خەیار
 | ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
 | ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
خەیار یان ھاروو سەوزەیەکی ڕەنگ سەوزە. خەیار لە ڕۆژھەڵاتی ھیندستان بۆ ماوەی ٣٠٠٠ ساڵ زۆر بە فراوانی دەڕوێنرا. یۆنانییەکان ناسیویانە. ڕۆمانیەکانیش ناسیویانە، بە پێی نووسەر Pliny ئیمپراتۆر Tiberius بەردەوام بە ھاوین و زستان خەیار لەسەر سفرەکەی بووە.
سوودەکانی خەیار[دەستکاری]
خەیار دەوڵمەندە لە ڤیتامینەکان و کانزایەکان، ھەروەھا پێک دێت لە رێژەیکی زۆر گەورەی لە ئاو لە ڕادەی ٩٦% ھەروەھا وا دادەنرێت بە سەرچاوەێکی دەوڵەمەندی لە ڤیتامینەکان وەک ڤیتامین A و B وە ڤیتامین G. ھەروەھا سەرچاوەێکە لە کاربۆھایدرەیت و شەکرەکان و لەگەڵ پرۆتینەکان و لە کانزایەکان وەک کالیسیوم و ئاسن و منگەنیسوم و فۆسفات و پۆتاسیوم.
سوودی تەندروستی خەیار[دەستکاری]
- گەشەکردن و بەھێز کەردنی قژ: شەربەتی خەیار بە سوودە بۆ گەشەکردن و بە ھێز کەردنی قژ کە پێک دێت لە سلیکون و گۆگرد بە تایبەتی ئەگەر شەربەتی گێزەر یان خەس یان سپێناخ تێکەڵی بکەێت.
- ڕزگاری دان لە ئەستووربوونی چاو: ئەو ئاوەی کە لە ژێر چاودا کوئەبێتەوە لە وانەیە لێ رزگار ببیت لە ئەستور بونی چاو ئەوەیش دانانی پارچەی خەیار لە سەر چاوێت بۆ ماوەی ١٠ خولەک.
- چارەسەرکردنە لە سووتانی تیشکی ھەتاو: خەیار بە وە دەناسرێت کە لە توانای ئەوەدایە چارەسەری سووتانی پێست لە تیشکی خۆر بکات ئەویس بە دانانی رێژەیکی باشی لە شەربەتی خەیار لە سەر ئەو شوێنەی کە توشی سوتان بووە و مەساچی پێ بکرێت چونکە خەیار وەک تەرتیب کار دەکات لە سەر پێست و زوو چاکی ئەکاتەوە.
- کەم کردنەوەی ڕەش بوونی ژێر چاو: خیار ئاورازێکی باشە بۆ رزگار بوون لە ڕەش بوونی ژێر چاو ھەروەھا کار ئەکات بۆ تەرتیب کردنی پێستی ژێر چاو بۆ ماوەی ١٠ خولەک.
- تەرتیبی دەم و چاو: خەیار بە خاسیەتی تەرتیب دادەنرێت کە بە رەگەزێکی سەرەکی لە کرێمی تەرتیبەکاندا ھەیە و ھەروەھا پەڵەکانیش لا ئەبات کە بە ھۆی تیشکی ھەتاوەوە دروست بووە.
- نەھێشتنی کونی پێست: خەیار بەس بۆ جوانکاری دانانرێت بەڵکو کار ئەکات بۆ نەھێشتی کونی پێست ئەویش ئاوی خەیار لەگەڵ رێژەیکی خەلی سێو یان ھەنگوین یان تەماتە.
- رێک خستنی پەستانی خوێن: خەیار کار ئەکات بۆ رێک خستنی پەستانی خوێن ئەویش بە بوونی ڕێژەی کانزایەکان وەک سۆدیوم.
- رێک خستنی پلەی گەرمی لەش: خەیار سەرچاوەیکی بەسوودە بۆ تەرتیب کردن لەش ھەروەھا بۆ رێک خستنی پلەی گەرمیش ئەویش خواردنەوەی بەرداغێکی شەربەتی خەیار و تێکەڵ کەردنی لەگەڵ ئاوی معدەنووس.
