ڕووسەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە خەڵکی ڕووسەوە ڕەوانە کراوە)
Jump to navigation Jump to search
ڕووسەکان
Русские
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
١٣٤ ملیۆن کەس[١]
Map of the Russian Diaspora in the World.svg
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
 ڕووسیا: ١١٧٫٣١٩٫٠٠٠[٢]
دیاسپۆرا
 ئوکراینا٧٫١٧٠٫٠٠٠ (٢٠١٨)[٣]
 کازاخستان٣٫٦٤٤٫٥٢٩ (٢٠١٦)[٤]
 ئەڵمانیا٣٫٥٠٠٫٠٠٠ [٥][٦]
 ویلایەتە یەکگرتووەکان٣٫٠٧٢٫٧٥٦ (٢٠٠٩)[٧]
 ئیسرائیل٩٣٨٫٥٠٠ (٢٠١١)[٨]
 ئۆزبەکستان٨٠٩٫٥٣٠ (٢٠١٩)[٩]
 بیلاڕووس٧٨٥٫٠٨٤ (٢٠٠٩)[١٠]
 کەنەدا٦٢٢٫٤٤٥ (٢٠١٦)[١١]
 لاتڤیا٤٨٧٫٢٥٠ (٢٠١٨)[١٢]
 قرغیزستان٣٥٢٫٩٦٠ (٢٠١٨)[١٣]
 بەڕازیل٣٤٠٫٠٠٠[١٤]
 ئیستۆنیا٣٢٧٫٨٠٢ (٢٠٢٠)[١٥]
 ئەرژەنتین٣٠٠٫٠٠٠ (٢٠١٨)[١٦]
 مۆلدۆڤا٢٠١٫٢١٨ (٢٠١٤)[١٧]
 فەڕەنسا٢٠٠٫٠٠٠ ھەتا ٥٠٠٫٠٠٠ [١٨][١٨][١٩]
 تورکمانستان١٥٠٫٠٠٠ (٢٠١٢)[٢٠]
 لیتوانیا١٢٩٫٧٩٧ (٢٠١٧)[٢١]
 ئیتالیا١٢٠٫٤٥٩[٢٢]
 ئازەربایجان١١٩٫٣٠٠ (٢٠٠٩)[٢٣]
 فینلاند٧٨٫٥٠٠ ھەتا ٨٥٫٥٣٤ (٢٠١٨)[٢٤]
 ئوسترالیا٦٧٫٠٥٥ (٢٠٠٦)[٢٥]
 تورکیا٥٠٫٠٠٠[٢٦]
 پۆڵەندا٤٠٫٠٠٠ (٢٠١٩)[٢٧]
 ڕۆمانیا٣٦٫٣٩٧ (٢٠٠٢)[٢٨]
 کۆماری چیک٣٥٫٧٥٨ (٢٠١٦)[٢٩]
 تاجیکستان٣٥٫٠٠٠ (٢٠١٠)[٣٠]
 کۆریای باشوور٣٠٫٠٩٨ (٢٠١٦)[٣١][٣٢]
 گورجستان٢٦٫٤٥٣ (٢٠١٤)[٣٣]
 مەجارستان٢١٫٥١٨ (٢٠١٦)[٣٤]
 سوێد٢٠٫١٨٧ (٢٠١٦)[٣٥]
 چین١٥٫٦٠٩ (٢٠٠٠)[٣٦]
 بولگاریا١٥٫٥٩٥ (٢٠٠٢)[٣٧]
 ئەرمەنستان١٤٫٦٦٠ (٢٠٠٢)[٣٨]
 یۆنان١٣٫٦٣٥ (٢٠٠٢)[٣٩]
 دانمارک٧٫٦٨٦ (٢٠١٩)[٤٠]
زمانەکان
ڕووسی
ئایین
بەزۆری کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی ڕۆژھەڵات
(کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی ڕووسی)
ھەروەھا ژمارەیەکی زۆریش بێ ئایینن.
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان
خەڵکانی تری سلاڤیی ڕۆژھەڵات (بیلاڕووسەکان، ئۆکرانەکان)[٤١]

ڕووسەکان (بە ڕووسی: Русские) نەتەوەیەک لە سلاڤییەکانی ڕۆژھەڵاتن کە زۆربەیان لە ڕووسیا و وڵاتەکانی دەوروبەر دەژین. ناوی ڕووسیاش لەم ناوە ھاتووە کە بە مانای وڵاتی ڕووسەکانە. ڕووسەکان بە زمانی ڕووسی دەدوێن. ژمارەی دانیشتووانی ئەم نەتەوەیە لە ڕووسیادا ١١٧٫٣١٩٫٠٠٠ کەسە کە بە وڵاتەکانی تر بە ١٣٤ ملیۆن کەس دەگات.[٤٢]

زمانی ڕووسی[دەستکاری]

وتاری سەرەکی: زمانی ڕووسی
██ زمانی ڕووسی فەرمییە. ██ زمانی ڕووسی فەرمیی نییە، بەڵام زیاتر لە ٣٠% خەڵک قسەی پێدەکەن.

