خوێن
Jump to navigation
Jump to search
 | ئەم وتارە بۆ سەلماندن پێویستی بە ئاماژەی زیاتر بە سەرچاوەکان ھەیە. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
خوێن (بە ئینگلیزی: Blood)[١] بەستەرە شانەیەکی شلە کە لە ناو لولەخوێنیەکانی لەشی مرۆڤدا بە ھۆی کاریگەری پۆمپی دڵەوە دەگەڕێت. ئەرکی سەرەکی ئەم تەوشە ئەوەیە کە ئۆکسجین کە سووتەمەنی ڕەسەنی خانەکانە، بە دەستیان بگەیێنێت و دووەم ئۆکسیدی کاربۆن کە پاشەڕۆی ئەم مێتابۆلیسمەیە لە خانەکە دوور دەخاتەوە. خوێن لەبەشێکی شل پێکدێت کە پلازمایە (%٥٥ی قەبارەی خوێنە) بەشەکەی دیکەشی خانەکانی خرۆکەی سوور و خرۆکەی سپی و پەرەکانی خوێنە (%٤٥) لەشی مرۆڤێکی پێگەیشتوو نزیکەی ٤–٥ لیتر خوێنی تێدایە
خانەکانی خوێن[دەستکاری]
- خرۆکەی سوور
- خرۆکەی سپی
- نۆترۆفیلەکان
- بازۆفیلەکان
- مۆنۆسیتەکان
- ماکرۆفاژەکان
- لەنفۆسیتەکان
- لەنفۆسیتی بی
- لەنفۆسیتی تی
- کۆمەڵەی تی
- بکوژە خانەی تی
- پلاتێلێت
بنەماکانی خوێن (مادەکانی ناو خووێن)[دەستکاری]
لە ناو خوێن دا ھەندێک ماددەی گووناگوون ھەن کە ھەرکام لەم بنەمانە ئەرکی خۆیان ھەیە و یان بەرھەمی ئەرکێکن کە ڕژاونەتە ناو خوێن. بۆ نموونە دەتوانین ئەم بنەمانە ناو ببەین:
- ئوکسجین
- دوانە ئۆکسیدی کاربۆن
- گلۆکۆز
- ترشە چەوری
- ئەو بنەمانەی بۆ گیرسانەوەی خوێن پێویستن وەکو:
- فاکتۆری ١٣٬١٢٬١١٬١٠٬٩٬٨٬٧٬٥٬٣
- ترۆمبۆپلاستین، ترۆمبین
- ڤیتامین k
- فایبرین، فایبرینۆجین
- ھۆرمۆنەکان
- تری گلیسرید
- کۆلێستڕۆڵ
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ "What are Platelets and Why are They Important?". www.hopkinsmedicine.org. Retrieved 2021-08-03.
 |
ویکیوتە، وتەی پەیوەندیداری بە خوێن تێدایە. |
 |
بڕوانە خوێن لە ویکیفەرھەنگدا، فەرھەنگی ئازاد. |
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە خوێن تێدایە. |
بەستەرە دەرەکییەکان[دەستکاری]
- Blood on In Our Time at the BBC
 | ئەم پزیشکی وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |