مردنەکان لە ٢٠٢٤

ئەم مردووانەی خوارەوە کەسە بەناوبانگەکانە کە لە ٢٠٢٤دا مردوون. نموونەی تۆمارکردنی ڕاپۆرتی زانیارییەکان وەک ئەم زنجیرەیەی خوارەوەیە:

• ناو، تەمەن، وڵاتی ھاونیشتیمانی (لە لەدایکبوون)، بەدوایدا نەتەوە (ئەگەر بەسوودبێت)، ئەو بابەتەی کە پێی ناسرابوو، ھۆکاری مردن (ئەگەر زاندرا)، و سەرچاوە.

کانوونی یەکەم

٢٩

• جیمی کارتەر، ١٠٠، سیاسەتوانی ئەمریکی و سی و نۆیەمین سەرۆک کۆماری ویلایەتە یەکگرتووەکان، بەساڵاچوون.

٢٨

• مەنسوور یاقووتی، ٧٦، نووسەر و ڕۆماننووسی کورد، شێرپەنجە.

٢١

• فەتاح ئەمیری، ٧٨، نووسەر و ڕۆماننووسی کورد، شێرپەنجە.

تشرینی دووەم

٢١

• شێخمووس دەمیر، ٧١، گۆرانیبێژ و ژەنیاری کورد، نەخۆشی.

١٩

• ئیبراھیم قادری، ٩٠، ھونەرمەند و گۆرانیبێژی کورد، نەخۆشی.

تشرینی یەکەم

٢٥

• کیم سوو-می، ٧٥، ئەکتەری کۆری، وەستانی دڵ.

٢٤

• جۆیس بلەو، ٩٢، نووسەر و زمانناسی فەڕەنسی و شارەزای زمان و وێژەی کوردی، بەساڵاچوون.

٢٣

• لیۆن کووپەر، ٩٥، فیزیکزانێکی ئەمریکی و براوەی خەڵاتی نۆبێلی فیزیک لە ساڵی ١٩٧٢، بەساڵاچوون.

٢٠

• ئاشتی ھەورامی، ٧٦، سیاسەتوانی کورد و وەزیری پێشووی سامانە سرووشتیەکانی ھەرێمی کوردستان، نەخۆشی.
• فەتحوڵڵا گویلەن، ٨٣، ڕۆشنبیرێکی ئیسلامی، بانگخواز، بانگەشەکەری عوسمانییەت، پان-تورکیزمچی، بەساڵاچوون.

ئەیلوول

٢٧

• حەسەن نەسروڵڵا، ٦٤، سکرتێری گشتیی حیزبوڵڵای لوبنان، ھێرشی ئاسمانی.
• عەلی کەرەکی، ٦٢، فەرماندەی بەرەی باشووری حیزبوڵڵا، ھێرشی ئاسمانی.
• عەباس نیلفرووشان، ٥٧ یان ٥٨، فەرماندەی سپای پاسداران، ھێرشی ئاسمانی.

٢٤

• فەتانە وەلیدی، ٧٠ یان ٧١، گۆرانیبێژی کورد، بەساڵاچوون.

ئاب

١٨

• ئالێن دیلۆن، ٨٨، ئەکتەر و بەرھەمھێنەری فەڕەنسی، لیمفۆما.

١٥

• تاریق زیا ئەکینجی، ٩٩، نووسەر، پزیشک، پارێزەری مافەکانی مرۆڤ و سیاسەتوانێکی کوردی باکووری کوردستان، بەساڵاچوون.

٩

• سووزان وۆجیسکی، ٥٦، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری یووتیووب (٢٠١٤–٢٠٢٣) و بازرگانی ئەمریکی، شێرپەنجە.

٦

• ڕەزا ڕەسایی، ٣٥، خۆپیشاندەر و بەندکراوی سیاسیی کورد، لەسێدارەدان.

٤

• چارڵز سایفەرز، ٨٥، ئەکتەری ئەمریکی، نەخۆشییەکی ماوە کورت.

