نۆرا کۆرتینیاس
نۆرا کۆرتینیاس | |
|---|---|
Nora Morales de Cortiñas | |
.jpg) | |
| لەدایکبوون | ٢٢ی ئازاری ١٩٣٠ |
| مەرگ | ٣٠ی ئایاری ٢٠٢٤ |
| نەتەوە | ئەرژەنتین |
| پیشە | دەروونناسێکی کۆمەڵایەتی، چالاکوان، بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤ |
| بزاڤ | دایکانی گۆڕەپانی مایۆ ھێڵی دامەزراندنی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ |
| ھاوسەر | کارلۆس کۆرتینیاس |
| مناڵ(ەکان) | گوستاڤۆ کۆرتینیاس مارسێلۆ کۆرتینیاس |
نۆرا مۆرالێس دێ کۆرتینیاس ناسراو بە نۆرا یان نۆریتا کۆرتینیاس (بە ئیسپانی: Nora Morales de Cortiñas)، (٢٢ی ئازاری ١٩٣٠ لە بوێنس ئایریس – ٣٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە مۆرون) دەروونناسێکی کۆمەڵایەتی و چالاکوان و بەرگریکاری مافەکانی مرۆڤی ئەرژەنتینی بووە. ئەو یەکێک لە دامەزرێنەرانی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ و دواتر ھێڵی دامەزراندنی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ بووە.[١] ئەو لە کوردستان بەھۆی پشتگیری کردن لە تێکووشانەکانی خەڵکی کورد لەپێناوی مافی چارەنووس ناسراوە.
ژیان
[دەستکاری]کۆرتینیاس دەروونناسێکی کۆمەڵایەتی و لە کۆلێژی زانستە ئابوورییەکان لە زانکۆی بوێنس ئایریس مامۆستا بوو. لە ساڵی ١٩٩٨ەوە کورسیی "ھێزی ئابووری و مافی مرۆڤ"ی بەدەستییەوە بوو.[٢]
کوڕەکەی بە ناوی گوستاڤۆ کۆرتینیاس، ئەندامی پارتی دادگەری و ڕێکخراوی مۆنتۆنێرۆس بوو.[٣] ئەو لە ١٥ی نیسانی ١٩٧٧ لە ناوچەی ڤیلا ٣١ لە شاری کاستێلار، پارێزگای بوێنس ئایریس، کاتێک لە وەزارەتی ئابووری کاری دەکرد، و بەدوای ئەوەیکە لە دامەزراوەی نەتەوەییی ئامار و سەرژمێریی ئەرژەنتین چووبوو بۆ کۆمیسیۆنی ئاسایشی نیشتمانی[٤]، لەلایەن ئەندامانی ھێزە چەکدارەکانەوە دەستگیر و بێسەروشوێن کراوەتەوە.[١]
کۆرتینیاس لە ساڵی ١٩٧٧ەوە بەشێک بووە لە ھێڵی دامەزراندنی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ، کە داوا دەکەن دەسەڵاتداران سزای ئەو کەسانە بدەن کە بە ڕفاندن و ئەشکەنجەدان و بێسەروشوێنکردنی زۆرەملێی نزیکەی ٣٠ ھەزار کەس لە سەردەمی دیکتاتۆریەتی سەربازیدا لە ساڵی ١٩٧٦ تا ١٩٨٣ تاوانبارن. کۆرتینیاس گەشتی بە ھەموو کیشوەرەکاندا کرد و بانگھێشتی بنەماڵەکانی بێسەروشوێنەکان کرد و داوای دەکرد بۆ سزادانی ئەو کەسانە کە بە تاوانی دژی مرۆڤایەتی لە وڵاتەکەیاندا تاوانبارن ھاودەنگ ببن. وەک مامۆستای زانکۆ، لەسەر پەیوەندیی نێوان دیکتاتۆریەتی سەربازی و قەرزی دەرەکی و قەیرانی ئابووری لە ئەرژەنتین شیکاری و لێکۆڵینەوەی ئەنجامداوە.[٣]
کۆرتینیاس پشتگیریی خۆی لە خواستی لەباربردنی یاسایی نیشان دا، و لە ڕێپێوانی نی ئوونا مێنۆس (بەواتای: نە یەکێک کەمتر) لە ٤ی حوزەیرانی ٢٠١٨ وەکوو وتاردەر لە بەرژەوەندیی ئەو خواستە وتاری دادەوە.[٥]
نۆرا کۆرتینیاس لە ٣٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە تەمەنی ٩٤ ساڵیدا لە شاری مۆرون لە پارێزگای بوینس ئایرێس کۆچی دوایی کرد.[٦]
پشتێوانی لە خەباتی کوردەکان
[دەستکاری]
