ناحیەی قەرەھەنجیر
ناحیەی قەرەھەنجیر | |
|---|---|
| بە عەرەبی: ناحیة قرةهنجیر بە ئینگلیزی: Qarahanjir subdistrict | |
 ناحیەی قەرەھەنجیر | |
| پۆتانەکان: 35°29′41″N 44°38′29″E / 35.49474°N 44.64139°Eپۆتانەکان: 35°29′41″N 44°38′29″E / 35.49474°N 44.64139°E | |
| وڵات |  عێراق |
| ھەرێمی فێدراڵ |  کوردستان(باشووری کوردستان) (ناوچە جێناکۆکەکان) [١] |
| پارێزگا | کەرکووک |
| قەزا | قەزای کەرکووک |
| مەڵبەند | قەرەھەنجیر |
| ژمارەی گوندەکان | ٤٥ |
| بوون بە ناحیە | ١٩٧٧ |
| دەسەڵات | |
| • بەڕێوەبەری ناحیە | ئاڤێستا شێخ محەمەد |
| ڕووبەر | |
| • سەرجەم | ٧٥٢ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٢٩٠ میلی چوارگۆشە) |
| بەرزایی | ٧٨٤ مەتر (٢٬٥٧٢ پێ) |
| بەرزترین بەرزایی | ٩٤٠ مەتر (٣٬٠٨٠ پێ) |
| نزمترین بەرزایی | ٤٦٩ مەتر (١٬٥٣٩ پێ) |
| ژمارەی دانیشتووان (٢٠٢١) | |
| • سەرجەم | ١٣،٢١٧ |
| • چڕی | ١٢٫٦٩ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (٣٢٫٩ کەس لە میلی چوارگۆشە) |
| زمان و ئایین | |
| • زمان | کوردی (سۆرانی) |
| • ئایین | ئیسلام(سوننە) |
| • ب پ م(٢٠١٧) | ٠٫٧٠٦[٢] بەرز · ٢ەم بۆ ١٧ |
| ناوچەی کاتی | UTC+٣ (ناوچەی کاتی) |
| • ھاوین (DST) | UTC+٣ (ھاوین) |
| تەلەفۆن | ٩٦٤+ |
| وێبگە | http://www.kirkuk.gov.iq/ku/ |
ناحیەی قەرەھەنجیر یەکێکە لە حەوت ناحیەی قەزای کەرکووک لە پارێزگای کەرکووک لە باشووری کوردستان(ناوچە جێناکۆکەکان) لە عێراق. ناوەندەکەی شارەدێی قەرەھەنجیرە.[٣][٤]
ناو[دەستکاری]
ناوی ئەم ناحیەیە لە ناوەندەکەیەوە وەرگیراوە کە شارەدێی قەرەھەنجیرە. سەرەتا کە ئەم ناحیەیە درووستکرا ناوی (ناحیة الربیع) بوو.
- بەناوبانگە بە باخەکانی کە جوانترین جۆرەکانی ھەنجیر بەرھەم دەھێنن، بەتایبەتی ھەنجیری ڕەش، قەرە لەزمانی تورکیدا بە واتای ڕەش دێت، وشەی قەرەھەنجیر لێکدراوی دوو وشەی قەرە+ھەنجیر کە یەکیان کوردییە و ئەوی تریان تورکییە.[٥]
- لە کۆندا پێیان وتووە (خان جاڕ)[٦]
جوگرافیا[دەستکاری]
ناحیەی قەرەھەنجیر ھاوسنوورە لەگەڵ؛
- لە باکوورەوە ناحیەی شوان.
- لە باشوورەوە ناحیەی لەیلان.
- لە ڕۆژھەڵاتەوە ناحیەی ناوەندی قەزای چەمچەماڵ، ناحیەی شۆڕش و ناحیەی تەکیەی جەباری.
- لە ڕۆژاواوە ناحیەی ناوەندی قەزای کەرکووک.[٧]
ڕووبەر[دەستکاری]
ڕووبەری ئەم ناحیەیە (٧٥٢کم٢)یە لە (٧٫٢٪) پارێزگای کەرکووک پێکدەھێنێت و (٢٢٫٧٪) قەزای کەرکووک پێکدەھێنێت.[٨]
- لە ڕووی ڕووبەرەوە لە ئاستی (یەکەم)ە لە حەوت ناحیەی قەزای کەرکووکدا.
