان نەتەوە و ھەر گرووپێکی ئەتنیش، بۆ نەسرانەوەی ھەر کەمینە و ھەڵگرتنی ھەر یادەوەرییەکی کۆن و نوێی ھەر نەتەوە و گەڵێک گەورەترین فاکتەر و پێداوییستییە. ئەمە وەک باری نەتەوەیی، و وەک باری ئینسانیش زمان ئەو بوونیادەیە ئێمە شعوور و ژیانی خۆمانی لەسەر دادەمەزرێنین و ھیچ دوانەیەک لە جیھاندا نییە ئەوەندەی ئینسان و زمان گرێدراوییان ھەبێ و بە واتایەک ئێمە بێ زمان ھەڵناکەین و ناچاریین لە خۆشەویستی و خزمەتی زمان. ئەمانە وەک دوو پێویستی بنچینەیی چالاکی فەرھەنگی و ڕۆشنبیری ئەو کاتە و تەنانەت ئێستاش لەو زەروورەتانە بوونە ئێمە وەک خۆمان ھەستمان پێکرد و بەرەو پێشوازی چووین، و مەبەست لەو ھەنگاوەش چارەسەرکردنی ھەندێک کێشەی سەرەکی و زەمینەخۆشکردن و دەست پێش خەرییەک بووە بۆ کارکردن و ئاوردانەوەیەکی جیددی و سەردەمیانە لە زمانی کوردی. ئەڵبەت لە بیری نەکەین مێژووی کورد و خەباتی سیاسی ـ فەرھەنگی کورد بە درێژەی تەمەنی خۆی لە سەرنج و گرنگیدان بە زمانی کوردی بێبەری نەبووە و ھەر کات دەرفەتێک ھەڵکەوتبێ و دەسەڵاتێکی کوردی سازبووبێ یان بووژابێتەوە یەکەم فاکتەری ئەساسی، زمان بووە کە کەوتووەتە گەر و بەرجەستە بووتەوە. وەک وترا ئامانجی سەرەکی لە دامەزران و بەرێوەبردنی ئەو کۆرە و زنجیرە دانیشتنەکانی کۆری زانستی زمان، یەکەم: وڵامدانەوەیەکە بەو عەشق و شەوقەی لە دەروونماندا بۆ زمانی نەتەوەکەمان ھەمانە و دووھەم: چارەسەرکردنی ھەندێک کێشەی سەرەکی زمانی کوردییە لەم بەشەدا و دواتر بەپێی توانا ھەوڵێکە بۆ ھاوچەرخترکردنی زمانەکەمان.

ھەڵبژاردنی ئەندامانی کۆری زانستی زمان لەلایەن نووسەران و ڕۆشنبیران و چالاکانی فەرھەنگی کوردستانی ڕۆژھەڵات بووە و ئەم کۆرە بە پێچەوانەی ھەموو کۆر و دانیشتنە فەرھەنگییەکانی کوردستانی ئێران، شەرعییەتی خۆی لە دەنگی ڕاستەوخۆی نووسەران و ڕۆشنبیران وەرگرتووە. ئەندامەکانی ئەم کۆرە ٢٠ کەسن کە ھەموویان ناو و سیمای ناسراون و ھەرکامیان لە فەزای ڕۆشنبیری و فەرھەنگی کوردستانی ڕۆژھەڵاتدا خاوەن پلە و جێگەی تایبەتن.

وەک دیارە مەبەستی ئەم کۆرە کارکردن لەسەر زمانی پێوەری کوردییە و ھەموو کار و چالاکییەکانی لەو پێناودایە و لەم ڕێگەشدا گرینگی دەدەات بە ھەموو زاراوەکان و لە کۆرەکەشدا نێونەری ھەموو زاراوەکان و بن‌زاراوەکانی تێدایە. رێنووسیش ھەر ئەو ڕێنووسەیە کە شێوەیەکی ڕەسمی بە خۆیەوە گرتووە واتە بە ئەلفووبێی عەرەبی. برواشی وایە کار و پروژەیەک سەرکەوتووە کە بەردەوام ڕووبەرووی ڕەخنە و تاوتوێکردنی شارەزایان و پسپۆرانی بواری پرۆژەکە بێتەوە و کۆریش وەک خۆی بەردەوام بانگەوازی ئەوەی کردووە و داواکاری ئەوەیە شارەزایان و پسپۆرانی بواری زمان، بە ڕەخنەگرتن و تاوتوێکردنی زانستیانەی چالاکییەکانی یارمەتی دەری پرۆژەکە و کۆری زانستی بن.

ئەندامانی کۆڕ[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

دەربارەی کۆڕ - ماڵپەڕی کۆڕی زانستی زمانی کوردی

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]

ماڵپەڕی کۆڕ