توێکاری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
No edit summary |
No edit summary |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
{{داڕێژە:ئامادەکردن}} |
{{داڕێژە:ئامادەکردن}} |
||
[[پەڕگە:The Anatomy Lesson.jpg|thumb|left|260px|تابلۆی "وانەی توێکاری . دکتۆر (Nicolaes Tulp)ی [[رامبڕانت]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Rembrandt Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia]</ref> - [[ئامستردام]] ١٦٣٢ی زایینی ]] |
[[پەڕگە:The Anatomy Lesson.jpg|thumb|left|260px|تابلۆی "وانەی توێکاری . دکتۆر (Nicolaes Tulp)ی [[رامبڕانت]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Rembrandt Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia]</ref> - [[ئامستردام]] ١٦٣٢ی زایینی ]] |
||
'''توێکاری''' (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: Anatomy)، پەلێکە لە زانستی [[زینەوەرناسی]] ([[ژیناسی]]) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە [[لەشکۆڵی]] (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: dissection) ئەنجام ئەدرێت |
'''توێکاری''' (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: Anatomy)، پەلێکە لە زانستی [[زینەوەرناسی]] ([[ژیناسی]]) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە [[لەشکۆڵی]] (بە [[زمانی ئینگلیسی|ئینگلیسی]]: dissection) ئەنجام ئەدرێت. ژێرپەلەکانی ئەم زانستە دوو زانستی [[توێکاری گیانەوەری]] و [[توێکاری روەکی]]یە. |
||
شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکهاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا. |
شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکهاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا. |
||
==پاژەکان== |
==پاژەکان== |
||
پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە هەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی [[توێکاری ماکرۆسکۆپی]] و [[توێکاری میکرۆسکۆپی]]، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار هێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ [[لەشکاری]]. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ [[تۆلناسی]](یان [[ئاوڵەمەزانی]] |
پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە هەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی [[توێکاری ماکرۆسکۆپی]] و [[توێکاری میکرۆسکۆپی]]، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار هێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ [[لەشکاری]]. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ [[تۆلناسی]](یان [[ئاوڵەمەزانی]]،[[پزناسی]]) و [[شانەزانی]] (تەنراوناسی). |
||
[[پەڕگە:Cestey-mrov.jpg|thumb|left|260px|ئۆرگانەکانی جەستەی مرۆف (شڕۆڤە بە کوردی)]] |
[[پەڕگە:Cestey-mrov.jpg|thumb|left|260px|ئۆرگانەکانی جەستەی مرۆف (شڕۆڤە بە کوردی)]] |
||
شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: [[ئێسک]]ەکان، [[جومگە]]کان، [[ماسولکە]]کان و ئەندامانی ناو زگ ([[چەشگە]]، [[دەروون]]).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی [[ئێسکناسی]]، [[جومگەناسی]]، [[ماسولکەناسی]]، [[چەشگەزانی]] دابەش ئەکرێ. مەبەست لە [[چەشگە]]، [[دەمارە ناوەندیەکان]] ([[مێشک و دەمارە شۆکیەکان]]) و دەمارەکانی ناو جەستە، [[دڵ]] و رەگە خوێنییەکان [[سوورەدەمار]] و [[شینەدەمار]](سیاڕەگ)، [[کۆئەندامی هەرسەک]] |
شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: [[ئێسک]]ەکان، [[جومگە]]کان، [[ماسولکە]]کان و ئەندامانی ناو زگ ([[چەشگە]]، [[دەروون]]).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی [[ئێسکناسی]]، [[جومگەناسی]]، [[ماسولکەناسی]]، [[چەشگەزانی]] دابەش ئەکرێ. مەبەست لە [[چەشگە]]، [[دەمارە ناوەندیەکان]] ([[مێشک و دەمارە شۆکیەکان]]) و دەمارەکانی ناو جەستە، [[دڵ]] و رەگە خوێنییەکان [[سوورەدەمار]] و [[شینەدەمار]](سیاڕەگ)، [[کۆئەندامی هەرسەک]] (کۆندامێک بریتی لە [[دەم]]، [[گەروو]]، [[گەدە]]، [[ریخۆڵە]]، [[جەرگ]] و [[زراو]] کە [[هەڵتاوین]]ی خۆراکی لە ئەستۆدایە، [[کۆئەندامی هەناسەدان]]، [[کۆئەندامی زاوزێ]] (زاوزێ -میزی)، [[کۆئەندامی لیمفی]].<ref>pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII</ref> |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Female template with organs.svg|دیاگرامی جەستەی ژن |
Female template with organs.svg|دیاگرامی جەستەی ژن |
||
ھێڵی ٢٠: | ھێڵی ٢٣: | ||
==پەراوێزەکان== |
==پەراوێزەکان== |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
==سەرچاوەکان== |
|||
* فەرهەنگی فارسی-کوردی (میانی)، ماجد مەردۆخ رۆحانی- زانکۆی کوردستان-سنە١٣٨٨، لاپەڕەی ١٠٦٩،٤٢٥، ٦٠٨ |
|||
* فرهەنگی پەزیشکی، ئینگلیزی-عەرەبی-کوردی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، دەزگای ئاراس، هەولێر٢٠٠٩- لاپەڕەی ١٢٥،١٥٨ |
|||
* pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII |
|||
* فەرهەنگی توێکاری مرۆڤ، ئینگلیزی-کوردی-عەرەبی، د.ئومێد فایەق-د.هادی محەمەد، زانستی سەردەم، دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، سلێمانی-٢٠٠٩. |
|||
{{داڕێژە:توێکاری مرۆڤ}} |
{{داڕێژە:توێکاری مرۆڤ}} |
وەک پێداچوونەوەی ١٨:٥٦، ٩ی نیسانی ٢٠١٢
ئەم وتار یان بەشە لە پڕۆسەی فراوانکردن یان داڕشتنەوەیەکی سەرەکیدایە. ھەروەھا تۆیش دەتوانیت یارمەتیی بنیاتنانی بدەیت. ئەگەر ئەم وتار یان بەشە بۆ ماوەی چەند ڕۆژێک دەستکاری نەکرا، ئەوا تکایە ئەم داڕێژە لابە. ئەگەر تۆ ئەو دەستکاریکەرەی کە ئەم داڕێژەیەت زیاد کردووە و ھێشتاش بەچالاکی دەستکاریی دەکەیت، ئەوا تکایە دڵنیا ببەوە کە لەکاتی دەستکاریکردنە چالاکەکەدا، ئەم داڕێژە بە {{لە بەکارھێنان دایە}} دەگۆڕیت. بۆ چۆنییەتیی بەکارھێنانی پارامەترەکانی داڕێژە، کرتە لە بەستەرەکە بکە.
