میرنشینی سەراب

نەخشەی خانەدانی سەراب

میرنشینی سەراب یان خانەدانی سەراب خانەدانێکی کوردی بوو لە دوای ساڵی ١٧٤٧ەوە لەلایەن عەشیرەتی شکاک حوکمڕانی کراوە، و سەراب ناوەندەکەی بووە.

مێژوو

سەرھەڵدان

لەگەڵ ڕووخانی ئیمپراتۆرییەتی سەفەوی لە ساڵی ١٧٢٢، پارێزگاکانی قەوقاز کەوتنە ئاژاوەوە. عوسمانییەکان و ڕووسەکان ئەم دەرفەتەیان قۆستەوە بۆ داگیرکردنیی ناوچەکە، پیتەری مەزن لە ھاوینی ساڵی ١٧٢٢دا داگیرکارییەکەی دەست پێکرد. عوسمانییەکان لە ھاوینی ساڵی ١٧٢٣ دەستیان پێکرد، و تا ساڵی ١٧٢٥ ھەموو پارێزگا قەوقازەکانی فارسیان خستە ژێر کۆنترۆڵی خۆیانەوە؛ بەڵام گرووپە خێڵەکییەکانی ناوچەی ئازەربایجان بەرھەڵستکار بوون و لە دژی ئەو ھێزانە ڕاپەڕین.

لە بەھاری ساڵی ١٧٢٦ شاحسێڤانی موغان و شکاکییەکانی مشکێن بەھۆی توڕەییانەوە لە داگیرکردنی ئەردەبیل، بە سەرکردایەتی عەبدولڕەزاق خان، لە دژی عوسمانییەکان ڕاپەڕین. لە مانگی ئایاردا ھێزێکی عوسمانی بە فەرماندەیی عەبدڕەحمان پاشا ئەردەبیلی بەجێھێشت و لە ناوچەی ئەرشەق شکستیان بە خێڵەکان ھێنا. لە مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی ١٧٢٨دا پارێزگاری دیاربەکر لە مشکێن شکستی بە شکاکییەکان ھێنا و ژن و منداڵەکانیانی بە دیل گرت. لە کۆتاییدا عوسمانییەکان تا مانگی یەکی ساڵی ١٧٢٩ یاخیبووەکانیان سەرکوت کرد؛ بەڵام دووبارە سەرھەڵدانەوەی سەفەوییەکان و نادر شا ھیچ بوارێکی بۆ سوپای بێگانە لە ئازەربایجاندا نەھێشتەوە. تا ساڵی ١٧٣٢ مۆغان گەڕایەوە ژێر کۆنترۆڵی سەفەوییەکان.

لە سەردەمی ئەفشارییەکاندا، نادر شا زۆرێک لە شکاکییەکانی ڕاگوێستی خۆراسان کرد؛ بەڵام لەگەڵ تیرۆرکردنی لە حوزەیرانی ساڵی ١٧٤٧، شکاکییەکان ھاتنەوە بۆ ناوچەی ئازەربایجان. لەبری ئەوەی لە مشکێن نیشتەجێ ببن، لە سەراب و میانە نیشتەجێبوون.

سەردەمی عەلی خانی شکاک

خانەدانەکە لەلایەن عەلی خان سەرۆکی عەشیرەتی شکاکی کوردەوە لە دوای ساڵی ١٧٤٧ دامەزراوە. لە ساڵی ١٧٥٠دا عەلی خان لە بەرامبەر ئازادخانی ئەفغانییەوە شکستی ھێنا و ناچار بوو ملکەچی بێت. کەریم خانی زەند لە بەھاری ساڵی ١٧٦٢ ھێرشی کردە سەر ئازەربایجان بۆ ئەوەی فاتیح عەلی خانی ئەفشار و خانەدانی ورمێ ناچار بکات ملکەچی بکەن. عەلی خانی شکاکی لەشکری زەندی پەسەند کرد و ملکەچی زەندییەکان بوو. کەریم خان دوای گەمارۆدانی حەوت مانگ، لە ٢٠ی شوباتی ساڵی ١٧٦٣ تەورێز و ورمێ دەگرێت. لە سەردەمی دەسەڵاتی عەلی خاندا، خانەدانەکە ھاوپەیمانییەتی لەگەڵ خانەدانی ئەردەبیلی دراوسێی و خانەدانی قەرەباخ ھەبوو.

سەردەمی سادق خانی شکاک

کاتێک عەلی خانی شکاک لە ساڵی ١٧٨٦ کۆچی دوایی کرد، سادق خانی شکاک شوێنی گرتەوە. لە ساڵی ١٧٨٧ سادق تەورێزی گرت و پارێزگارەکەی، خوداداد خانی دونبەلی کوشت. ھەروەھا شوێنکەوتووانی ھەڵیانکوتایە سەر گێڵان. کاتێک ئاغا محەممەدخانی قاجاڕ لە سەرەتای ساڵی ١٧٩١دا ئازەربایجانی داگیرکرد، سادق بۆ بەرگریکردن لە سەراب، لە تەورێز پاشەکشەی کرد، بەڵام شکستی ھێنا و سوپای ئێران سەراب و لادێکانی دەوروبەری وێران کرد. پاشان سادق بە بارمتە گیرا، لەگەڵ ھەندێک لە سەرۆکەکانی شاسەوان لە ئەردەبیل.

خانەکانی سەراب

• عەلی خانی شکاک ١٧٤٧‒١٧٨٦
• سادق خانی شکاک ١٧٨٦‒١٨٠٠
• سان خان ١٨٠٠‒؟