دانیشتوان[دەستکاری]
دانیشتوانی ئەم ناحیەیە لە کورد پێکھاتووە، بە پێی پێشبینی دەستەی ئاماری وەزارەتی پلاندانانی حکوومەتی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢١ دانیشتوانی ئەم ناحیەیە (١٣،٢١٧)کەسە. لە (٠٫٧٪)ی دانیشتوانی پارێزگای کەرکووک و (١٫١١٪)ی دانیشتوانی قەزای کەرکووک پێکدەھێنێت.[٩][١٠]
- لە ڕووی دانیشتوانەوە لە سەر ئاستی (شەشەم)ە لە حەوت ناحیەی قەزای کەرکووک.
مێژوو[دەستکاری]
مێژووی ئەم ناحیە زۆر کۆن نییە لە ساڵی ١٩٧٧دا ھاتووەتە کایەوە، بە ناوی ناحیەی ئەلڕەبیع، بەڵام دوای پرۆسەی ئازادی عێراق، ناوی ناحیەکە بووە ناحیەی قەرەھەنجیر.
لە نێوان ساڵانی(١٩٧٧-١٩٨٦)دا[دەستکاری]
- بە فەرمانی کۆماری ژمارە(٦٥٢) لە ٣-١١-١٩٧٧دا، (٢١)کەرتی ناحیەی قەرەحەسەن و (٩)کەرتی ناحیەی شوان دابڕێنران بۆ ھێنانە کایەی ناحیەی ئەلڕەبیع و ناوەندەکەی گوندی قەرەھەنجیرە و بە قەزای کەرکووکەوە گرێدران.[١١]
- بە فەرمانی کۆماری ژمارە(٢٣٢) لە ٦-٥-١٩٧٩دا، کەرتێکی ناحیەی ناوەندی قەزای چەمچەماڵ بە ناحیەی ئەلڕەبیعەوە بەسترا.
لە نێوان ساڵانی(١٩٨٧-١٩٩٠)دا[دەستکاری]
- بە فەرمانی کۆماری ژمارە(٣٢١) لە ١١-٦-١٩٨٧دا، ناحیەکانی(قەرەحەسەن، شوان، یایچی، ئەلڕەبیع و ئەلقودس)ی سەر بە پارێزگای کەرکووک ھەڵوەشێنران.
لە دوای ساڵی ٢٠٠٣وە[دەستکاری]
- دوای پڕۆسەی ئازادی عێراق گوندەکانی ئەم ناحیەیە کە لە شاڵاوی ئەنفال دا وێران کرابوون، سەرلە نوێ ئاوادان کرانەوە و ناحیەکەش پێکھاتەوە بە ناوی ناحیەی قەرەھەنجیر.
ئەمانەش ببینە[دەستکاری]
سەرچاوەکان[دەستکاری]
- ^ Kurdistan Regional Government. KRG. سەردان لە ڕێکەوتی 2012-08-09.
- ^ "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (بە ئینگلیزی). Retrieved 2018-09-13.
- ^ https://cosit.gov.iq/documents/AAS2021/1.pdf
- ^ https://reliefweb.int/map/iraq/iraq-kirkuk-district-reference-map-2020-15-july-2020
- ^ جەمال بابان. أصول أسماء المدن و المواقع العراقیة؛ الجزء الاول (عەرەبی). سەردان لە ڕێکەوتی ٢٠-٢-٢٠٢٣.
- ^ http://www.hewalname.com/ku/wp-content/uploads/2020/12/مذکرات-مامون-بک-بن-بیگەبک.pdf
- ^ https://www.openstreetmap.org/relation/11069469
- ^ https://cosit.gov.iq/documents/AAS2021/1.pdf
- ^ https://cosit.gov.iq/ar/2018-12-19-08-39-42
- ^ مەحموود إسماعیل محمد شھاب. إمکانیة الوصول و الأتصال لعقد شبکة طرق السیارات فی محافظة کرکوک (عەرەبی). سەردان لە ڕێکەوتی ٢٠-١٠-٢٠٢٣.
- ^ http://wiki.dorar-aliraq.net/iraqilaws/law/9609.html