خوێن

خوێن (بە ئینگلیزی: Blood) بەستەرە شانەیەکی شلە کە لە ناو لولەخوێنیەکانی لەشی مرۆڤدا بە ھۆی کاریگەری پۆمپی دڵەوە دەگەڕێت. ئەرکی سەرەکی ئەم تەوشە ئەوەیە کە ئۆکسجین کە سووتەمەنی ڕەسەنی خانەکانە، بە دەستیان بگەیێنێت و دووەم ئۆکسیدی کاربۆن کە پاشەڕۆی ئەم مێتابۆلیسمەیە لە خانەکە دوور دەخاتەوە. خوێن لەبەشێکی شل پێکدێت کە پلازمایە (%٥٥ی قەبارەی خوێنە) بەشەکەی دیکەشی خانەکانی خرۆکەی سوور و خرۆکەی سپی و پەرەکانی خوێنە (%٤٥) لەشی مرۆڤێکی پێگەیشتوو نزیکەی ٤-٥ لیتر خوێنی تێدایە

خانەکانی خوێن

• گلووبوولی سوور
• گلووبوولی سپی
• نۆترۆفیلەکان
• بازۆفیلەکان
• مۆنۆسیتەکان
• ماکرۆفاژەکان
• لەنفۆسیتەکان:
• لەنفۆسیتی بی
• لەنفۆسیتی تی
• تی کۆمەکی
• تی بوکوژ
• پلاتێلێت

بنەماکانی خوێن(مادەکانی ناو خووێن)

لە ناو خوێن دا ھەندێک ماددەی گووناگوون ھەن کە ھەرکام لەم بنەمانە ئەرکی خۆیان ھەیە و یان بەرھەمی ئەرکێکن کە ڕژاونەتە ناو خوێن. بۆ نموونە دەتوانین ئەم بنەمانە ناو ببەین:

• ئوکسیژن
• دی ئوکسیدی کەربون
• گلۆکۆز
• ئەسیدی چەور
• ئەو بنەمانەی بۆ گرسانەوەی خوێن پێویستن وەکوو:
• فاکتۆری ١٣،١٢،١١،١٠،٩،٨،٧،٥،٣
• ترۆمبۆپلاستین،ترۆمبین
• ڤیتامین کا
• فیبرین، فیبرینۆژێن
• ھۆرمۆنەکان
• تری گلیسرید
• کۆلێستڕۆڵ