نۆرا کۆرتینیاس بۆ ئەوەی داوای ئازادکردنی عەبدوڵڵا ئۆجالان بکات و لە دژی زوڵم و زۆرداری لەسەر خەڵکی کورد ھەڵوێست وەربگرێت دووجار سەفەری کوردستانی کردووە.[٧] [٨] [٩]
دووەم جار لە مانگی ئازاری ٢٠١٩ سەفەری کوردستانی کرد و لە ١١٤ەمین ڕۆژی مانگرتنەکەی لەیلا گوڤەن بۆ شکاندنی گۆشەگیریی سەپێنراو بەسەر عەبدوڵڵا ئۆجالان لەگەڵیدا کۆبووەوە.[١٠] [١١]
نۆرا کۆرتینیاس لە کەمپەینەکان و کۆنفڕانسە ڕۆژنامەوانییەکان و چالاکییەکانی دژی تاوانە جەنگییەکانی حکومەتی تورکیا بەشداریی دەکردەوە.[١٢] [١٣] لە بەڵگەفیلمی «لەچکەیەک بۆ مێژوو»دا (بە ئیسپانی: Pañelos Para la historia) ئازار و بەرخۆدانی ھاوبەشی دایکانی کورد و ئەرژەنتینی ڕەنگی دایەوە.[١٠] [١١]
نۆرا کۆرتینیاس ھەروەھا یەکێک لە بانگھێشتکارانی کەمپەینی "ئازادی بۆ عەبدوڵڵا ئۆجالان، چارەسەریەکی سیاسی بۆ کوردستان" بوو کە لە مانگی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ دەستیپێکرد.[١٠] [١١] ئەو وێڕای میرتا ئاکوونیا دێ باراوایێ لە شوباتی ٢٠٢٢ ھێرەشەکانی تورکیایان بۆ سەر خاکی کوردستان بەتایبەت بوردۆمانەکانی ڕۆژاوای کوردستان، شنگال و مەخمووری ئیدانە کرد و گوتیان ھەوڵ دەدەن تا دەنگەکانی دژ بە کۆمەڵکوژی و جینۆسایدی کوردەکان بەدەستی تورکیا بەرز ببێتەوە[١٤] و ھەروەھا سەبارەت بە ژنانی کورد گوتبوون:
بەدوای مردنی نۆرا کۆرتینیاس، کۆردیناسیۆنی کۆما ژنێن کوردستان (کەژەکە) بە بڵاوکردنی پەیامێک وێڕای سەرەخۆشی کردن لە بنەماڵە و دایکانی گۆڕەپانی مایۆ و خەڵکی ئەرژەنتین، لە چارالامپیدس وەکوو «شۆڕشگێڕ، پێشەنگ و بەرخۆدێری ژنان» و «دۆستی گەورەی گەلی کورد» ناو برد و ڕایگەیاند: "دایە نۆرا دایکی ھەزاران شۆڕشگێڕ لە چیاکانی کوردستان و زیندانەکانە و لە دڵماندا بۆ ھەمیشە دەمێنێتەوە".[٧] [٨] [٩]
خەڵات و ڕێزلێنان
[دەستکاری]- ٢٠٠٠، دکتۆرای فەخری، زانکۆی ئازادی بروکسێل، بەلجیکا.[١٥]
- ٢٠٠٤، دکتۆرای فەخری، زانکۆی نیشتمانیی سالتا.[١٦]
- ٢٠١٢، دکتۆرای فەخری، زانکۆی بوێنس ئایریس.[١٧]
- ٢٠١٩، دکتۆر ئۆنۆریس کاوسا، زانکۆی نیشتمانی ئینترێ ڕیۆس.[١٨]
- ٢٠١٩، خەڵاتی مافی مرۆڤ، ھاوبەش لەگەڵ ڤیکتوار ئینگابیرێ ئوموھۆزا.[١٩]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ئ ا «Nora Cortiñas». agendadelasmujeres.com.ar (بە ئیسپانی). لە ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «Facultad de Ciencias Económicas». www.uba.ar. Universidad de Buenos Aires. لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ ئ ا «Norita Cortiñas haciendo cosas en lugares». Cosecha Roja (بە ئیسپانی). 23 March 2018. لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Un legajo en el Indec». www.pagina12.com.ar (بە ئیسپانی). 25 March 2008. لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «En la marcha Ni Una Menos, Nora Cortiñas se sumó al pedido por el aborto legal: "Ya no somos invisibles"». Todo Noticias (بە ئیسپانی). 