پان ئەفریقاییزم

پان ئەفریقاییزم یان پان ئەفریقایی، جووڵانەوەیەکی جیھانییە کە ئامانجی ھاندان و بەھێزکردنی پەیوەندی ھاودەنگییە لە نێوان ھەموو نەتەوە و ھۆزە ڕەسەنە بە ڕەچەڵەک ئەفریقییەکان. لەسەر بنەمای ئامانجێکی ھاوبەش، کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ بازرگانی کۆیلەکان لە ئۆقیانووسی ئاتلانتیک، جووڵانەوەکە زیاتر لە دەرەوەی کیشوەری ئەفریقا بەربڵاوترە و چەندین پشتیوانی ڕەوەندی ئەفریقیی بەرچاو ھەیە لە ئەمریکا و ئەورووپا.^[١]^[٢]

پان ئەفریقایی لە خەباتەکانی گەلی ئەفریقا دژی بە کۆیلەکردن و کۆلۆنیالیزم^[٣] سەرچاوەی گرتووە، ڕەنگە ئەم سەرھەڵدان و یاخیبوونانە بگەڕێتەوە بۆ یەکەمین بەرخۆدان لەسەر ئەو کەشتیانەی کۆیلەکانیان ئاڵوگۆ دەکرد. لەسەر بنەمای ئەو باوەڕەی کە یەکێتی بۆ پێشکەوتنی ئابووری و کۆمەڵایەتی و سیاسیی ئەفریقییەکان زۆر گرنگە، و ئامانجی «یەکخستن و بەرزکردنەوەی» خەڵکی بە ڕەچەڵەک ئەفریقییە.^[٤]

لە ناوەڕۆکدا، پان ئەفریقایی باوەڕێکە کە گەلی ئەفریقا، چ لە کیشوەرەکە و چ لە ڕەوەند و ئاوارەکانی دەرەوەی ئەفریقا، نەک تەنھا مێژوویەکی ھاوبەش، بەڵکو چارەنووسێکی ھاوبەشیان ھەیە.^[٥] بزووتنەوە بیرۆکەیی و کلتووری و سیاسییە پان ئەفریقییەکان ئەو باوەڕەیان ھەیە کە ھەموو ئەفریقییەکان و نەوەی ئەفریقییەکان سەر بە یەک «ڕەگەز» یان بە شێوەیەکی تر، ئەفریقییەکان خەڵکانێکی یەکییەتیی کلتوورین؛ ھەروەھا پان ئەفریقایی ھەستکردنە بە چارەنووسێکی مێژوویی ھاوبەشی ئەفریقییەکان لە ئەمریکا و بەگشتی لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.^[٦]^[٧]^[٨]^[٩]

چاوگنامە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ Austin, David (Fall 2007). "All Roads Led to Montreal: Black Power, the Caribbean and the Black Radical Tradition in Canada". Journal of African American History. 92 (4): 516–539. doi:10.1086/JAAHv92n4p516.
^ Oloruntoba-Oju, Omotayo (December 2012). "Pan Africanism, Myth and History in African and Caribbean Drama". Journal of Pan African Studies. 5: 190 ff.
^ Abdul-Raheem, Tajudeen (ed.), Pan Africanism: Politics, Economy and Social Change in the Twenty-first Century, New York University Press, 1996.
^ Frick, Janari, et al. (2006), History: Learner's Book, p. 235, South Africa: New Africa Books.
^ Makalani, Minkah (2011). "Pan-Africanism". Africana Age.
^ New Dictionary of the History of Ideas. The Gale Group, Inc. 2005.
^ Adejumobi, Saheed (2008-07-30). "The Pan-African Congresses, 1900-1945 •" (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.
^ "Pan-Africanism - Routledge Encyclopedia of Philosophy". www.rep.routledge.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.
^ "A Guide to the Development and Spread of Pan-Africanism". ThoughtCo (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.

[1] Austin, David (Fall 2007). "All Roads Led to Montreal: Black Power, the Caribbean and the Black Radical Tradition in Canada". Journal of African American History. 92 (4): 516–539. doi:10.1086/JAAHv92n4p516.

[2] Oloruntoba-Oju, Omotayo (December 2012). "Pan Africanism, Myth and History in African and Caribbean Drama". Journal of Pan African Studies. 5: 190 ff.

[3] Abdul-Raheem, Tajudeen (ed.), Pan Africanism: Politics, Economy and Social Change in the Twenty-first Century, New York University Press, 1996.

[4] Frick, Janari, et al. (2006), History: Learner's Book, p. 235, South Africa: New Africa Books.

[5] Makalani, Minkah (2011). "Pan-Africanism". Africana Age.

[6] New Dictionary of the History of Ideas. The Gale Group, Inc. 2005.

[7] Adejumobi, Saheed (2008-07-30). "The Pan-African Congresses, 1900-1945 •" (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.

[8] "Pan-Africanism - Routledge Encyclopedia of Philosophy". www.rep.routledge.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.

[9] "A Guide to the Development and Spread of Pan-Africanism". ThoughtCo (بە ئینگلیزی). Retrieved 2023-12-23.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

ب و د ناسیۆنالیزم
پەرەپێدانی	سروودی نەتەوەیی ڕەنگەکان ئاڵا خودا شووناسی زمان میوزیک ئەفسانە وەرزش
چەشنەکان	ناسیۆنالیزمەکان ئەفریقاییزم شۆڤینیزم ناسیۆنالیزمی ئەمریکی ناسیۆنالیزمی فەڕەنسی کۆمۆنیزم گرووپی نەتەوەیی چەپڕەوی پان ناسیۆنالیزم نیۆ ناسۆنالیزم ناسیۆنالیزمی عەرەبی ناسیۆنالیزمی کۆری زایۆنیزم کریستیان فاشیزم نازیزم نیۆفاشیزم ناسیۆنالیزمی ڕۆمانسی تیرۆریزم ئەڵتراناسیۆنالیزم
ڕێکخراوەکان	پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیست حیزبوڵڵای کورد (تورکیا) حەماس بەعسیزم حیزبی پان ئێرانیست پارتی ئازادیی کوردستان پارتی نازی پارتی ئاشتی و دیموکراسی ئینتەرناسیۆنالی سۆشیالیستی حیزبی فاشیستی نەتەوەیی پارتی نیشتمانیی دایک حیزبی دێموکراتی کوردستانی ئێران کۆمەڵەی ژیانەوەی کوردستان بەرەی نەتەوەییی ئێران پارتی کرێکارانی کوردستان
پەیوەندیدارە بە	ڕیالیزم ئەنارکیزم دژە تورک ئایدۆلۆژیا‒بیرۆکە کوردایەتی توورانیزم ڕەگەزپەرستی ڕەگەزپەرستی لە تورکیا ئینتەرناسیۆنالیزم سۆسیالیزم سەدەکانی ناوەڕاست کەمالیزم دژە ناسیۆنالیزم نیشتیمانپەروەری ترانسناسیۆنالیزم دەوڵەتی نەتەوەیی نیشتمان مەنجەڵی توانەوە
پۆل:ناسیۆنالیزمەکان دەروازەی ڕامیاری