دھۆک

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دھۆک
دهوك - Dihok - ܒܝܬ ܢܘܗܕܪܐ
Duhok
دیمەنێکی شاری دھۆک
دیمەنێکی شاری دھۆک
ناسناو(ەکان): 
دھۆکا داسنیا
Map
شاری دھۆک
دھۆک is located in ھەرێمی کوردستان
دھۆک
دھۆک
دھۆک is located in عێراق
دھۆک
دھۆک
جێگە لە عێراقدا
دھۆک is located in ئاسیا
دھۆک
دھۆک
جێگە لە ئاسیادا
پۆتانەکان: 36°52′02″N 42°59′18″E / 36.86709°N 42.98845°E / 36.86709; 42.98845پۆتانەکان: 36°52′02″N 42°59′18″E / 36.86709°N 42.98845°E / 36.86709; 42.98845
وڵات عێراق
ھەرێمی فێدراڵ ھەرێمی کوردستان[١]
پارێزگادھۆک
قەزاناوەندی قەزای دھۆک
دەسەڵات
 • جۆرئەنجومەن - بەڕێوەبەرایەتی
 • پارێزگاری دھۆکعەلی تەتەر
ڕووبەر
 • سەرجەم٥٧٧ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢٢٣ میلی چوارگۆشە)
بەرزایی
٥٦٥ مەتر (١٬٨٥٤ پێ)
ژمارەی دانیشتووان
 (٢٠١٢
(بەپێی Gol COSIT))
 • سەرجەم٦٠٠،٠٠٠[٢]
زمان و ئایین
 • زمانزۆرینە: کوردی (کورمانجی)
کەمینە: ئاشووری
 • ئایینزۆرینە: ئیسلام (سوننە)
کەمینە: مەسیحییەت، ئێزیدی
ناوچەی کاتیUTCتێبینی نەکراوە (+٣)
 • ھاوین (DST)
پۆستاڵ کۆد
٤٢٠٠١
کۆدی تەلەفۆن٠٦٢
وێبگەپارێزگای دھۆک

دھۆک (بە ئارامی: ܢܘܗܕܪܐ، خوێندنەوەی: ناھۆدرا) شارێکی گەورەی باشووری کوردستان و ناوەندی پارێزگای دھۆکە و لە ناوچەی بادینان ھەڵکەوتووە. خەڵکەکەی بە شێوەزاری کورمانجی (بادینی) قسە دەکەن. دانیشتوانی ئەو پارێزگایە بە گشتی بە ١،٦٠٠،٠٠٠کەس مەزەندە دەکرێت، و ھەروەھا خەڵکی شارەکە خۆی بە ٦٠٠،٠٠٠ کەس خەمڵێندراوە.

ناوی دھۆک[دەستکاری]

لە بارەی ناوی دھۆک بۆچوونی جیاواز ھەیە، بەڵام ئەوەی کە لە ھەموویان بەناوبانگترە ئەوەیە کە (دھۆک) بە مانای (دوو چیا، یان دوو ھێلکە) دێت. ناوی ئاشوری شارەکە نوھەدرایە.

دیموگرافیا[دەستکاری]

کۆنترین بەڵگەی شاری دهۆک کە بەشێک بووە لە دەوڵەتی سوباری کوردی و ئەم ناوچەیە شوێنی هۆزی دۆسکی کوردی بووە و کوردە یەهوودییەکانیش لێ ژیاون. ئەمڕۆ دهۆک ناوچەی زاراوەی کورمانجی یە (بادینیی)ە. خەڵکەکەی سەر بە ئایینی ئیسلام، مەسیحی و ئێزدین. دەوڵەتی عێراق وێستگەی چەکی ئەتۆمی بەجێماوەکەی لە دەوروبەری دهۆک کە لە ساڵی ١٩٨١ لەلایەن ئیسرائیل بۆمبباران کرا بە شێوەیەکی نهێنی و لە ئۆپەراسیۆنێکی درێژخایەندا بە کۆمپانیایەکی کەنەدایی فرۆشت. لە سەرەتای مانگی نیسانی ١٩٩١ لە ئاکامی هێرشە ئاسمانییەکانی عێراقی بۆ سەر ناوچەکە، هەموو دانیشتووانی شاری دهۆک لە شارەکە هەڵاتن. لە دوای ئەوەی کە ناوچەی دژە فڕین لە لایەن هێزەکانی ئەمریکا لە باکووری عێراق دانرا، لەبەر ئەوەی کە دهۆک نەدەکەوتە ئەم ناوچەیە، خەڵکی ئەم ناوچەیە بە هێواشی بۆ ناوچەکەیان گەڕانەوە.

ئەردنیگار(جوگرافیا)[دەستکاری]

دهۆک و ناوچەکانی ژێر کارگێڕی دهۆک زیاتر لە ١،٦٠٠،٠٠٠ کەسە و لەو ڕێژەیەش ٩٠٪ موسڵمان و ٥٪ ئێزیدی و ٥٪ فەلەنە.

دوو چەم بەناو شاری دهۆکدا دەڕژێن، یەکەمیان چەمی دهۆکی ناوە و لە خوارووی شاری دهۆکە و لە گوندی خازیاڤا هەڵدەقوڵێت و لەسەر چەمەکەش پێش ئەوەی بگەیت بە دهۆک بەنداوی دهۆک درووست کراوە. دووەمیان کە بچووکترە و ناوی هیشکەرووە، ئەمیشیان لە نێزیکی دهۆک لە دەوروبەری گوندی بەرێبوهارێ دەزێت. چواردەوری هەردوو چەکەمە ڕازاوەتەوە بە باخچە و ڕەز و باغی: هەنار و قەیسی و ئالوبالوو و سێو و ترێ و هەرمێ و هی تریش.

گەڕەکانی دهۆک[دەستکاری]

پێڕستی گەڕەکەکان
نزارکێ بەرۆشکێ
سەرهلدان سەربەستی
مەهاباد مازی
دیاری ئاشتی
ڕەزا گرێ باسێ
شۆڕش برایەتی
گەلی مەزار
ڕۆناهی کانی مەحمەدکێ
بازاڕ شەهیدان
شاخکێ بن تکە
زرکا (ماسیکێ) بۆتان
کانی خشمەنا شێلێ
نوهەدرا سێ گرکا
مالتا ژۆر مالتا ژێر
شندۆخا ئازادی
گەڤەرکێ خەبات

دەستە خوشکەکان[دەستکاری]

پێشانگا[دەستکاری]

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Kurdistan Regional Government. KRG. سەردان لە ڕێکەوتی 2012-08-09.
  2. ^ "وەشانی ئەرشیڤکراو". Archived from the original on 5ی Februaryی 2011. Retrieved 18ی Julyی 2020. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help)
  3. ^ دهۆک دەبێتە دەستەخوشکی شاری گاینسڤایڵ لە ویلایەتی فلۆریدا