4 June 2018. لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Bertoia، Luciana (٣٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «Murió Nora Cortiñas, la madre de todas las batallas | Falleció a los 94 años». PAGINA12 (بە ئیسپانی). لە ٣٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ ئ ا ب ئاژانسی ھەواڵی فرات: کەژەکە: دایە نۆرا دایکی ھەزاران شۆڕشگێڕی کوردستانە (بە سۆرانی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئ ا ب ئاژانسی ھەواڵی فرات: کەژەکە: ئەڎا نۆرا ئەڎاو ھەزاران شۆڕشگێڵناو کوردستانینە (بە ھەورامی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئ ا ب ئاژانسی ھەواڵی فرات: کەژەکە: دایە نۆرا دایکی ھەزاران شۆڕشگێڕی کوردستانە (بە کرمانجی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئ ا ب ئاژانسی ھەواڵی فرات: ئەندامی دامەزرێنەری ڕێکخراوی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ کۆچی دوایی کرد (بە فارسی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئ ا ب ئاژانسی ھەواڵی فرات: ئەندامی دامەزرێنەری ڕێکخراوی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ کۆچی دوایی کرد (بە ئینگلیزی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئاژانسی ھەواڵی فرات: ئەندامی دامەزرێنەری ڕێکخراوی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ کۆچی دوایی کرد (بە کرمانجی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئاژانسی ھەواڵی فرات: ئەندامی دامەزرێنەری ڕێکخراوی دایکانی گۆڕەپانی مایۆ کۆچی دوایی کرد (بە زازاکی)، نووسراو لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ ئاژانسی ھەواڵی فرات: دایکانی گۆڕەپانی مایۆ ئیدانەی ھێرشەکانی تورکیا بۆ سەر کوردستان دەکەن (بە ئینگلیزی)، نووسراو لە ٤ی شوباتی ٢٠٢٢؛ سەردان لە ٣١ی ئایاری ٢٠٢٤.
- ^ «Nora Cortiñas dará una charla en la Escuela Estrada». CañuelasYa! (بە ئیسپانی). 8 November 2017. لە ڕەسەنەکە لە ١٤ی نیسانی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Nora Cortinas: Doctora Honoris Causa de la Universidad Nacional de Salta -- educ.ar» (بە ئیسپانی). ٢٣ی شوباتی ٢٠١٨. لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی شوباتی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ La UBA distinguió a Nora Cortiñas con el Doctorado Honoris Causa, 11/12/2012
- ^ «Entregarán el Doctora Honoris Causa a Nora Cortiñas en facultad de Paraná - Haciendo Comunidad - Elonce.com». Elonce.com (بە European Spanish). لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=(یارمەتی) - ^ «Los Premios Derechos Humanos 2019 reconocen a las madres de la Plaza de Mayo y a una economista ruandesa, entre otros». infoLibre.es (بە ئیسپانی). 4 December 2019. لە 30 August 2021 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی)
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە نۆرا کۆرتینیاس تێدایە. |