زمانی ڕوسی (بە ڕووسى: русский язык) زمانێکە کە خەڵکی ڕووس قسەی پێدەکەن. زمانی ڕووسی زۆرترین زمانی بەکارھێنراوە لە ئەورووپا و بەربڵاوترین زمانە لە زمانە سلاڤییەکان. زمانی ڕوسی لە وڵاتەکانی ڕووسیا، بیلاڕووس، کازاخستان، قرغیزستان و ھەروەھا لە نەتەوە یەکگرتووەکان زمانێکی فەرمییە.[٤٣][٤٤]

کەسانی ناودار[دەستکاری]

Russianpeople3.1.png

ڕووسەکان لە مێژوودا زۆر کەسانێکی ناوداریان لە بەستێنە جۆراوجۆرەکان ھەبووە.

لە دامێنی وێژە و ئەدەبدا ڕووسەکان کەسانێکی وەکوو لیۆ تۆڵستۆی، فیۆدۆر دۆستۆیەڤسکی، مەکسیم گۆرکی، ڤلادیمیر مایاکۆڤسکی، بۆریس پاستێرناک، ئانتۆن چێخۆڤ، ئەلێکساندر پوشکین، میخائیل بۆلگاکۆڤ، ئانا ئاخماتۆڤا، ڤلادیمیر نابۆکۆڤ و نیکۆڵای گۆگۆڵیان ھەیە.

لە بەستێنی مۆسیقای کلاسیکدا ڕووسەکان کەسانێکی ناوداریان وەکوو پیۆتەر ئیلیچ چایکۆڤسکی و نیکۆلای ڕیمسکی کۆرساکۆڤیان ھەبووە.

لە بەستێنی زانست و زانستیارەکانی گەورەی ڕووس ناوەکانی دمیتری مەندەلیێڤ، ئیڤان پاڤلۆڤ و کۆنستانتین تسیۆلکۆڤسکی شایانی زیکرن.