تەممووز

١٨

• بۆب نیوھارت، ٩٤، ئەکتەری ئەمریکی، بەساڵاچوون.

١٣

• محەممەد زەیف، ٥٨، خەباتکاری فەلەستینی و سەرۆکی کەتیبەکانی شەھید عیزەدین قەسام، بۆردوومانی ئیسرائیل.

١

• ڕۆبێرت تاون، ٨٩، سیناریۆنووس، دەرھێنەر و ئەکتەری ئەمریکی، بەساڵاچوون.

حوزەیران

١٨

• بەرزانی قالەی خەڵۆز، ٦٣، ھونەرمەندی ئەکتەر، شانۆکار، میدیاکار و ھەروەھا پێشمەرگەیەکی دێرینی کورد، جەڵتەی دڵ.

١١

• فرانسواز ئاردی، ٨٠، گۆرانیبێژ، گۆرانینووس، ئەکتەر، مۆدێل، ئەستێرەزان و نووسەری فەڕەنسی.

١

• ئێریچ ئەندەرسۆن، ٦٧، ئەکتەری ئەمریکی، شێرپەنجە.

ئایار

٣٠

• نۆرا کۆرتینیاس، ٩٤، دەروونناسێکی کۆمەڵایەتی، چالاکوان و بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤی ئەرژەنتینی، بەساڵاچوویی.

١٩

• ئیبراھیم ڕەئیسی، ٦٣، ھەشتەمین سەرۆک کۆماری ئێران، کەوتنەخوارەوەی ھەلیکۆپتەر.
• حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاھیان، ٦٠، وەزیری کاروباری دەرەوەی ئێران لە دەوڵەتی ئیبراھیم ڕەئیسی، کەوتنەخوارەوەی ھەلیکۆپتەر.
• محەممەدعەلی ئالی ھاشم، نوێنەری ڕێبەری باڵا لە ئازەربایجانی ڕۆژھەڵات و پێشنوێژی تەورێز، کەوتنەخوارەوەی ھەلیکۆپتەر.
• مالیک ڕەحمەتی، ٤٢، پارێزگاری ئازەربایجانی ڕۆژھەڵات، کەوتنەخوارەوەی ھەلیکۆپتەر.

نیسان

٢٣

• جەمال ھیدایەت، ٩٣، ژەنیاری کوردی ئامێری عوود، نەخۆشی.

١٢

• بابەشێخ حوسێنی، ٧٢، مامۆستای بیرکاری، نووسەر و توێژەری کورد، نەخۆشی.
• ڕەحیم فەرەھمەند، ؟، سیاسەتوانی کورد و سکرتێری پێشووی بەرەی یەکگرتووی کورد، نەخۆشی.

٤

• عەلی زەندی، ٦٨، گۆرانیبێژ و ژەنیاری کورد، شێرپەنجە.

ئازار

٢٧

• میچالیس چارالامپیدس، ٧٣، سیاسەتمەدار و کۆمەڵناس و نووسەری یۆنانی.

٢٠

• فەرامەرز ئەسڵانی، ٧٨، گۆرانیبێژ، گیتارژەن، ئاوازدانەر، و بەرھەمھێنەرێکی میوزیکیی ئێرانی، شێرپەنجە.

٥

• جەمشید عەندەلیبی، ٦٧، مۆسیقاژەن، ئاوازدانەر و ژەنیاری ئامێری نەی، جەڵتەی دڵ.

٤

• جەمیل ئەحمەدی، ٧٨، گۆرانیبێژ و مامۆستای ئاوازی کوردیی سیاوچەمانە، نەخۆشی.

١

• ئێرلینگ فۆلکڤۆرد، ٧٤، سیاسەتوانی نەرویژی، ئەندامی پارتی سوور و نوێنەری پەرلەمانی نەرویژ.

شوبات

٢١

• ڕۆجەر گۆلمین، تەمەن ١٠٠ ساڵ، زانا، توێژەرێکی فەڕەنسی–ئەمریکی و براوەی خەڵاتی نۆبێلی پزیشکی، بەھۆی بەساڵاچوونی کۆچی دواییی کرد.

١٦

• ئەلێکسی ناڤاڵنی، تەمەن ٤٧ ساڵ، یاساناس، سیاسەتوانی ڕووس و ڕەخنەگری دەسەڵاتی ڤلادیمیر پوتین، کۆچکردن لە بەندیخانەیەکی باکووری ڕووسیا.

کانوونی دووەم

٢٩

• محەممەد فەرامەرزی، تەمەن ٣٠ ساڵ، چالاکی سیاسیی کورد، لەسێدارەدان لەلایەن کۆماری ئیسلامیی ئێران.
• موحسین مەزڵووم، تەمەن ٣١ ساڵ، چالاکی سیاسیی کورد، لەسێدارەدان لەلایەن کۆماری ئیسلامیی ئێران.
• پێژمان فاتحی، تەمەن ٣٠ ساڵ، چالاکی سیاسیی کورد، لەسێدارەدان لەلایەن کۆماری ئیسلامیی ئێران.
• وەفا ئازەربار، تەمەن ٢٨ ساڵ، چالاکی سیاسیی کورد، لەسێدارەدان لەلایەن کۆماری ئیسلامیی ئێران.

٢٧

• توانا فەرەج، تەمەن ٥٢ ساڵ، ھونەرمەندی مۆسیقاژەنی کورد، جەڵدەی مێشک.

٢٢

• ئارنۆ ئالان پێنزیاس تەمەن ٩٠ ساڵ، فیزیکزان و فەلەکناسی ڕادیۆیی ئەمریکی، خاوەنی خەڵاتی نۆبڵ (١٩٧٨)، نەخۆشیی ئەلزھایمەر.

١٤

• لێڤ ڕوبینشتن، تەمەن ٧٦ ساڵ، شاعیر و وتارنووس و چالاکوانی ڕووسی، پێکدادانی ھاتوچۆ.

٧

فرانتس بێکنباوەر، تەمەن ٧٨ ساڵ، یاریزانی تۆپی پێی ئەڵمانی (بایەرن میونشن، ھەڵبژاردەی نیشتمانی) و ڕاھێنەر، پاڵەوانی جیھان (١٩٧٤) و براوەی باڵۆن دۆر (١٩٧٢، ١٩٧٦).

٦

• فێلیس بێسۆستری، تەمەن ٧٩ ساڵ، پارێزەر و سیاسەتمەداری ئیتاڵی، سەرۆکی شارەوانی بۆرگۆ سان جیۆڤانی (١٩٨٣–١٩٨٨) و سیناتۆر (١٩٩٦–٢٠٠١).

٥

• ماریۆ زاگالۆ، تەمەن ٩٢ ساڵ، یاریزانی تۆپی پێی بەڕازیلی و ڕاھێنەری (فلامینگۆ، بۆتافۆگۆ، ھەڵبژاردەی نیشتمانی)، پاڵەوانی جیھان (١٩٥٨، ١٩٦٢، ١٩٧٠، ١٩٩٤)، لەکارکەوتنی چەندین ئەندامی جەستە.

٢

• بەرزین حەمزەزادە، ١٥ ساڵ، مێرمنداڵێکی کورد و خۆپیشاندەری خۆپیشاندانەکانی ٢٠٢٢ لە سەردەشت، کە تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ دەستبەسەر کرابوو و ئەشکەنجە درابوو، بەوھۆیەوە لە ئاخرین نەشتەرگەریدا لە نەخۆشخانەیەکی ورمێ گیانی لەدەستدا.

بەستەرە دەرەکییەکان

• ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی (بەریتانیا) کۆچی دوایی
• ڕۆژنامەی تەلەگراف (بەریتانیا) نامەی مردن
• کتێبی مردن، شیکاگۆ تریبیون
• کتێبی مردن، لۆس ئەنجلۆس تایمز
• نیویۆرک تایمز, مردنی
• ڕۆژنامەی واشنتۆن پۆست
• ڕۆژنامەی سیدنی مۆرنینگ ھیرالد (ئۆسترالیا) نامەی مردن