دەروازە:شیکاریی ماتماتیکی

دەستکاری   شیکاریی ماتماتیکی چییە؟  زانست:     مێژوو    ماتماتیک    جوگرافیا    زانایان    ژینناسی    کیمیا    فیزیک    پزیشکی    تەکنۆلۆژیا   بەخێربێن بۆ دەروازەی شیکاریی ماتماتیکی! شیکاریی ماتماتیکی یان شیکاریی بیرکارییانە (بە ئینگلیزی: Mathematical analysis) لقێکە لە زانستی ماتماتیک. شیکاری یا تاوتوێکاریی ماتماتیک بەو بەشە لە ماتماتیک پێناسە دەکرێت کە پەیوەندی ھەیە بە چەمکەکانی ڕادە (limit) و لێکنزیکبوونەوە. لقی شیکاری لە زانستی بیرکاریدا بڕێک بابەت وەکوو بەردەوامی (continuous)، تەواوکاری، گرتە یا داتاشراو (Derivative) و فانکشناڵی ناجەبری شرۆڤە دەکات. زیاتر ... ھەنووکە ٨٨ وتار لە دەروازەی شیکاریی ماتماتیکیدا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە دەستکاری   وتاری ھەڵبژێردراو تەواوکاری یان ئینتێگراڵ (بە ئینگلیزی: Integral) یەکێکە لە دوو ژێربابەتی سەرەکی بیرکاری و لەگەڵ چەمکی گرتە ھەژماری جیاکاری و تەواوکاری پێک دێنن. یەکەمین جار گۆتفرید لایبنیتس ھێمایەکی ستانداردی بۆ تەواوکاری پێناسە کرد. ئەگەر $f$ فانکشنێکی بەردەوام بێت و $a$ و $b$ دوو بەھای بواری فانکشنەکە بن ئەوا تەواوکاریی سنووردار بۆ فانکشنی $f$ لە نێوان $a$ و $b$ بەم شێوە دەنووسرێت: $\int _{a}^{b}f(x)\,dx$ بە $a$ دەوترێت نزمترین ڕادەی تەواوکاری و $b$ بەرزترین ڕادەی تەواوکاری، $f(x)$ فانکشنی بابەتی تەواوکارییە و $dx$ ھێمایەکە بۆ دیاریکردنی گۆڕەکی تەواوکاری. زیاتر... دەستکاری   وێنەی ھەڵبژێردراو فانکشنی توانی و سەرجەمی $n+1$ تێرمی یەکەمی زنجیرەی تایلۆر لە خاڵی سیفردا دەستکاری   زانای ھەڵبژێردراو ئۆگوستین-لوی کۆشی (بە فەڕەنسی: Augustin-Louis Cauchy) (لەدایکبوون ٢١ ئابی ١٧٨٩-کۆچی دوایی ٢٣ ئایاری ١٨٥٧) ماتماتیکزان، فیزیکزان و ئەندازیاریی فەڕانسەوی و یەکێک لە کەسانێک بوو کە بەردی بناغەی شیکاریی ماتماتیکی دانا و لە زۆرێک لە لقەکانی ماتماتیکدا پێشەنگ بوو، و لە یەکەم کەسانێک بوو بەشێوەیەکی یاسایی تیۆرمە ماتماتیکییەکانی جیاکاری و تەواوکاری سەلماند. کۆشی، کاریگەرییەکی زۆری ھەبوو لەسەر ھاودەمەکانی، ھانس فرێدێنتال سەبارەت بە کۆشی دەڵێت: «چەمک و تیۆرمە ماتماتیکییەکان زۆرتر لە ھەر ماتماتکیزانێکی تر بەناوی کۆشییەوە ناونراون». کۆشی نووسەرێکی بەبڕشت بوو؛ نزیکەی ھەشتسەد وتار و توێژینەوەی نووسی و پێنج کتێبی خوێندنگەی لەسەر بابەتە جۆراوجۆرەکانی ماتماتیک و فیزیای ماتماتیکی نووسیوە. زیاتر... دەستکاری   یارمەتیت پێویستە؟ ئایا پرسیارێکت سەبارەت بە شیکاریی ماتماتیکی ھەیە و ناتوانیت بیدۆزیتەوە؟ سەیری مێزی زانیاری بکە و پرسیارەکەت لەوێ بپرسە. دەستکاری   پۆلەکان شیکاریی ماتماتیکی ئەندازەی جیاکاری پاشیەکییەکان و زنجیرەکان تۆپۆلۆژیی جیاکاری ڕادە ژمێرەی جیاکاری و تەواوکاری شیکاریی ئاوێتە شیکاریی ڕاستەقینە شیکاریی ژمارەیی شیکاریی فانکشنی شیکاریی لێکنەساوی فانکشن و نەخشەکان فراکتاڵەکان کۆلکەوتارەکانی شیکاریی ماتماتیکی نایەکسانییەکان نۆرمەکان (ماتماتیک) دەستکاری   وتەی ھەڵبژێردراو « ئەگەر لە خەوێکی ھەزار ساڵەیی ھەستم، لەوانەیە یەکەم پرسیارم ئەمە بێت: ئایا گریمانەی ڕیمان سەلمێندراوە؟ » —دەیڤد ھیلبێرت دەستکاری   دەروازە پەیوەندیدارەکان ماتماتیک ئەندازە تیۆریی کۆمەڵە تیۆریی ژمارەکان جەبر ئامار فیزیک زانست تەکنۆلۆژیا کتێب دەستکاری   ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە بابەتە سەرەکییەکانی شیکاریی ماتماتیکی بدە. پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی شیکاری بدە. کۆلکە وتارەکانی شیکاری فراوان بکە بۆ ئەوەی وتارەکانی شیکاری دەوڵەمەندتر و بەسوودتر بن. دەستکاری   پڕۆژەکانی تری ویکیپیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەستکاری   دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان