زاب

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
زاب
الزاب - Al Zab
Map
شارەدێی زاب
وڵات کوردستان
 عێراق
ھەرێم کوردستان[١]
باشووری کوردستان
(ناوچە جێناکۆکەکان)[٢]
پارێزگاکەرکووک
قەزاحەویجە
ناحیەزاب
بەرزایی
١٥٥ مەتر (٥٠٩ پێ)
ژمارەی دانیشتووان
 • سەرجەم٢٤٬٤٥٠
زمان و ئایین
 • زمانکوردی(سۆرانی) و عەرەبی
 • ئایینئیسلام(سوننە)
ناوچەی کاتیUTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی)
 • ھاوین (DST)UTC+٤:٣٠ (ھاوین)
تەلەفۆن٠٠٩٦٤

زاب یەکێک لە شارەدێیەکانی قەزای حەویجە، لە پارێزگای کەرکووک، ناوەندی ناحیەی زابە.[٣] لە نێوان ساڵانی ٢٠١٤-٢٠١٧ لەژێر کۆنترۆڵی رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام" (داعش) بووە و لە کاتی ھێرشی حەویجە لە مانگی ئەیلولی ٢٠١٧ لەلایەن ھێزەکانی حکومەتی عێراقەوە کۆنترۆڵکرایەوە.[٤][٥]

جوگرافیا[دەستکاری]

زاب تەنھا دەکەوێتە باکووری ڕۆژھەڵاتی شوێنی یەکگرتنی زێی بچووک لەگەڵ ڕووباری دیجلە لە باکووری ڕۆژھەڵاتی عێراق.[٦]

مێژوو[دەستکاری]

زاب دەکەوێتە تەنھا لە باکووری شوێنی پێشووی شێنا، کە نیشتەجێبوونێکی سەرەکی بوو لە سەردەمی خەلافەتی عەباسیدا کە شانازی بە قەشەیی نەستۆریەوە دەکرد. بەھۆی گەشەی دیمۆگرافی تاڕادەیەک خێرای دانیشتوانی کوردی عێراق، سەددام حوسێن لە ساڵی ١٩٦٨دا قەزای حەویجەی زۆرینەی عەرەبی، لەنێویاندا زاب، بۆ پارێزگای کەرکووک زیاد کرد بۆ ئەوەی بە ئاسانی لەلایەن حیزبی بەعسەکەیەوە کۆنترۆڵ بکرێت.[٧]

لە کانوونی دووەمی ٢٠٠٥ و لە کاتی جەنگی عێراقدا، بۆمبێکی بەرخۆدان لە نزیک زاب لەسەر ڕێگای حەویجە تەقیەوە و سەربازێکی ئەمریکی کوژرا.[٨] بۆمبێکی دیکە لەسەر ھەمان ڕێگا ئۆتۆمبێلێکی زرێپۆشی لەکارخست و سەربازێکی لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠٠٦دا کوژرا.[٩]

زاب لە میانی ھێرشەکانیان بۆ باکووری عێراق لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٤، ھەمان ڕۆژی کەوتنی مووسڵ لەلایەن دەوڵەتی ئیسلامییەوە داگیرکرا. دواتر بوو بە ناوەندێک بۆ لەشکرکێشییەکانیان بۆ ناو قەزای شەرگاتی پارێزگای سەلاحەددین. لە مانگی تەمموزی ٢٠١٦دا بە زۆر و بەپەلە دانیشتوانی مەدەنی شارۆچکەکەیان چۆڵکرد، بەجێیانھێشت لە بیابانەکاندا بگوازنەوە لە کاتێکدا چەکدارانی داعش تونێلیان دروستکرد کە پڕیان کردبوو لە نەوت.[١٠] لای خۆیەوە دەوڵەتی ئیسلامی جار جار کارە خێرخوازیەکانی لە شارۆچکەکەدا بانگەشەی بۆ دەکرد.[١١]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ ئاڵای ھەرێمی کوردستان. KRG. سەردان لە ڕێکەوتی 2023-08-09.
  2. ^ دەستەی گشتی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ھەرێم. KRG. سەردان لە ڕێکەوتی 2023-08-09.
  3. ^ https://books.google.iq/books?id=idhMxAdrEqkC&redir_esc=y
  4. ^ "Daesh Publishes 2 Photos of Its Zakat Activities in Al-Zab City in Hawija", Daesh Daily, 4 January 2017.
  5. ^ "11469: Resistance Bomb West of Kirkuk Leaves US Soldier Reported Dead", The Middle East: Abstracts and Index, Pt. 1, Northumberland Press, 2006, p. 134.
  6. ^ statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Philip's (1994). Atlas of the World. Reed International. p. 89.
  7. ^ https://books.google.iq/books?id=idhMxAdrEqkC&redir_esc=y
  8. ^ statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki "11469: Resistance Bomb West of Kirkuk Leaves US Soldier Reported Dead", The Middle East: Abstracts and Index, Pt. 1, Northumberland Press, 2006, p. 134.
  9. ^ "12183: US Soldier Reported Killed by Resistance Bomb Southwest of Kirkuk", The Middle East: Abstracts and Index, Pt. 1.
  10. ^ https://www.asianews.it/news-en/Islamic-State-begins-deportation-of-residents-from-al-Zab-38059.html
  11. ^ "Daesh Publishes Photos of Its PR Activities in Al-Zab City", Daesh Daily, 6 January 2017.