خوێن

خوێن (بە ئینگلیزی: Blood) بەستەرە شانەیەکی شلە کە لە ناو لولەخوێنیەکانی لەشی مرۆڤدا بە ھۆی کاریگەری پۆمپی دڵەوە دەگەڕێت. ئەرکی سەرەکی ئەم تەوشە ئەوەیە کە ئۆکسجین کە سووتەمەنی ڕەسەنی خانەکانە، بە دەستیان بگەیێنێت و دووەم ئۆکسیدی کاربۆن کە پاشەڕۆی ئەم مێتابۆلیسمەیە لە خانەکە دوور دەخاتەوە. خوێن لەبەشێکی شل پێکدێت کە پلازمایە (%٥٥ی قەبارەی خوێنە) بەشەکەی دیکەشی خانەکانی خرۆکەی سوور و خرۆکەی سپی و پەرەکانی خوێنە (%٤٥) لەشی مرۆڤێکی پێگەیشتوو نزیکەی ٤–٥ لیتر خوێنی تێدایە

خانەکانی خوێن

• خرۆکەی سوور
• خرۆکەی سپی
• نۆترۆفیلەکان
• بازۆفیلەکان
• مۆنۆسیتەکان
• ماکرۆفاژەکان
• لەنفۆسیتەکان
• لەنفۆسیتی بی
• لەنفۆسیتی تی
• کۆمەڵەی تی
• بکوژە خانەی تی
• پلاتێلێت

بنەماکانی خوێن (مادەکانی ناو خووێن)

لە ناو خوێن دا ھەندێک ماددەی گووناگوون ھەن کە ھەرکام لەم بنەمانە ئەرکی خۆیان ھەیە و یان بەرھەمی ئەرکێکن کە ڕژاونەتە ناو خوێن. بۆ نموونە دەتوانین ئەم بنەمانە ناو ببەین:

• ئوکسجین
• دوانە ئۆکسیدی کاربۆن
• گلۆکۆز
• ترشە چەوری
• ئەو بنەمانەی بۆ گیرسانەوەی خوێن پێویستن وەکو:
• فاکتۆری ١٣٬١٢٬١١٬١٠٬٩٬٨٬٧٬٥٬٣
• ترۆمبۆپلاستین، ترۆمبین
• ڤیتامین k
• فایبرین، فایبرینۆجین
• ھۆرمۆنەکان
• تری گلیسرید
• کۆلێستڕۆڵ