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "Russian". Joshua Project. Retrieved 10 August 2020.
  2. ^ "Russian in Russia". Joshua Project. Retrieved 11 August 2020.
  3. ^ http://www.ukrstat.gov.ua/
  4. ^ "Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2016 года". stat.gov.kz.
  5. ^ "وەشانی ئەرشیڤکراو" (PDF). Archived from the original (PDF) on ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩. Retrieved ١٧ی شوباتی ٢٠٢١. Check date values in: |access-date=, |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  6. ^ "Regarding Upcoming Conference on Status of Russian Language Abroad". Russian Ministry of Foreign Affairs. Archived from the original on 23 December 2015. Retrieved 24 June 2014. ٢٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  7. ^ "American FactFinder – Results". Data Access and Dissemination Systems (DADS). Archived from the original on 12 February 2020. Retrieved 19 September 2016. ١٢ی شوباتی ٢٠٢٠ لە Archive.is، ئەرشیڤ کراوە
  8. ^ http://jppi.org.il/uploads/Jewish_Demographic_Policies.pdf
  9. ^ "Archived copy". Archived from the original on 14 November 2018. Retrieved 18 January 2019.
  10. ^ http://www.belstat.gov.by/upload-belstat/upload-belstat-pdf/perepis_2009/5.8-0.pdf ٢٨ی تەممووزی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  11. ^ "Census Profile, 2016 Census". statcan.gc.ca.
  12. ^ http://data1.csb.gov.lv/pxweb/en/iedz/iedz__iedzrakst/IRG070.px/table/tableViewLayout1/?rxid=d8284c56-0641-451c-8b70-b6297b58f464 ٢٠ی تەممووزی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  13. ^ "Archived copy". Archived from the original on 27 December 2018. Retrieved 18 January 2019.
  14. ^ Maria Stella Ferreira Levy. O papel da migração internacional na evolução da população brasileira (1872 to 1972). inRevista de Saúde Pública, volume supl, June 1974.
  15. ^ "Archived copy". Archived from the original on 11 June 2019. Retrieved 1 February 2020.
  16. ^ https://www.ellitoral.com/index.php/diarios/2018/02/25/informaciongeneral/INFO-02.html
  17. ^ "Moldovan Population Census from 2014". Moldovan National Bureau of Statistics.
  18. ^ ئ ا "La communauté russe en France est "éclectique"". ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  19. ^ "communauté russe en France" (PDF). Archived from the original (PDF) on 12 April 2019. Retrieved 19 January 2019.
  20. ^ "Archived copy". Archived from the original on 19 January 2019. Retrieved 19 January 2019.
  21. ^ "Gyventojų pagal tautybę dalis, palyginti su bendru nuolatinių gyventojų skaičiumi". osp.stat.gov.lt. Retrieved 13 August 2017.
  22. ^ "2006 census". ١٤ی ئابی ٢٠١٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  23. ^ "The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan". azstat.org. Archived from the original on 7 January 2012. ٧ی شوباتی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  24. ^ http://pxnet2.stat.fi/PXWeb/pxweb/fi/StatFin/StatFin__vrm__vaerak/statfin_vaerak_pxt_11rv.px/table/tableViewLayout1/?rxid=726cd24d-d0f1-416a-8eec-7ce9b82fd5a4
  25. ^ "Australian Bureau of Statistics". Abs.gov.au. Retrieved 22 July 2012.
  26. ^ "МИД России | 12/02/2009 | Интервью Посла России в Турции В.Е.Ивановского, опубликованное в журнале "Консул" № 4 /19/, декабрь 2009 года". Mid.ru. Archived from the original on 2 January 2016. Retrieved 22 July 2012. ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  27. ^ "Immigrant and Emigrant Populations by Country of Origin and Destination". Migration Policy Institute. Retrieved 20 September 2020.
  28. ^ Informatii utile | Agentia Nationala pentru Intreprinderi Mici si Mijlocii (2002 census) (بە Romanian)
  29. ^ "(number of foreigners in the Czech Republic)" (PDF) (بە چێکی). 31 December 2016. Retrieved 6 October 2017.
  30. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/2013/0559/barom02.php
  31. ^ "출입국·외국인정책 통계월보". 출입국·외국인정책 본부 이민정보과.
  32. ^ The source is not Russian but Russian Koreans.
  33. ^ http://census.ge/files/results/english/17_Total%20population%20by%20regions%20and%20ethnicity.xls
  34. ^ Vukovich, Gabriella (2018). Mikrocenzus 2016 – 12. Nemzetiségi adatok [2016 microcensus – 12. Ethnic data] (PDF). Hungarian Central Statistical Office (بە هەنگاری). Budapest. ISBN 978-963-235-542-9. Retrieved 9 January 2019.
  35. ^ "Utrikes födda efter födelseland, kön och år". www.scb.se. Statistiska Centralbyrån. Retrieved 25 May 2017.[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]
  36. ^ "(2000 census)". Stats.gov.cn. Archived from the original on ٢٦ی ئابی ٢٠١٨. Retrieved 22 July 2012. Check date values in: |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) ٢٦ی ئابی ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  37. ^ "(2002 census)". Nsi.bg. Retrieved 22 July 2012.
  38. ^ "(2002 census)" (PDF). Retrieved 22 July 2012. ٢ی حوزەیرانی ٢٠١٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  39. ^ "rcnk.gr". April 2020.[بەستەری مردوو]
  40. ^ "Statistics Denmark 2019 K4: Russian". Statistics Denmark.
  41. ^ Balanovsky, Oleg; Rootsi, Siiri; Pshenichnov, Andrey; Kivisild, Toomas; Churnosov, Michail; Evseeva, Irina; Pocheshkhova, Elvira; Boldyreva, Margarita; Yankovsky, Nikolay; Balanovska, Elena; Villems, Richard (January 2008). "Two sources of the Russian patrilineal heritage in their Eurasian context". American Journal of Human Genetics. 82 (1): 236–50. doi:10.1016/j.ajhg.2007.09.019. PMC 2253976. PMID 18179905.
  42. ^ "Russian". Joshua Project. Retrieved 10 August 2020.
  43. ^ "Russian Language Enjoying a Boost in Post-Soviet States". Gallup.com. 1 August 2008. Archived from the original on 18 May 2010. Retrieved 16 May 2010.
  44. ^ Арефьев, Александр (2006). Падение статуса русского языка на постсоветском пространстве. Демоскоп Weekly (بە ڕووسی) (251). Archived from the original on 8 March 2013.

بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ڕووسەکان&oldid=965560»