ئەم وتار دوایین جار لەلایەن Baneh k (لێدوان | بەشدارییەکان) دەستکاری کراوە ١٢ ساڵ لەمەوبەر. (کاتگرەوەکە نوێ بکەوە) |
توێکاری (بە ئینگلیسی: Anatomy)، پەلێکە لە زانستی زینەوەرناسی (ژیناسی) کە کاری لێکدانەوەی جەستەی گیانەوەران و چۆنیەتی پێوەندی پاژگەلی جیاوزیان پێکەوە، کە بە لەشکۆڵی (بە ئینگلیسی: dissection) ئەنجام ئەدرێت. ژێرپەلەکانی ئەم زانستە دوو زانستی توێکاری گیانەوەری و توێکاری روەکییە.
شڕۆڤەیەکی باشتر بۆ توێکاری: ناسینی بەشە جۆراوجۆرەکانی لەش و پێوەندی پێکهاتەیی ئەوان لەگەڵ یەکتریدا.
پاژەکان
پاژکردنی جۆرەکانی توێکاری بە چەن شێواز ئەکرێ کە هەر کامێکیان لە روانگەیەکی تایبەتەوە ئاراستە ئەکرێ. بۆ نموونە ئەتوانین باسی جۆرەکانی توێکاری لە روانگەی (روانین)ەوە بکەین. لەم دابەشکاریەدا توێکاری ئەکرێتە دوو بەشی توێکاری ماکرۆسکۆپی و توێکاری میکرۆسکۆپی، ئەم ناولێنانە لەسەر بنەمای بەکار هێنانی ئامڕازە یاریدەدەرەکان بۆ لەشکاری. توێکاری میکرۆسکۆپی خۆی بەسەر دوو بەشی تر دا دابەش ئەکرێ تۆلناسی(یان ئاوڵەمەزانی،پزناسی) و شانەزانی (تەنراوناسی).
شێوازێکی تر لە دابەشکاری لە توێکاریدا لەسەر بنەمای توخمە شیکاریەکانە. توخمە شیکاریەکان لەخۆگری ئەم بەشانەن: ئێسکەکان، جومگەکان، ماسولکەکان و ئەندامانی ناو زگ (چەشگە، دەروون).کەواتە توێکاری بە چوار بەشی ئێسکناسی، جومگەناسی، ماسولکەناسی، چەشگەزانی دابەش ئەکرێ. مەبەست لە چەشگە، دەمارە ناوەندیەکان (مێشک و دەمارە شۆکیەکان) و دەمارەکانی ناو جەستە، دڵ و رەگە خوێنییەکان سوورەدەمار و شینەدەمار(سیاڕەگ)، کۆئەندامی هەرسەک (کۆندامێک بریتی لە دەم، گەروو، گەدە، ریخۆڵە، جەرگ و زراو کە هەڵتاوینی خۆراکی لە ئەستۆدایە، کۆئەندامی هەناسەدان، کۆئەندامی زاوزێ (زاوزێ -میزی)، کۆئەندامی لیمفی.[٢]
-
دیاگرامی جەستەی ژن
-
دیاگرامی جەستەی پیاو
-
توێکاری جەستەی باڵندەیەک
-
توێکاری ماسولکەکانی پشیلە
وتارە پێوەندیدارەکان
پەراوێزەکان
- ^ Rembrandt,From Wikipedia, the free encyclopedia
- ^ pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII
سەرچاوەکان
- فەرهەنگی فارسی-کوردی (میانی)، ماجد مەردۆخ رۆحانی- زانکۆی کوردستان-سنە١٣٨٨، لاپەڕەی ١٠٦٩،٤٢٥، ٦٠٨
- فرهەنگی پەزیشکی، ئینگلیزی-عەرەبی-کوردی، د.ئەوڕەحمان عەبدوڵڵا، دەزگای ئاراس، هەولێر٢٠٠٩- لاپەڕەی ١٢٥،١٥٨
- pocket atlas of human anatomy : heinz feneis.thieme inc,new york,1985,p:VIII
- فەرهەنگی توێکاری مرۆڤ، ئینگلیزی-کوردی-عەرەبی، د.ئومێد فایەق-د.هادی محەمەد، زانستی سەردەم، دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، سلێمانی-٢٠٠٩.