حەفسە کچی عومەر

حەفسە کچی عومەر
دایکانی باوەڕداران
حەفسە کچی عومەر; دایکانی باوەڕداران;
حفصة بنت عمر
لەدایکبوون	نز. 605 CE; مەککە, حیجاز, نیمچەدوورگەی عەرەبی ; (ئێستای عەرەبستانی سعوودی)
مەرگ	شەعبان ٤٥ AH; October/November, نز. ٦٦٥ (٥٩–٦٠ ساڵ ژیاوە); مەدینە, حیجاز, خەلافەتی ئەمەوی; (ئێستای عەرەبستانی سعوودی)
شوێنی حەوانەوە	گۆڕستانی ئەلباقیع, مەدینە
ناسراوە بە	هاوسەری پێغەمبەر محەممەد, دایکانی باوەڕداران
ھاوسەر	خونەیسی کوڕی حوزافە (لە ساڵی ٦٢٤ی ئاب کۆچی دوایی کردووە); محەممەد (m. 624/625; وەفاتی کرد لە ساڵی ٦٣٢ز);
باوان	عومەر کوڕی خەتتاب (باوک); زەینەب کچی مەزعون (دایک);
خێزان	بەنی عەدی (بە پێی لەدایکبوون); ئەھلولبەیت (بەپێی هاوسەرگیری);

حەفسە کچی عومەر هاوسەری پێغەمبەر محەممەد بووە. هەروەها کچ عومەر کوڕی خەتتابە کە دووەم خەلیفەی خەلافەتی ڕاشدین بوو. لە نووسینە ئیسلامییەکاندا، بەم شێوەیە زۆرجار ناوی ئەو بە ناونیشانی "دایکی باوەڕداران" پێشگر دەکرێت (بە عەرەبی: أمّ المؤمنين).

حەفسە منداڵی گەورەی عومەری کوڕی خەتتاب و زەینەب کچی مەزعون بوو. ئەو "پێنج ساڵ پێش ناردنی پێغەمبەر" لەدایکبووە، واتە لە ساڵی ٦٠٥ دایکبووە.

هاوسەرگیری

لەگەڵ خونەیسی کوڕی حوزافە هاوسەرگیری کردووە بەڵام لە مانگی ئابی ساڵی ٦٢٤ بووەتە بێوەژن.

هەر کە حەفسە ماوەی عودەی تەواو کرد، عومەری باوکی دەستی پێشکەش بە عوسمانی کوڕی عەففان کرد، دواتریش بۆ ئەبووبەکری سدیق، بەڵام هەردووکیان ڕەتیان کردەوە. کاتێک عومەر چووە لای پێغەمبەر بۆ ئەوەی گلەیی لەم بابەتە بکات، پێغەمبەر لە وەڵامدا دەڵێت: "حەفسە لە عوسمان باشتر هاوسەرگیری لەگەڵ دەکات و عوسمانیش لە حەفسە باشتر هاوسەرگیری دەکات."

پێغەمبەر لە شەعبانی ٣ی کۆچی (کۆتایی مانگی یەک یان سەرەتای شوباتی ٦٢٥) لەگەڵ حەفسە هاوسەرگیری کرد. ئەم هاوسەرگیرییە "چانسی ئەوەی بە پێغەمبەر بەخشی کە خۆی لەگەڵ ئەم شوێنکەوتووە دڵسۆزەدا هاوپەیمان بکات" واتە عومەر کە ئێستا بووە خەزووری.

کارە دیارەکانی

عوسمان، کاتێک بوو بە خەلیفە، نوسخەی حەفسەی بەکارهێنا کاتێک دەقی قورئانی ستاندارد کرد. هەروەها دەوترێت شەست فەرموودەی لە پێغەمبەرەوە گێڕاوەتەوە.

مردن

لە شەعبانی ٤٥ی کۆچی، واتە لە مانگی ئۆکتۆبەر یان تشرینی دووەمی ساڵی ٦٦٥ کۆچی دوایی کردووە، لە گۆڕستانی ئەلباقیع لە تەنیشت دایکانی تری باوەڕداران بە خاک سپێردراوە.^[١]

دیدگا جیاوازەکان

ڕوانگەی سوننە

حەفسە لەلایەن سوننەکانەوە وەک زانا و پرسیارکەر سەیر دەکرێت. هەروەها وەک دایکی باوەڕداران ڕێزی لێدەگیرێت.

ڕوانگەی شیعە

ڕوانگەی شیعە تا ڕادەیەک جیاوازە لە سوننە. زۆربەی شیعەی دوانزە ئیمامی حەفسا و عائیشە تۆمەتبار دەکەن بە ژەهراویکردنی محەممەد و مردنی هێناوەتە ئاراوە.^[٢]

ئەمانەش ببینە

سەرچاوەکان

^ احمد بن محمد السياري. Kitab Al Qir'at Of Ahmad B. Muhammad Al Sayyari (بە Arabic).{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
^ «دایکی باوەڕداران». www.worldcat.org. لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)

[1] احمد بن محمد السياري. Kitab Al Qir'at Of Ahmad B. Muhammad Al Sayyari (بە Arabic).{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)

[2] «دایکی باوەڕداران». www.worldcat.org. لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)

[١]

[٢]